Στο μυαλό είναι ο στόχος

Γράφει η Μετ

Έχω φυλάξει κάτι αποκόμματα με κάποιον που λέγανε
πως είσαι εσύ. Ξέρω πως λένε ψέματα οι εφημερίδες,
γιατί γράψανε ότι σου ρίξανε στα πόδια.
Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια.
Στο μυαλό είναι ο Στόχος
το νου σου ε;
Κατερίνα Γώγου
Λιγοστεύει ο χώρος μας. Καθημερινά στριμωχνόμαστε βίαια σε συμβολικά και πραγματικά περιθώρια. Αδιέξοδα.
Λιγοστεύει το οξυγόνο μας. Όχι από την αιθαλομίχλη της ξυλόσομπας. Ασφυξία χρεών, υποχρεώσεων, ανεργίας, στέρησης, αγωνίας, αφαίρεσης της ίδιας της ανθρώπινης υπόστασής μας. Καταλαμβάνουν το χώρο μας μέρα με τη μέρα, πόντο-πόντο, αργά αλλά σταθερά. Πρώτα πήραν τις πλατείες. Έπειτα δρόμοι πολλοί σιγά-σιγά παραδόθηκαν στην αστυνόμευση και τις περιπολίες. 

Χώθηκαν στις διαδηλώσεις και στις πορείες μας. Μας έμαθαν με τα μικρά μας ονόματα. Κι όλο βάζαν πόδι εκεί που δεν είχαν πάει ποτέ πριν. Στο μεταξύ, εμφανίστηκαν και οι μαυροντυμένοι και μας πήραν ολόκληρες γειτονιές. Σειρά είχαν τα πανεπιστήμια-τέρμα το άσυλο. Τέλος μπήκαν και στις καταλήψεις. Πάνε να καταλάβουν κάθε σπιθαμή ελεύθερου δημόσιου χώρου. Θέλουν να μας περιορίσουν στο σπίτι μας. Ή ακόμα χειρότερα, με κατασχέσεις, έξω, ξεσπιτωμένους, στην απόγνωση, αφού μας απογυμνώσουν κι από την ελάχιστη αξιοπρέπειά μας. Ούτε σπίτι. Δεν θα υπάρχει καταφύγιο, ούτε ένα δωμάτιο να κλείσεις την πόρτα πίσω και να βυθιστείς στον πιο βαθύ αναστεναγμό, ότι εκεί δε σε αγγίζει και δε σε βλέπει κανείς. Ασφάλεια πουθενά… 

Η δημόσια σφαίρα στη συμβολική και υλική υπόστασή της συρρικνώνεται μέσα από την αστυνόμευση, την καταστρατήγηση ατομικών και συλλογικών ελευθεριών, την ποινικοποίηση της διαφωνίας, την καταστολή, τη σωματική και συμβολική βία. Να πνίξουμε και τη φωνή μας θέλουν, να πνιγούμε στις λέξεις μας, να μας μείνει κόμπος στο λαιμό το τεράστιο “Α” της Αντίστασης.
H Χάνα Άρεντ στην ανάλυσή της για τον ολοκληρωτισμό και την ελευθερία, γράφει ότι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα «δεν περικόπτουν απλά τις ελευθερίες, ούτε καταργούν τις βασικές ελευθερίες». Η επιτυχία τους βασίζεται στην καταστροφή του βασικού προαπαιτούμενου της ελευθερίας, που είναι απλά η δυνατότητα κίνησης, η οποία δεν μπορεί να υπάρξει αν δεν υπάρχει χώρος».  Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα καταστρέφουν το χώρο. Περιορίζουν την κίνηση κορμιών, ιδεών, σκέψεων. Ωστόσο, δεν καταφέρνουν να ξεριζώσουν την αγάπη για ελευθερία απ’ τις καρδιές των ανθρώπων, επιμένει η Άρεντ.
Λιγοστεύει ο χώρος μας. Η δημόσια σφαίρα συρρικνώνεται, οι άνθρωποι στοιβάζονται ένας πάνω στον άλλο άνεργοι, άστεγοι, απολυμένοι, φτωχοί— αναλώσιμα κορμιά στη χωματερή του καπιταλισμού. 

Σε μια ιστορική συγκυρία που το σώμα φθίνει από την ταλαιπωρία, την αρρώστια, την πείνα, την αγωνία, που το σώμα δοκιμάζεται καθημερινά, η πρόκληση είναι να κρατήσουμε το μυαλό καθαρό και σε εγρήγορση. Γιατί στο μυαλό είναι ο στόχος. Πράγμα που γνώριζαν, για παράδειγμα, πολύ καλά οι ιμπεριαλιστές αποικιοκράτες που στις αποικίες, πέρα από τη σωματική υποδούλωση και εκμετάλλευση, στόχευαν κυρίως στην “αποικιοκρατία του μυαλού”, δηλαδή στην πλήρη υποδούλωση και υποτέλεια του πνεύματος του καταπιεσμένου, συνοδευόμενη από αισθήματα ελλειμματικότητας και κατωτερότητας. Το μυαλό στόχευαν μέσα από τη σωματική βία. Το μυαλό που μόνο ένα θανατηφόρο χτύπημα στο κεφάλι μπορεί να σταματήσει.

Γι αυτό και κορυφαίες φιγούρες του αντι-αποικιακού αγώνα όπως ο συγγραφέας, φιλόσοφος, ψυχίατρος και επαναστάτης από τη Μαρτινίκα, Φραντς Φανόν και αργότερα ο Κενυάτης Ngugi Wa’Thiongo μίλησαν για την “απο-αποκιοποίηση του μυαλού” ως αναγκαίο βήμα σ’ έναν κόσμο όπου άνδρες και γυναίκες έχουν πλέον λάβει υπόσταση “υπανθρώπου.” Απο-αποικιοποίηση, λέει ο Φανόν, είναι το ξύπνημα της εν υπνώσει ανθρωπιάς μας.
Αναζητώντας αναγκαίο χώρο λοιπόν, πέρα από ανακαταλήψεις του δημόσιου χώρου που μας ανήκει, των δημοσίων πλουτοπαραγωγικών πηγών που μας ανήκουν, της γης, του αιγιαλού και του αέρα, υπάρχει ένας χώρος που ό,τι και να γίνει δεν πρέπει να τους αφήσουμε να τον καταλάβουν. Στο μυαλό είναι ο στόχος, ποτέ δε σημαδεύουν στα πόδια. Να παλέψουμε λοιπόν με νύχια και με δόντια να κρατήσουμε το μυαλό σε ετοιμότητα, ακονισμένο για νέες ιδέες, ζωντανή την ικανότητά μας να σκεφτόμαστε και να κρίνουμε, να σκεφτόμαστε ιστορικά, να σκεφτόμαστε διαλεκτικά. Να απο-αποκιοποιήσουμε το μυαλό, να αντισταθούμε στην υποτέλεια της σκέψης. Να περισώσουμε ένα κομματάκι ατόφιο, ζωντανό όπου θα σπείρουμε τα όνειρά μας και τις επιθυμίες μας, για να θερίσουμε επαναστάσεις.

Πηγή: Βαθύ κόκκινο