ΙΣΠΑΝΙΑ: Παγιδευμένοι στον εφιάλτη της έξωσης

Το σήμερα της Ισπανίας είναι το δικό μας αύριο! Επιτροπές αντίστασης παντού!

Στη χώρα των πέντε εκατομμυρίων άδειων σπιτιών γίνονται κάθε μέρα 532 εξώσεις, κυρίως σε οικογένειες με παιδιά.

Έχασες τη δουλειά σου, να χάσεις και το σπίτι σου;

Να σε πετάξουν στον δρόμο, εύκολα και γρήγορα, επειδή δεν μπορείς να πληρώσεις τη δόση για το στεγαστικό; Και να πρέπει, αφού σου κάνουν έξωση, να χρωστάς ένα σωρό λεφτά, μετά την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό; Έτσι λέει ο νόμος στην Ισπανία. 

Δύο άνθρωποι που αυτοκτόνησαν μέσα σε 15 ημέρες την ώρα που δικαστικοί κλητήρες έφτασαν στην πόρτα ήταν σοκ για μια κοινωνία που κραυγάζει ότι δεν αντέχει άλλη φτώχεια και λιτότητα. Το πάγωμα των εξώσεων για δύο χρόνια, αν και όχι για όλους αλλά μόνο για όσους δεν έχουν στον ήλιο μοίρα, είναι μια συμφωνία της τελευταίας στιγμής ανάμεσα στη δεξιά κυβέρνηση του Μαριάνο Ραχόι και τις τράπεζες, για να μην εκραγεί το ηφαίστειο της οργής. Το μέλλον; Μαύρο για εκατοντάδες χιλιάδες Ισπανούς που ζουν παγιδευμένοι στον εφιάλτη της έξωσης

«Ντροπή σας, φονιάδες» γράφουν αυτοκόλλητα στα ΑΤΜ. Διαδηλωτές κοιμούνται σε πεζοδρόμια, έξω από τράπεζες, για να φωνάξουν συνθήματα το πρωί. Πολλοί μαζεύονται στις πολυκατοικίες για να εμποδίσουν κατασχέσεις. «Εγώ χρωστάω πέντε δόσεις. Κάθε φορά που βγαίνω, τρέμω στη σκέψη ότι μπορεί να γυρίσω σπίτι και να με περιμένουν με το χαρτί της έξωσης. Δεν έχω πού αλλού να πάω» λέει η Κάρμεν, 43 ετών, άνεργη, στη Βαρκελώνη.

Τα νούμερα είναι ζοφερά: 400.000 άστεγοι από χρέη, 530 εξώσεις την ημέρα.
Μερικοί δεν άντεξαν. Μόνο τις τελευταίες εβδομάδες ένας 53χρονος άνδρας στη Γρανάδα κρεμάστηκε από το ταβάνι του σπιτιού του λίγες ώρες προτού μπουν οι δικαστικοί κλητήρες. Και μια μεσήλικη μητέρα στο Μπιλμπάο πήδηξε στο κενό από τον τέταρτο όροφο την ώρα που της χτυπούσαν το κουδούνι.

Πρωτοφανής ήταν η είδηση που έγραψε η «El Mundo». Άνεργη που πήρε ειδοποίηση για έξωση έβαλε αγγελία στο Internet ζητώντας αγοραστές για τα όργανά της. «Στην αρχή είπα να πουλήσω ένα νεφρό. Τώρα πουλάω κερατοειδείς, πνεύμονα, συκώτι. Πουλάω όποιο όργανο, σε όποιον μπορεί να το πληρώσει. Είμαι απελπισμένη» είπε η 44χρονη, μητέρα ενός παιδιού. Ήταν τέτοια η κατακραυγή που ανάγκασε τη δεξιά κυβέρνηση Ραχόι να ανακοινώσει, έπειτα από βιαστική συνεννόηση με τις τράπεζες, «πάγωμα» των εξώσεων για δύο χρόνια, σε περιπτώσεις πρώτης κατοικίας σε συνδυασμό με αποδεδειγμένη απορία.

