Καταδικασμένος καπιταλισμός
του Γ. Σταματόπουλου"Όταν ο Μαρξ έθετε στον εαυτό του το ερώτημα των πρόσθετων πηγών χρήματος, που είναι απαραίτητες στη συσσώρευση κεφαλαίου και τη συνέχισή του, κατέφυγε τελικά στον παραγωγό χρυσού.
Αντίθετα, η Ρόζα Λούξεμπουργκ αναρωτιέται όχι από πού προέρχεται το χρήμα για τη διευρυμένη παραγωγή, αλλά από πού προέρχεται η πρόσθετη ζήτηση· με άλλα λόγια, ποιο είναι το κίνητρο που ωθεί τους καπιταλιστές να διευρύνουν ακατάπαυστα την παραγωγή αφενός και αφετέρου για ποιον τη διευρύνουν απεριόριστα.
Θέση της συγγραφέως είναι ότι ο καπιταλισμός δεν μπορεί να σταθεί στα πόδια του χωρίς τον ιμπεριαλισμό. Είναι σαρκαστική απέναντι στις λύσεις (μικροαστικές τις αποκαλεί) που προτείνουν οι «σκεπτικιστές». Αυτοί υπεδείκνυαν τη διεύρυνση της εσωτερικής αγοράς είτε με την κρατική επιβολή μιας δικαιότερης κατανομής των αγαθών, ή τη δωρεάν διανομή των πλεοναστικών προϊόντων.
Γι' αυτήν οι αγοραστικές διέξοδοι οφείλουν να βρεθούν είτε σε κοινωνικά στρώματα (αγρότες ή βιοτέχνες) είτε σε χώρες με καθυστερημένη οικονομική δομή, με προκαπιταλιστικούς οικονομικούς σχηματισμούς, με αποτέλεσμα: φτηνές πρώτες ύλες, φτηνό εργατικό δυναμικό και κατά συνέπεια: καταστροφή της φυσικής οικονομίας και βίαιη εισαγωγή της απλής εμπορευματικής οικονομίας, που και αυτή με τη σειρά της αφανίζεται και παραχωρεί τη θέση της στην καπιταλιστική οικονομία.Εδώ αναλύει θαυμάσια τον ρόλο του διεθνούς δανείου, που προεξοφλεί τη μελλοντική καπιταλιστική διείσδυση στις χώρες με καθυστερημένη οικονομική δομή.
Ποιο είναι το διά ταύτα της θεωρίας της Ρόζας Λούξεμπουργκ; Ο καπιταλισμός -λέει- επισπεύδει έτσι τον αφανισμό του, εφόσον ενσωματώνει στο σύστημά του τους τελευταίους προκαπιταλιστικούς σχηματισμούς, στερώντας μ' αυτό τον τρόπο τον εαυτό του από τις απαραίτητες σφαίρες της συσσώρευσης.
Άρα, αναμφίβολα θα καταρρεύσει. Οι θέσεις της βεβαίως αμφισβητήθηκαν από πολλούς μαρξιστές και ο καπιταλισμός βεβαίως βγήκε αλώβητος μέσα από δύο πολέμους και σταθεροποιήθηκε. Όλοι, όμως, συμφωνούν, αποδέχονται την απαράμιλλη βαθύτητα της ερμηνείας της για την τεράστια ανάπτυξη, το μπουμ της ιμπεριαλιστικής έκτασης των αρχών του αιώνα.
Ως μοναδική λύση απέναντι στην «κατάρρευση» του καπιταλισμού αντιπρότεινε τον σοσιαλισμό (ο οποίος βεβαίως δεν ήλθε ποτέ, αλλά και όταν εφαρμόστηκε, ψηλά στης Ρωσίας τα χιόνια, πάγωσε τις καρδιές των ρομαντικών, ουτοπικών, επιστημόνων και λοιπά).
Όπως τονίζεται στην εισαγωγή «ο πυρήνας της θεωρίας της Ρόζας Λούξεμπουργκ, η ανάλυση της λειτουργίας του καπιταλισμού -που παρουσιάζεται σαν ένα σύστημα κατά βάση δυναμικό και καταδικασμένο από τον ίδιο του τον δυναμισμό να αναζητεί φάρμακα έξω από τα όριά του- διατηρεί πάντα την επικαιρότητά του».
Το βιβλίο αποτελείται από τρεις τόμους (δεν έχει εκδοθεί ακόμη ο τρίτος, αν και η μετάφραση είναι έτοιμη).
Στο πρώτο μέρος εκτίθεται το σχήμα του Μαρξ· το δεύτερο είναι αφιερωμένο στο ιστορικό των θεωριών για τη συσσώρευση του κεφαλαίου, τόσο προγενέστερων όσο και μεταγενέστερων του Μαρξ, και στο τρίτο η συγγραφέας περιγράφει τους ιστορικούς αγώνες του κεφαλαίου για να διεισδύσει και να καταστρέψει τους προκαπιταλιστικούς οικονομικούς σχηματισμούς, διαμορφώνοντας τους σε αγοραστικές διεξόδους και προμηθευτές πρώτων υλών κι εργατικών χεριών.
Εκείνο που μένει είναι η αγωνία της για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού μετά τον ανελέητο αγώνα της διανόησης κατά του ιμπεριαλισμού, μέσα από την επιστημονική ανάλυση της οικονομίας και την εφαρμογή της υπέρ των φτωχών και αδυνάτων".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου