Απειλείται η ηγεμονία των ΗΠΑ στο δυτικό ημισφαίριο;

του Federico Fuentes

Μια σύνοδος κορυφής τεράστιας σπουδαιότητας πραγματοποιήθηκε στη Βενεζουέλα στις 2-3 Δεκεμβρίου. Διακόσια χρόνια αφότου οι μαχητές ανεξαρτησίας της Λατινικής Αμερικής ξεκίνησαν την μάχη με το σύνθημα για μια ενωμένη Λατινική Αμερική, 33 αρχηγοί κρατών από την μία άκρη ως την άλλη της περιοχής ενώθηκαν  για να διαμορφώσουν την Κοινότητα των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής (CELAC).

Για τη Λατινική Αμερική, αυτή η σύνοδος κορυφής αποτέλεσε ένα περαιτέρω βήμα απομάκρυνσης από τον παραδοσιακό ρόλο της ως  η «πίσω αυλή» των ΗΠΑ και την εμφάνισή της ως αυτόνομο παίκτη στη διεθνή πολιτική.

Πόροι

Η σημασία αυτού του νέου οργανισμού στην παγκόσμια πολιτική σκηνή δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Ο συνδυασμός του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος –ΑΕΠ- των χωρών που συμμετέχουν στην  CELAC την  καθιστά τον τρίτο μεγαλύτερο οικονομικό πόλο στον κόσμο.
Οι χώρες αυτές, επίσης, όλες μαζί, κατέχουν την πρώτη θέση στα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου και την τρίτη θέση, παγκοσμίως, στην παραγωγή των τροφίμων και ενέργειας.
Η CELAC στηρίζεται επίσης στους υπάρχοντες διαπεριφερειακούς οργανισμούς και στις πειραματικές συμμαχίες που έχουν δημιουργηθεί.

Αυτοί περιλαμβάνουν την ένωση του νότου – αμερικανικά έθνη (UNASUR), το αμυντικό Συμβούλιο UNASUR, την τράπεζα του νότου (που αναμένει μόνο την έγκριση του Κοινοβουλίου της Ουρουγουάης προκειμένου να πάρει σάρκα και οστά και να γίνει μια τράπεζα που θα διαθέτει 20 δισεκατομμύρια αμερικανικά δολάρια για αναπτυξιακά προγράμματα), και την καθιέρωση των εμπορικών μηχανισμών μεταξύ μερικών χωρών που αντικαθιστούν το αμερικανικό δολάριο με τα τοπικά και νέα περιφερειακά νομίσματα.

Μια άλλη σημαντική πρωτοβουλία ολοκλήρωσης είναι η Μπολιβαριανή  συμμαχία των λαών της Αμερικής  (ALBA), μιας αντι-ιμπεριαλιστικής ομάδας εννέα  κρατών που διαμορφώθηκε αρχικά το 2004 από τις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις της Κούβας και της Βενεζουέλας.

Η CELAC αποκλείει ρητά τις ΗΠΑ και τον Καναδά

Εντούτοις, η Κούβα, που έχει αποκλειστεί από την Οργάνωση Αμερικανικών Κρατών (OAS) γιατί  τόλμησε  να προκαλέσει την  αμερικανική αυτοκρατορία και να κάνει μια επανάσταση, όχι μόνο συμμετέχει αλλά επιλέχθηκε και να φιλοξενήσει τη Σύνοδο Κορυφής της  CELAC το 2013. Η Χιλή επιλέχθηκε, ήδη, ως οικοδεσπότης της ανάλογης Συνόδου Κορυφής για το 2012.

Μερικοί υποστηρίζουν ήδη ότι η σταθεροποίηση της  CELAC θα αποτελέσει το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της Οργάνωσης των Αμερικανικών Κρατών (OAS), ενός οργανισμού όπου κυριαρχούν παραδοσιακά οι ισχυροί γείτονες από το Βορρά της αμερικανικής ηπείρου.

Ο Πρόεδρος  του Εκουαδόρ Rafael Correa είπε στις 29 Νοεμβρίου: «Πιστεύουμε ότι χρειαζόμαστε μια βαθιά αλλαγή στο διαμερικανικό, βασικά λατινοαμερικάνικο, σύστημα επειδή η αμερικανική δύναμη βαρύτητας  [μέσα στο OAS] είναι σαφής.»

«Χρειαζόμαστε ένα άλλο σύστημα… όπου θα συζητάμε τα προβλήματά μας στην περιοχή, όχι στην Ουάσιγκτον [που είναι η έδρα του OAS], όπου δεν θα επιβάλλονται σε μας οι οργανισμοί που δεν συμμερίζονται το όραμά μας, τις παραδόσεις, τις τιμές και τις  ανάγκες μας.»
Την ίδια μέρα, βολιβιανός αντιπρόεδρος Alvaro Garcia Linera είπε ότι η σύνοδος κορυφής εκπροσωπεί «μια συνάντηση των λαών, που υπερασπίζει το πεπρωμένο μας χωρίς κηδεμονία, χωρίς προστασία, έτσι ώστε μαζί να μπορούμε να βρούμε μια λύση στα προβλήματά μας, χωρίς την παρουσία των ΗΠΑ».

                                                 Αποδυνάμωση της αυτοκρατορίας

Το βήμα αυτό έρχεται σε μία εποχή που η αμερικανική οικονομική/πολιτική δύναμη είναι σε πτώση και η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στα πρόθυρα της κατάρρευσης. «Η Λατινική Αμερική είναι μια ήπειρος σε κίνηση  αντιμέτωπη με έναν κόσμο που βρίσκεται σε κρίση,» είπε ο Garcia Linera. «Η Λατινική Αμερική είναι η εμπροσθοφυλακή του κόσμου όσον αφορά τις ιδέες, όσον αφορά τους μετασχηματισμούς, όσον αφορά τις προτάσεις στην υπηρεσία των ανθρώπων και της ανθρωπότητας.»

Ο Luis Bilbao, συντάκτης του περιοδικού America ΧΧΙ, που απευθύνεται σε όλη την Λατινική Αμερική, υποστήριξε σε άρθρο του στις 28 Νοεμβρίου ότι η CELAC αντιπροσωπεύει «μια, άνευ προηγουμένου, ευκαιρία  για να γίνει η περιοχή αφετηρία σε μια νέα φάση στην ιστορία της ανθρωπότητας».

Η Λατινική Αμερική είναι σε μοναδική θέση δεδομένης της  διεθνούς κατάστασης. Πρόκειται για μια θέση που χαρακτηρίζεται από τρία κύρια γνωρίσματα: «Βρίσκεται σε δυναμική περιφερειακής σύγκλισης ενώ όλες οι άλλες ήπειροι βιώνουν φυγόκεντρες τάσεις, μέχρι τώρα έχει υποφέρει τις μικρότερες συνέπειες από την οικονομική ύφεση που παρατηρείται στα ιμπεριαλιστικά κέντρα [και] μέσα σε αυτό το ετερογενές συγκλίνον σύνολο βρίσκεται ένας, ζωτικής σημασίας, πυρήνας , ο οποίος απέναντι στην κατάρρευση του καπιταλισμού … έχει σηκώσει  το λάβαρο του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα.»

Οι ΗΠΑ προσπάθησαν τα πάντα για να εμποδίσουν τη δημιουργία της CELAC. Ο πρώην κολομβιανός Πρόεδρος, Alvaro Uribe, μια αμερικανική μαριονέτα, έκανε την πιο πρόσφατη προσπάθεια.

Ένα άρθρο του Venezuelanalysis.com στις 28 Νοεμβρίου ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού για να συναντηθεί με τη δεξιά αντιπολίτευση της Βενεζουέλας, ο Uribe τους παρότρυνε να εκδώσουν «δημόσια» δήλωση που θα κατήγγειλε την ολοένα πιο στενή σχέση μεταξύ Κολομβίας και Βενεζουέλας.

Υπό τον Uribe, (όταν αυτός ήταν πρόεδρος της Κολομβίας) οι σχέσεις μεταξύ της Βενεζουέλας και της Κολομβίας χειροτέρευσαν τόσο που σχεδόν έφτασαν σε πόλεμο. Επίσης, ο Uribe προσπάθησε να υπονομεύσει από μέσα την πρόοδο της UNASUR.

Παρά το γεγονός ότι στο εσωτερικό της χώρας ο νέο κολομβιανός Πρόεδρος Manuel Santos συνεχίζει, σε μεγάλο βαθμό, τη νεοφιλελεύθερη και κατασταλτική πολιτική του  Uribe,  το Venezuelanalysis.com επισημαίνει ότι «έχει υιοθετήσει μια καταφανώς διαφορετική θέση όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, που στοχεύει στην ενσωμάτωση της Κολομβίας στις περιφερειακές οργανώσεις και στην αποκατάσταση των διμερών σχέσεων με άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες».

Αυτό δεν σημαίνει ότι η κολομβιανή κυβέρνηση, ή πολλές άλλες λατινοαμερικάνικες κυβερνήσεις έχουν πάψει να ακολουθούν την  εξωτερική πολιτική που υπαγορεύουν οι ΗΠΑ στην περιοχή, ή ότι όλες συμφωνούν ότι η  η CELAC πρέπει αυτόματα να αντικαταστήσει την  OAS.

Ούτε σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές στο πώς αντιμετωπίζει η κάθε λατινοαμερικανική κυβέρνηση την παγκόσμια  οικονομική κρίση και τους  ιμπεριαλιστικούς  πολέμους, όπως η πρόσφατη επίθεση του ΝΑΤΟ στη Λιβύη. Ο Bilbao υποστηρίζει ότι δεν μπορεί ν’ αναμένεται από τη CELAC μια μοναδική ενιαία απάντηση σε αυτές τις τεράστιες προκλήσεις, «αλλά  αυτό που είναι δυνατό είναι να βρεθεί ένας κοινός ελάχιστος παρονομαστής».  Η ιδέα και μόνο ότι η «αυλή των ΗΠΑ» δημιουργεί τη δική της γειτονιά για να επιλύσει συλλογικά τα προβλήματα της, χωρίς εξωτερική επέμβαση, είναι μια σημαντική αφετηρία. 

Η Βενεζουέλα ανοίγει το δρόμο

Το γεγονός ότι η σύνοδος κορυφής για τη δημιουργία της CELAC πραγματοποιήθηκε στη Βενεζουέλα αποτέλεσε διπλό πλήγμα κατά των αμερικανικών συμφερόντων. Το γεγονός αυτό από μόνο του έπληξε σοβαρά την ανηλεή εκστρατεία καταστροφής της Μπολιβαριανής επανάστασης στη Βενεζουέλα που έχουν χρηματοδοτήσει οι ΗΠΑ καθώς και τα ψέματα που τόσο η Ουάσινγκτον όσο και τα ΜΜΕ που ελέγχει στις λατινοαμερικανικές χώρες διαδίδουν περί απομόνωσης της Βενεζουέλας από τις άλλες χώρες της περιοχής.

Επιπλέον, η παρουσία του Προέδρου Hugo Chavez, ο οποίος εμφανίστηκε να έχει ανακτήσει πλήρως τις δυνάμεις του μετά από την μάχη που έδωσε με τον καρκίνο στις αρχές του χρόνου –γι αυτό και είχε αναβληθεί η σύνοδος που είχε αρχικώς προγραμματιστεί για τον Ιούνιο- αποτέλεσε ένα ακόμη πλήγμα για τις ΗΠΑ, που ήλπιζαν ότι τα προβλήματα υγείας του Chavez θα μπορούσαν να πετύχουν εκεί που τα μεθοδευμένα σχέδιά τους και τα πλήγματά τους με στόχο την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησής του είχαν αποτύχει.

Επιπλέον, ο Chavez δήλωσε έτοιμος να διεκδικήσει την επανεκλογή του στις προεδρικές εκλογές της 7^ης Οκτωβρίου του επόμενου χρόνου. Απαντώντας στο κάλεσμα του Chavez για τη διαμόρφωση ενός «μεγάλου πατριωτικού Πόλου» στήριξης της υποψηφιότητάς του για επανεκλογή από κόμματα και κοινωνικά κινήματα στη βάση μιας πλατφόρμας εμβάθυνσης της επανάστασης, περισσότερες από 32.000 οργανώσεις αντέδρασαν θετικά και δήλωσαν ότι τον στηρίζουν κατά τη διάρκεια μόνο των πρώτων τεσσάρων εβδομάδων της περιόδου διατύπωσης στήριξης που ξεκίνησε στις αρχές Οκτωβρίου.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ποσοστό μεγαλύτερο του 50% του βενεζουελάνικου λαού υποστηρίζει τον Chavez. Η υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ αντιπολίτευση  παραμένει ανίκανη να παρουσιάσει τον οποιοδήποτε υποψήφιο που θα τον απειλήσει σοβαρά. Ως απάντηση, οι ΗΠΑ πολλαπλασιάζουν τις προσπάθειες για μια μεγάλη εκστρατεία εναντίον του επιχειρώντας  να αποτρέψουν μια νέα νίκη για τις αντικαπιταλιστικές πολιτικές του Chavez.

Η ερευνήτρια δημοσιογράφος Eva Golinger έγραφε σε άρθρο της Chavezcode.com στις 11 Αυγούστου ότι οι ΗΠΑ έχουν ήδη εγκρίνει προϋπολογισμό ύψους 20 εκατομμυρίων δολαρίων για να χρηματοδοτήσουν την αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα τον επόμενο χρόνο.

Ένα άλλο σημαντικό μέσο πίεσης που χρησιμοποιείται ήδη είναι η κερδοσκοπία που οδηγεί σε αύξηση των τιμών των τροφίμων έτσι ώστε να προκληθούν  ελλείψεις και να αυξηθεί  ο  πληθωρισμός, που ήδη κυμαίνεται επάνω από22%  για φέτος.

Η συγκεκριμένη τακτική χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία από τις μεγάλες επιχειρήσεις το 2007, όταν ο Chavez πρότεινε σειρά συνταγματικών μεταρρυθμίσεων και τις έθεσε σε δημοψήφισμα.  Οι προτάσεις του δεν εγκρίθηκαν. Ήταν η μοναδική εκλογική νίκη των καπιταλιστών εναντίον του τα τελευταία 12 χρόνια.

Στις 27 Νοεμβρίου, ο  Chavez  ανακοίνωσε ότι τα προηγούμενα 24ώρα, η Βολιβαριανή Εθνική Φρουρά κατέσχεσε 127.000 κιλά του ρυζιού, 132.000 κιλά του αλευριού καλαμποκιού, 256.000 κιλά γάλακτος σε σκόνη, 85.000 λίτρα φυτικού ελαίου, 246.000 κιλά  ζάχαρης και 10.500 κιλά καφέ, τα οποία παράνομα κρατούσαν σε αποθήκες ιδιωτικές εταιρείες και δεν τα προωθούσαν στην αγορά, προκειμένου να δημιουργηθούν ελλείψεις.

Μια  από τις εμπλεκόμενες εταιρείες, που ανήκει στην ιταλική Parmalat, προσπάθησε να δημιουργήσει εντυπώσεις δημοσιοποιώντας ανακοίνωση σε διάφορες εφημερίδες στις 26 Νοεμβρίου. Χαρακτήριζε «περίεργο» το γεγονός ότι  η κυβέρνηση κατάσχεσε  210.000 κιλά γάλακτος σε σκόνη από τις αποθήκες εμπορευμάτων της, καθώς  αυτό το γάλα προοριζόταν, όπως ισχυριζόταν, για την εταιρεία  κρατικής διανομής τροφίμων, CASA, σύμφωνα με σχετική υπογεγραμμένη σύμβαση.

Ο Chavez αποκρίθηκε η επόμενη ημέρα: «Βρήκαμε το γάλα Parmalat αποθηκευμένο και δεν δινόταν στον κόσμο… αυτό είναι χαρακτηριστικό της αστικής τάξης… νομίζει ότι είμαστε ανόητοι ή ηλίθιοι… κύριοι της Parmalat, δεν είμαστε ηλίθιοι!» Διέταξε μια μεγάλης κλίμακας έρευνα σχετικά με την εταιρεία  και υπενθύμισε στην Parmalat ότι η κυβέρνησή του έχει τη δύναμη να απαλλοτριώσει την επιχείρηση εάν επιμείνει σε τέτοιου είδους ενέργειες.

Εθνικοποιήσεις

Άρθρο του Reuters στις 14 Οκτωβρίου, επικαλούμενο στοιχεία στης ομοσπονδίας επιχειρήσεων της Βενεζουέλα, της  Conindustria, ανέφερε ότι φέτος η κυβέρνηση Chavez  έχει εθνικοποιήσει 459 επιχειρήσεις. Κατά προσέγγιση 1045 επιχειρήσεις έχουν εθνικοποιηθεί απ’ όταν  ο Chavez ανήλθε στην εξουσία.

Οι εθνικοποιήσεις αυτές διασφαλίζουν στο κράτος κυρίαρχο ρόλο σε στρατηγικούς τομείς της οικονομίας όπως το πετρέλαιο, η ηλεκτρική ενέργεια, το τσιμέντο, ο χάλυβας, οι τηλεπικοινωνίες, η παραγωγή προϊόντων και η διανομή.

Μία ημέρα μετά από την απάντηση του Chavez, η Parmalat προχώρησε σε δημοσιοποίηση δεύτερης δημόσιας επιστολής στην οποία εξέφραζε «την πλέον ειλικρινή της συγνώμη» για την αποτυχία της να «εξηγήσει επαρκώς τι είχε συμβεί» σχετικά  με το γάλα σε σκόνη.
Δεσμεύτηκε να υποστηρίξει την κυβέρνηση στην προσπάθειά της να εξασφαλίσει την ικανοποίηση των αναγκών του λαού της Βενεζουέλας.

Η Parmalat δεν είναι η μόνη επιχείρηση που ο  Chavez  έθεσε υπό έλεγχο. Το ίδιο έχει γίνει, επίσης, με τις  Colgate Palmolive, Pepsi, Heinz, Nestle, Coca Cola, Unilever, Glaxo Smith Kline, και Polar,την  μεγαλύτερη επιχείρηση τροφίμων της Βενεζουέλας. Οι επιχειρήσεις αυτές συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που επηρεάζονται από τους ελέγχους τιμών που η βενεζουελάνικη κυβέρνηση καθιέρωσε για 18 προϊόντα τροφίμων, υγιεινής και πρώτης ανάγκης στα νοικοκυριά, και άρχισαν από τις 22 Νοεμβρίου.

Από το 2003, η κυβέρνηση έχει θεσπίσει ελέγχους τιμών σε διάφορα βασικά προϊόντα διατροφής.

Βάσει του νέου νόμου περί Δίκαιου Κόστους και Τιμής, οι τιμές στα 18 αυτά αγαθά, που εντάχθηκαν στους ελέγχους προσφάτως, είναι «παγωμένες» μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου. Το Εθνικό Ανώτατο Συμβούλιο περί Δίκαιου Κόστους και Τιμής, που δημιουργήθηκε πρόσφατα, ανέλαβε το καθήκον να ελέγχει τις επιχειρήσεις που παράγουν  αυτά τα αγαθά για να πιστοποιήσει πόσο κοστίζει η παραγωγή των προϊόντων και να αποφανθεί για το ποια θα ήτα μια λογική τιμή να πουληθούν.

Από τις 15 Δεκεμβρίου, αυτή η τιμή θα πρέπει να τυπωθεί στο προϊόν. Θα ισχύσουν κυρώσεις για εκείνους που δεν θα συμμορφωθούν με τον νόμο.

Η ίδια τακτική θα εφαρμοστεί, σε δεύτερη φάση, από τον Ιανουάριο με τα ιατρικά προϊόντα.

Στις 7 Νοεμβρίου, ο  Chavez δήλωνε στο κρατικό τηλεοπτικό κανάλι VTV: «Δεν μπορούμε στους μεγάλους ιδιοκτήτες επιχειρήσεων  και στις μεγάλες εταιρίες  να δίνουμε την ελευθερία να συνεχίσουν να αδειάζουν τις τσέπες  των Βενεζουελάνων.» Ο νέος νόμος, είπε ο  Chavez, «ήταν απαραίτητος και αποτελεί μέρος της στρατηγικής κρατικής παρέμβασης στην οικονομία, η οποία εντάσσεται στη διαδικασία μετάβασης από τον καπιταλισμό … προς το σοσιαλισμό».

Δεν υπάρχει  αμφιβολία ότι αυτή η μάχη μεταξύ της σοσιαλιστικής δημοκρατίας και της δικτατορίας της αγοράς  θα συνεχίσει και θα ενταθεί  καθώς οι προεδρικές εκλογές πλησιάζουν.

Η έκβαση αυτής της μάχης θα είναι σημαντική, όχι μόνο για το μέλλον της Βενεζουέλας, αλλά  και της CELAC και τον κόσμο.

Πηγή: inprecor. 

Δημοσιεύτηκε στο Global Research, στις 5 Δεκεμβρίου 2011