Το στοίχημα των Ακυβέρνητων Πολιτειών

Το στοίχημα των Ακυβέρνητων Πολιτειών

Το στίγμα και τον απολογισμό των δύο πρώτων μηνών ενός αξιόλογου εγχειρήματος στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, αυτού των Ακυβέρνητων Πολιτειών, δίνει στο indexanthi ο Χρήστος Μανούκας.

«Είμαστε ένα εγχείρημα από ανθρώπους που προσπάθησαν να σκεφτούν ένα τρόπο να βιοποριστούν με αξιοπρέπεια, σ’ ένα κλάδο όπως αυτός του βιβλίου που βρίσκεται σε τρομερή κρίση», λέει. «Μια κρίση που κατά τη γνώμη μου δεν είναι καθόλου φυσικό φαινόμενο, αφού κάποιοι επωφελούνται και στον δικό μας κλάδο από αυτή. 

Τα περισσότερα βιβλιοπωλεία κλείνουν, μένουν τα μεγάλα που γίνονται ακόμη μεγαλύτερα και γιγαντώνεται έτσι μια κατάσταση φοβερής διαφοράς που δημιουργεί μεγάλες δυσκολίες στον κόσμο που εργάζεται στον χώρο του βιβλίου. 

Όταν βρεθήκαμε σ’ αυτή τη δεινή θέση, αναγκαστήκαμε να προσπαθήσουμε ατομικά να επιβιώσουμε ή να δώσουμε μια συλλογική απάντηση, όπως κάνουμε στις Ακυβέρνητες Πολιτείες. Αλλά και να δώσουμε ένα άλλο παράδειγμα ως προς τον τρόπο λειτουργίας και εργασίας. Ένα τρόπο συνεργατικό, αυτοδιαχείρισης, που βάζει ένα μικρό λιθαράκι στο να μπορέσουμε να ζήσουμε διαφορετικά. Φυσικά δεν έχουμε την απάντηση, αλλά θέλουμε να πορευτούμε σ’ αυτό τον δρόμο».

Πίσω από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες υπάρχουν πέντε συνάδελφοι και το εγχείρημα λειτουργεί με συνέλευση. «Δεν υπάρχουν αφεντικά ή κάποιος που να έχει την ιδιοκτησία και οι αποφάσεις παίρνονται κατά πλειοψηφία», λέει ο Χρήστος Μανούκας.
«Προσπαθούμε να αποφύγουμε τις διαφωνίες, το μερίδιο δεν κληροδοτείται και δεν πωλείται, απλά είναι ένα δικαίωμα συμμετοχής στη γενική συνέλευση. Και έτσι μοιράζονται και τα ενδεχόμενα κέρδη, με βάση τις ανάγκες της συνεργατικής ομάδας. Επίσης, ένα μέρος των κερδών πρέπει να πηγαίνει στην ανάπτυξη άλλων συνεργατικών αυτοδιαχειριζόμενων επιχειρήσεων. Και με τις μικρές μας δυνάμεις, σ’ ένα εγχείρημα που έχει δύο μήνες ζωής, προσπαθούμε να βοηθήσουμε στο να γίνουν κι άλλα τέτοια εγχειρήματα».

Πολιτική-κινηματική στόχευση και χιλιάδες τίτλοι

Ο ίδιος δεν κρύβει την ικανοποίησή του. «Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι, κάτι τέτοιο έλειπε από την Θεσσαλονίκη, κάτι που να έχει μια πιο πολιτική και πιο κινηματική στόχευση και να είναι πιο κοντά στις ανάγκες του ανθρώπου που θέλει να διαβάσει. Στην Αθήνα υπάρχει μια πανσπερμία τέτοιων εγχειρημάτων που καλύπτει κάπως αυτή την ανάγκη. Ένας λόγος επιτυχίας του εγχειρήματος για την ώρα (γιατί είναι πολύ νωρίς για να κριθεί) είναι ότι μπορεί και ικανοποιεί αυτές τις ανάγκες. Ωστόσο δεν στηρίζεται μόνο από τον κόσμο του κινήματος, αλλά και από τη γειτονιά, από κόσμο που κυκλοφορεί στο κέντρο, που το γνώρισε και του αρέσει να πίνει τον καφέ του, να διαβάζει το βιβλίο του και να ενημερώνεται. Και αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα».

Όσο δε για τον «εξοπλισμό» των ραφιών του βιβλιοπωλείου, εξηγεί: «Έχουμε κάνει μια προσπάθεια να φιλοξενούμε όσο το δυνατό περισσότερο μικρούς, κινηματικούς και ανεξάρτητους εκδοτικούς οίκους. Εδώ πρέπει να ευχαριστήσουμε τις “Εκδόσεις των Συναδέλφων” και το βιβλιοπωλείο τους στην Αθήνα, που μας έδωσε το παράδειγμα αλλά και τη δυνατότητα με την έμπρακτη στήριξή τους να φιλοξενούνται σήμερα εδώ αυτοί, αλλά και άλλοι: εκδόσεις Κ.Ψ.Μ., Ελεύθερος Τύπος, Δαίμων του Τυπογραφείου, δεκάδες μικρά και μεγαλύτερα τέτοια εγχειρήματα που ενώ υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη, είναι δύσκολο να τα βρει κάποιος συγκεντρωμένα. Σημαντικό κομμάτι σ’ εμάς έχουν η ιστορία, η πολιτική, η φιλοσοφία. 

Ωστόσο έχουμε κι ένα γενναίο κομμάτι για τη λογοτεχνία και την ποίηση: εκδόσεις “Κίχλη”, “Περισπωμένη” και “Πόλις”, που έχουν ιδιαίτερη στόχευση στην καλή λογοτεχνία. Είναι αδύνατο να απαριθμηθούν οι μικροί και μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι που βρίσκονται εδώ, οι τίτλοι είναι χιλιάδες».

«Το μεγάλο ψάρι έτρωγε το μικρό στον κλάδο για χρόνια»

Με τη σημείωση ότι «σε όλα τα βιβλία μας υπάρχει έκπτωση 10-30%», ο συνομιλητής μας περνάει στη χαρτογράφηση του χώρου του βιβλίου, ξεκαθαρίζοντας ότι εκφράζει προσωπική άποψη: «Οι συχνοί αναγνώστες ξέρουν αλλά το ευρύ κοινό ίσως όχι, ότι στην Ελλάδα ισχύει η ενιαία τιμή βιβλίου για τα πρώτα δύο χρόνια. Η ενιαία τιμή βιβλίου -που για την Ευρώπη ισχύει μόνο στην Ελλάδα και στη Γαλλία- είχε ένα νόημα στήριξης των μικρών καταστημάτων σε σχέση με τα μεγάλα. Υπάρχουν τα παζάρια που γίνονται από μεγάλους εκδοτικούς οίκους και έχουν ιδιαίτερους όρους διάθεσης βιβλίων. 

Το πρόβλημα δεν είναι στο ότι υπάρχει φθηνό βιβλίο, αυτό θέλουμε και αυτό θα ήταν το ευκταίο για όλους. Το πρόβλημα είναι ότι το στοκ στα παζάρια, με βάση τον ελεύθερο ανταγωνισμό, δεν μπορούμε να το προμηθευτούμε όσοι δεν διαθέτουμε μεγάλες ποσότητες μετρητών. Οι εκδοτικοί οίκοι που πλειοψηφούν στα παζάρια που γίνονται, έχουν διαφορετική πολιτική απέναντι σ’ αυτόν που θα ζητήσει λίγους τίτλους και σ’ αυτόν που θα… στάξει ένα μεγάλο ποσό. Εκεί λειτουργεί ο νόμος της αγοράς και θα ήταν αφελές να λέμε ότι μπορεί αυτό να λειανθεί. 

Ο νόμος της αγοράς δεν αλλάζει εύκολα, το μεγάλο ψάρι έτρωγε το μικρό στον κλάδο για χρόνια. Απλά είναι ένα μικρό ανάχωμα στην ανάπτυξη των πολύ μεγάλων αλυσίδων στον χώρο του βιβλίου. Υπάρχει μια ολόκληρη πορεία καταστροφής των μικρών επιχειρήσεων στον κλάδο μας και γενικότερα, που βασίζεται στην πτώση και στην καταστροφή της εργατικής δύναμης. Δεν φτάνει η ενιαία τιμή βιβλίου, παρ’ ότι είναι ένα θετικό μέτρο. Αλλά στην πραγματική ζωή δεν υπάρχουν πουθενά ίσες ευκαιρίες».

Κλείσαμε τη συνομιλία μας, με τον Χρήστο Μανούκα να εύχεται «να πληθύνουν οι συνεργατικές προσπάθειες και οι εργαζόμενοι να παίρνουν όλο και περισσότερο την παραγωγή στα χέρια τους».

Οι Ακυβέρνητες Πολιτείες βρίσκονται στον αριθμό 28 της οδού Αλεξάνδρου Σβώλου της Θεσσαλονίκης, απαντούν στο τηλέφωνο 2310 273207 και είναι ανοικτές από Δευτέρα ως Παρασκευή (09.00-21.00) και το Σάββατο (10.00-16.00). Θα τις βρείτε κλειστές σε αργίες και σε κλαδικές ή γενικές απεργίες.

πηγή: indexanthi.gr