Σταγόνα στον ωκεανό. Η ρύθμιση αφορά πολύ λίγους, τους πάμπτωχους. Το αίτημα να υπαχθούν εκείνοι που δεν έχουν κανέναν εργαζόμενο ενήλικο στην οικογένεια και έχουν πληρώσει για την πρώτη τους κατοικία λιγότερα από 200.000 ευρώ δεν έγινε δεκτό. «Τράπεζες που σώθηκαν από τη χρεοκοπία με τα 100 δισ. από την Ευρώπη απαιτούν από κόσμο που έχει χάσει τη δουλειά του, που έχει μείνει με μισό μισθό, να πληρώνει σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Εμείς ζητάμε μορατόριουμ πέντε ετών για όλα τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά» λέει ο Χοσέ Μαρία, ακτιβιστής της οργάνωσης PAH για την προστασία των οφειλετών. «Εχω πάθει κατάθλιψη. Πέφτω στο κρεβάτι και σκέφτομαι ότι αύριο μπορεί να είναι η σειρά μας. Δεν θα είμαστε μόνο άστεγοι: ο διευθυντής της τράπεζας μας εξήγησε ότι ακόμη και αν μας κάνουν έξωση, θα χρωστάμε για όλη μας τη ζωή, θα πρέπει να ξεπληρώσουμε όλο το δάνειο» λέει ένας διαδηλωτής.

Η Ένωση Ισπανικών Τραπεζών έχει οχυρωθεί πίσω από έναν νόμο του 1909, που υποχρεώνει τον οφειλέτη να ξεπληρώσει ολόκληρο το ποσό μετά την κατάσχεση και τον πλειστηριασμό. Τέτοια δάνεια είναι το 70% του χρέους των νοικοκυριών. Ομάδα δικηγόρων προσέφυγε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, που έκρινε ότι η ισπανική νομοθεσία για τις εξώσεις παραβαίνει τους κανόνες της ΕΕ επειδή δεν προστατεύει τους καταναλωτές από καταχρηστικά συμβόλαια με τις τράπεζες. «Είναι σκάνδαλο. 

Οι οφειλέτες δεν απαλλάσσονται από το χρέος, ενώ βαρύνονται επιπλέον με τόκους υπερημερίας και δικαστικά έξοδα. Οι εμπορικές αξίες των ακινήτων έχουν πέσει κατά 30%. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι που πήραν δάνεια πριν από την κρίση χρωστούν τώρα πολύ περισσότερα από όσα κάνει το σπίτι τους» λέει μέλος της οργάνωσης «Σταματήστε τις Εξώσεις!».

Πού πάνε όσοι μένουν άστεγοι; Κάποιοι στους δικούς τους. Αλλά οι περισσότεροι δεν έχουν συγγενείς και φίλους σε καλύτερη κατάσταση. Και όμως, η Ισπανία είναι γεμάτη άδεια σπίτια. Σχεδόν πέντε εκατομμύρια διαμερίσματα, απούλητες πολυκατοικίες, ολόκληρα πολυώροφα συγκροτήματα έχουν μείνει με πόρτες και παράθυρα καρφωμένα με σανίδες. Άστεγοι από εξώσεις κάνουν καταλήψεις σε τέτοια σπίτια ή γυρίζουν κρυφά πίσω στο δικό τους μετά την κατάσχεση. Οι γείτονες κάνουν τα στραβά μάτια.

Τόσο συχνές είναι οι καταλήψεις που μεσιτικά γραφεία δεν βάζουν πωλητήρια και ενοικιαστήρια στις εισόδους για να μη φαίνονται τα άδεια σπίτια. «Οι μισοί από όσους απαντάνε σε αγγελίες βλέπουν τα διαμερίσματα για να διαλέξουν σε ποιο θα κάνουν κατάληψη» λέει μεσίτης στη Μαδρίτη. Πολλοί ιδιοκτήτες ντρέπονται να κάνουν φασαρία. Δίνουν τα κλειδιά στην τράπεζα και φεύγουν σιωπηλά, παραιτημένοι. Αλλά σε κάποιες λαϊκές συνοικίες, διαδηλωτές, εθελοντές και γείτονες παίζουν ξύλο στον δρόμο με όσους πάνε για τις εξώσεις.

Αλληλεγγύη δείχνουν και αστυνομικοί, που συχνά αρνούνται να εκτελέσουν εντολές. Το συνδικάτο στηρίζει όσους έχουν αντιρρήσεις συνειδήσεως. «Δεν είμαστε ρομπότ, άνθρωποι είμαστε» είπε στην τηλεόραση ο γενικός γραμματέας του σωματείου τους.

Αντόνιο Κουέστα, ισπανός ανταποκριτής του πρακτορείου ειδήσεων Prensa Latina στην Αθήνα
«Διεστραμμένος νόμος για παράνομο χρέος»
«Στην Ελλάδα είστε τυχεροί που δεν γίνονται έτσι οι εξώσεις. Είναι ένας διεστραμμένος νόμος, που ρυθμίζει ένα παράνομο χρέος» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Αντόνιο Κουέστα, ισπανός ανταποκριτής του πρακτορείου ειδήσεων Prensa Latina στην Αθήνα.
«Ο νόμος επιτρέπει στις τράπεζες να κρατήσουν ένα σπίτι όταν δεν πληρώνεται η δόση του στεγαστικού, ενώ ταυτόχρονα συνεχίζουν να απαιτούν το συνολικό ποσό του δανείου που εκκρεμεί. 

Στα τέλη του Οκτωβρίου τα Ηνωμένα Έθνη και λίγο αργότερα η Ένωση Εισαγγελέων στην Ισπανία και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο στο Λουξεμβούργο έκριναν παράνομες αυτές τις διατάξεις» εξηγεί. Και τονίζει: «Το πρώτο εξάμηνο του 2012 πέταξαν στον δρόμο περισσότερες από 100.000 οικογένειες (σ.σ.: 400.000 από την αρχή της κρίσης). Σύμφωνα με τα στοιχεία της Πλατφόρμας για Όσους Χρωστάνε Στεγαστικά (PAH), μιας από τις πιο δραστήριες οργανώσεις, κάθε μέρα γίνονται 532 εξώσεις, στο 82% των περιπτώσεων σε οικογένειες με παιδιά. Και αυτά σε μια χώρα με περισσότερα από πέντε εκατομμύρια άδεια σπίτια».

Τώρα, τα δύο μεγάλα κόμματα, το κυβερνών Λαϊκό (ΡΡ) και οι Σοσιαλιστές (PSOE) της αντιπολίτευσης, θέλουν να σώσουν τα προσχήματα απέναντι στην κοινή γνώμη και προσπαθούν να βρουν μια λύση που δεν θα ενοχλεί τις τράπεζες.
Χαρακτηριστική περίπτωση, μας λέει ο ισπανός δημοσιογράφος, είναι η Τσέμα Ρουίθ, θύμα έξωσης η ίδια και εκπρόσωπος της PAH. Η γυναίκα αυτή διαβεβαιώνει ότι όσοι υπέστησαν τον ξεσπιτωμό δεν μπορούν οι ίδιοι να δώσουν τη λύση. Λέει ότι «το πρόβλημα είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία όσων έχουν υποστεί έξωση είναι φτωχοί άνθρωποι που εξαπατήθηκαν και ξεγελάστηκαν προς όφελος της κερδοσκοπίας των τραπεζών με άμεση ευθύνη του PP και του PSOE».
«Αυτές τις μέρες πολλές κοινωνικές οργανώσεις προσπαθούν να συγκεντρώσουν 500.000 υπογραφές για να παρουσιάσουν στη Βουλή μια Λαϊκή Νομοθετική Πρωτοβουλία με τα αιτήματα και τις ανάγκες των πληγέντων. Αν και στο παρελθόν τόσο το PP όσο και το PSOE έχουν απορρίψει παρόμοιες προτάσεις, θα δούμε τι θα συμβεί τώρα που η αξιοπιστία τους έχει πιάσει πάτο» καταλήγει ο Κουέστα.
Η «φούσκα» των ακινήτων έβγαλε ήδη στον δρόμο 400.000 οικογένειες

• Από το 2008, όταν έσκασε η «φούσκα» των ακινήτων, 400.000 ισπανικές οικογένειες έχουν χάσει το σπίτι τους, από χρέη για στεγαστικά δάνεια. Οι περισσότεροι δεν πληρώνουν επειδή έχουν μείνει άνεργοι ή με μειωμένο μισθό.

• Ύστερα από δύο χρόνια ύφεσης, τα «κόκκινα» στεγαστικά και τα δάνεια στον κατασκευαστικό τομέα ανέρχονται σε 181 δισ. ευρώ. Αν δεν ληφθούν μέτρα, οι κατασχέσεις ακινήτων αναμένεται να τριπλασιαστούν το 2013.
• Υπάρχουν 1,2 εκατομμύρια οικογένειες που δεν εργάζεται κανένα μέλος τους και 800.000 άνεργοι που δεν έχουν δικαίωμα ούτε στο ελάχιστο επίδομα των 420 ευρώ. Ενας στους πέντε ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας.
• Απολογισμός της κρίσης; Πέντε εκατομμύρια άνεργοι και άλλα τόσα άδεια σπίτια. Η ανεργία καλπάζει, εδώ και δύο χρόνια, στο 25%, το υψηλότερο ποσοστό σε όλη την Ευρώπη. Στους νέους κάτω των 24 είναι 43%.

• Μαρτυρίες για ζωές που εκτροχιάστηκαν
«Kοιμηθήκαμε στην είσοδο»
Τους έκαναν έξωση από το μικρό διαμέρισμα ξαφνικά. Εκείνη τη νύχτα ο 71χρονος Φρανθίσκο Ροντρίγκεθ Φλόρες και η 67χρονη γυναίκα του, η Αννα, κοιμήθηκαν σε ράντζα, στην είσοδο της πολυκατοικίας τους, στη Σεβίλλη. Οι κόρες τους είναι δύο άνεργες μητέρες οι οποίες είχαν ήδη υποστεί εξώσεις και ζούσαν μαζί τους, με τα τρία παιδιά τους. Αυτές κοιμήθηκαν στο φορτηγάκι που παραχώρησε ένας σπλαχνικός γείτονας. «Ηταν οι χειρότερες στιγμές της ζωής μου. Δεν υπάρχουν λόγια να περιγράψω πώς ένιωσα όταν έχασα το σπίτι μου» είπε η Αννα. Τα πράγματα πάνε λίγο καλύτερα τώρα. Μαζί με άλλες 36 οικογένειες έχουν κάνει κατάληψη σε συγκρότημα πολυτελών διαμερισμάτων, που είναι απούλητα και άδεια εδώ και τρία χρόνια. Δεν έχουν ηλεκτρικό. Το νερό τούς το έχουν κόψει και ζουν με τον φόβο ότι θα τους κάνουν πάλι έξωση. Τουλάχιστον δεν ζούνε στον δρόμο - «όχι ακόμα» λένε.

«Θα χωρίσουμε για να ζήσουμε»
«Αν χάσουμε το σπίτι, το έχουμε πάρει απόφαση με τη γυναίκα μου να χωρίσουμε για να τα βγάλουμε πέρα» λέει ο Χοσέ Χερνάντεθ, 38 ετών. Εκείνη θα γυρίσει πίσω στο πατρικό της. Εκείνος θα πάει να μείνει με την οικογένεια του αδελφού του, που έχει πάρει προίκα το σπίτι και δεν χρωστάει. Αγόρασε το διαμέρισμα σε λαϊκή γειτονιά της Μαδρίτης αντί 250.000 ευρώ, το 2006. Τρία χρόνια αργότερα δεν μπορούσε να βρει δουλειά πουθενά. Εκανε διακανονισμό με την τράπεζα για μικρότερες δόσεις. Πίστεψε ότι είχε πάρει ανάσα. Μέχρι που του ήρθε ξαφνικά ένα γράμμα που έλεγε ότι το σπίτι τους βγαίνει σε πλειστηριασμό. Χρωστάει ακόμα 260.000 ευρώ, περισσότερα από όσα έδωσε για να πάρει το δυάρι. Μετά κόπων και βασάνων πήρε παράταση για έξι μήνες. Ο δικηγόρος τούς είπε ότι χάρη στη νέα ρύθμιση δεν θα χρειαστεί να φύγουν. Δεν τον πολυπιστεύουν.
«Μας έδωσαν ακόμη και κατσαρόλες»
Εφυγαν άρον-άρον, χωρίς να πάρουν μαζί τους σχεδόν τίποτα. Μόνο ρούχα, κουβέρτες και τρόφιμα για τις πρώτες μέρες. Οι γείτονες τους έδωσαν κατσαρόλες και τηγάνια, συγγενείς και φίλοι λίγα έπιπλα και ό,τι άλλο μπορούσαν. Το νέο διαμέρισμα τούς το βρήκαν ακτιβιστές από το κίνημα Μ15 των «Αγανακτισμένων». Το διάλεξαν επειδή τα συμβόλαια δεν ήταν καθαρά και έτσι οι Χερέρα θα μπορέσουν να μείνουν περισσότερο καιρό εκεί. Εβαλαν γεννήτρια για να έχουν φως το βράδυ και να δουλεύει το ψυγείο. «Το σπίτι μας βγήκε σε πλειστηριασμό. Μας έδωσαν λίγες μέρες για να το αδειάσουμε. Ολα αυτά τα χρόνια πληρώναμε και ξαφνικά βρεθήκαμε στον δρόμο. Πολύ καλά κάνανε και σταματάνε τις εξώσεις μετά τις αυτοκτονίες, αλλά για μας είναι αργά. Θα χρωστάμε για όλη μας τη ζωή επειδή πήραμε ένα στεγαστικό σε μια εποχή που πιστεύαμε ότι θα μπορούσαμε να το ξεχρεώσουμε» λέει το ζευγάρι από τη Βαλένθια.

«Δεν είναι πολυτέλεια ένα σπίτι»
«Εγώ δούλευα σε οικοδομές, η γυναίκα μου ήταν καθαρίστρια. Βγάζαμε καλό μεροκάματο, δεν μας έλειπε τίποτα. Αλλά όταν έμεινα χωρίς δουλειά έπρεπε να διαλέξουμε: ή θα αφήναμε τα παιδιά νηστικά ή θα πληρώναμε τις δόσεις» λέει ο Ρονάλε ντε λα Κρους. Την ημέρα που η τράπεζα θα έκανε κατάσχεση στο σπίτι του, περισσότεροι από 150 διαδηλωτές μαζεύτηκαν στην είσοδο για να σταματήσουν την έξωση. Τελικά ο δικηγόρος κατάφερε να πάρει αναβολή. «Δεν είναι πολυτέλεια να έχεις ένα σπίτι, είναι βασικό δικαίωμα... Οι τράπεζες έφτιαξαν μια φούσκα και έδιναν στεγαστικά σε όλον τον κόσμο. Ηταν μια απάτη» λέει ο μετανάστης από τον Αγιο Δομίνικο. Αγόρασε το υπόγειο διαμέρισμα το 2004 για να ζήσει εκεί με τη γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά τους. Φοβάται ότι το μέλλον θα είναι σκοτεινό. «Είμαστε και οι δύο 50άρηδες - στην ηλικία των καταδικασμένων. Μόλις γίνεις 50 κανένας δεν σε παίρνει σε δουλειά» λέει.

πηγή:Το Βήμα και ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΤΩ