της Αριάδνης Αλαβάνου
Περίπου 430.000 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους των πόλεων του Ισραήλ το περασμένο Σάββατο διαδηλώνοντας κατά της τεράστιας αύξησης των ενοικίων και του κόστους ζωής. Οι συγκεντρώσεις ήταν οι μεγαλύτερες κοινωνικές διαμαρτυρίες στην ιστορία του Ισραήλ. Συμμετείχε πάνω από το 5,5% των 7,7 εκατομμυρίων Ισραηλινών. Οι διαδηλωτές διαμαρτύρονταν για τις υψηλές τιμές της στέγης και τα κυβερνητικά προγράμματα ιδιωτικοποίησης. Ζητούσαν να αυξηθούν οι φόροι των επιχειρήσεων και των πλουσίων και να μειωθεί ο ΦΠΑ και ο φόρος στα καύσιμα. Οι διαμαρτυρίες αφορούσαν επίσης τους χαμηλούς μισθούς πολλών επαγγελματιών, συμπεριλαμβανομένων των γιατρών και των καθηγητών.
Η μεγαλύτερη συγκέντρωση έγινε στο Τελ Αβίβ: 300.000, νέοι, συνταξιούχοι και οικογένειες τόσο Ασκενάζι όσο και Μιζραχί Εβραίων διαδήλωσαν με το σύνθημα “Η κυβέρνηση καταλαβαίνει μόνο από αριθμούς” και ζητούσαν κοινωνική δικαιοσύνη. Στην Ιερουσαλήμ έγινε συγκέντρωση 50.000 ατόμων, διπλάσια από την αντίστοιχη του Αυγούστου. 40.000 κατέβηκαν στη Χάιφα, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη του Ισραήλ με πληθυσμό αραβο-ισραηλινό, για να διαδηλώσουν κατά των διακρίσεων εις βάρος των Αράβων πολιτών. Στις φτωχές “αναπτυξιακές πόλεις” έγιναν επίσης μεγάλες διαδηλώσεις, 12.000 στην Αφούλα και από 7.000 στο Ρος Ρίνα και το Κιριάτ Σεμόνα. Χιλιάδες συμμετείχαν σε συγκεντρώσεις στις πόλεις της ερήμου Νεγκέβ. 3.000 Αμερικανο-εβραίοι διαδήλωσαν επίσης στη Νέα Υόρκη. Όπως και στα κινήματα της “αραβικής άνοιξης” χαρακτηριστική ήταν η συμμετοχή των νέων. Βασικό ρόλο έπαιξε η Εθνική Ένωση Φοιτητών.
Από τις διαδηλώσεις δεν έμειναν ανεπηρέαστα τα κατεστημένα κόμματα όπως το Καντίμα της πρώην υπουργού Εξωτερικών Τζίπι Λίβνι που κάλεσε τους οπαδούς του να συμμετάσχουν στις διαδηλώσεις, ενώ το κόμμα Meretz (σοσιαλδημοκρατικό) πραγματοποίησε συσκέψεις πριν και κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων και ζήτησε την αποκατάσταση του κοινωνικού κράτους. Η κυβέρνηση αντέδρασε με τη σύσταση ... επιτροπής που θα εξετάσει τα αιτήματα και θα αποφανθεί στα τέλη του Σεπτεμβρίου.
Οι ισραηλινές Αρχές κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες για να περιορίσουν το εύρος των διαμαρτυριών. Η περιφερειακή στρατιωτική διοίκηση των φτωχών νότιων πόλεων και κωμοπόλεων έσπειρε το φόβο για επιθέσεις από τη Λωρίδα της Γάζας. Οι ισραηλινοί σιδηρόδρομοι ανακοίνωσαν την περασμένη Τετάρτη ότι θα σταματήσουν τις γραμμές της Ιερουσαλήμ, του Τελ Αβίβ και της Βηθεσδά και χρειάστηκε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, την Παρασκευή το απόγευμα, για να λειτουργήσουν περισσότερα τρένα και εφεδρικά λεωφορεία προκειμένου να διευκολύνουν τους διαδηλωτές να φτάσουν στο Τελ Αβίβ.
Στην Ιερουσαλήμ η στάση της αστυνομίας ήταν πιο σκληρή. Την Τρίτη (30/8) η αστυνομία παρέπεμψε σε δίκη τους δύο πρώτους πολίτες που έστησαν σκηνές για να διαμαρτυρηθούν για το υψηλό κόστος ζωής. Την Παρασκευή η αστυνομία συνέλαβε δύο διαδηλωτές που συμμετείχαν σε μια μικρή διαμαρτυρία έξω από την επίσημη κατοικία του πρωθυπουργού στην Ιερουσαλήμ, με την αιτιολογία ότι διακόπτουν την κυκλοφορία των αυτοκινήτων.
Οι διαδηλώσεις του Σαββάτου αποτέλεσαν την κορύφωση κοινωνικών διαμαρτυριών 50 ημερών, ενός πραγματικά καυτού καλοκαιριού στο Ισραήλ που ταρακούνησε τους πολιτικούς ηγέτες και έθεσε το ερώτημα αν γεννιέται ένα νέο κοινωνικό κίνημα. Οι καλοκαιρινές διακοπές τελείωσαν και οι κατασκηνώσεις πιθανώς να διαλυθούν. Όμως, θα είναι ίδια τα πράγματα; Το “κίνημα των σκηνών” κέρδισε την υποστήριξη του 90% του πληθυσμού , σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, και άρκεσε μια κίνηση λίγων ακτιβιστών στο Τελ Αβίβ για να εξαπλωθεί ταχύτατα σε όλη τη χώρα, βρίσκοντας έδαφος ήδη έτοιμο. Μάλλον όχι τυχαία.
Το Ισραήλ παραδοσιακά ήταν ένα ισχυρό κράτος πρόνοιας (τουλάχιστον για τους Εβραίους πολίτες του) με ελάχιστη εισοδηματική ανισότητα συγκρινόμενη με τη Δύση, τη δεκαετία του 1960, με χαμηλό επίπεδο φτώχειας και ανεργίας και ταχεία οικονομική μεγέθυνση που διαχεόταν σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Οι δραστικές οικονομικές μεταβολές που μεσολάβησαν δημιούργησαν ακραία ανισότητα, την υψηλότερη, μετά τις ΗΠΑ, στον δυτικό κόσμο μέσα στον εβραϊκό πληθυσμό. Αν συνυπολογιστούν και οι Παλαιστίνιοι που ζουν υπό κατοχή, τότε το Ισραήλ έχει το πιο υψηλό επίπεδο κοινωνικής ανισότητας στον κόσμο. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες, οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων και υπηρεσιών και οι περικοπές κοινωνικών δαπανών από κοινού με τις επιδοτήσεις στις αποικίες της Δυτικής Όχθης έχουν ανακατανείμει τον πλούτο εις βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Οι επιδοτήσεις και το κόστος ασφαλείας των εβραϊκών οικισμών στα κατεχόμενα εδάφη αντιστοιχούν στο 9% του προϋπολογισμού. Παράλληλα η φούσκα στις τιμές των ακινήτων και οι ευκαιρίες απασχόλησης και εκπαίδευσης που περιορίζονται στο κεντρικό Ισραήλ όπου οι τιμές των σπιτιών είναι πολύ υψηλές θέτουν σοβαρά διλήμματα στους νέους: Είτε πρέπει να επιλέξουν να ζήσουν στην περιφέρεια όπου υπάρχουν ελάχιστες προοπτικές απασχόλησης, είτε στις αποικίες της Δυτικής Όχθης ή στο κεντρικό Ισραήλ όπου θα δίνουν το μέγιστο μέρος του εισοδήματός τους στο ενοίκιο (Shir Hever, New Left Project, 8/8).
Ποιες οι προοπτικές;
Εξ αριστερών ασκείται κριτική ότι στις διαδηλώσεις δεν θίχτηκαν θέματα όπως οι διακρίσεις εις βάρος των Ισραηλινών Αράβων και η κατοχή παλαιστινιακών εδαφών. Αναφέρεται ότι ο κύριος κίνδυνος που αντιμετωπίζει το κίνημα είναι η έλλειψη ανεξάρτητης πολιτικής ηγεσίας και αμφισβητείται ότι στην πρόθεση των οργανωτών είναι η σύγκρουση με την κυβέρνηση Νετανιάχου, στο βαθμό που ζητείται από την κυβέρνησή του να διορθωθούν τα πράγματα, κάνοντας στροφή 180 μοιρών, πράγμα που θα οδηγήσει το κίνημα σε αδιέξοδο. Ταυτόχρονα είναι αλήθεια πως ακούγονται αρκετές φωνές οι οποίες υποστηρίζουν ότι το κίνημα είναι “μη πολιτικό”.
Είναι σαφές ότι οι ισχυροί λόγοι που ωθούν σε κίνηση την ισραηλινή κοινωνία δεν εγγυώνται και τη νίκη των διαδηλωτών. Ένα πικρό άρθρο που εμφανίστηκε στην εφημερίδα Haaretz (4/9) με τίτλο “Ποιος λαός, ποια δικαιοσύνη;” επισημαίνει τις αντιφάσεις ανάμεσα στην επίκληση της κοινωνικής δικαιοσύνης και την αρνητική στάση πολλών Εβραίων όταν τίθεται π.χ. το θέμα να δοθεί γη σε αραβικούς οικισμούς του Ισραήλ που πάσχουν από υπερπληθυσμό. Στη βάση αυτή ο σχολιαστής υποστηρίζει ότι δεν υποκειμενοποιείται η έννοια “λαός” ως ενιαία οντότητα. Ο Σιρ Χεβέρ (ό.π.) υποστηρίζει επίσης ότι υπάρχει πλήθος συντηρητικών και αντιδραστικών δυνάμεων που προσπαθούν να εκτονώσουν τις διαδηλώσεις, είτε κατηγορώντας τους ακραίους ορθόδοξους Εβραίους ως αιτία της οικονομικής κρίσης είτε υποδεικνύοντας ότι η έλλειψη στέγης μπορεί να λυθεί με την κατάληψη κι άλλης παλαιστινιακής γης στη Δυτική Όχθη και στις μεικτές πληθυσμιακά περιοχές του Ισραήλ. Όμως, το πιο ευάλωτο σημείο του κινήματος διαμαρτυρίας εντοπίζεται στην παλιά και δοκιμασμένη μέθοδο της επίκλησης της ασφάλειας του Ισραήλ. Οι διαδηλωτές, επισημαίνει, έχουν μεγαλώσει σε μια κοινωνία αποκλεισμού και έχουν διαπαιδαγωγηθεί από το σιωνιστικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ο Νετανιάχου και ο Μπάρακ γνωρίζουν πολύ καλά ότι τίποτε δεν μπορεί να σπείρει τους σπόρους της διαίρεσης περισσότερο από έναν πόλεμο. Ήδη ένας ανώτατος στρατιωτικός διοικητής μίλησε για ολοκληρωτικό περιφερειακό πόλεμο με χρήση όπλων μαζικής καταστροφής (Haaretz 5/9).
Παρόλο που οι διαδηλωτές έχουν διακηρύξει ότι τέτοιοι εκβιασμοί συνιστούν μια προσπάθεια να τους φιμώσουν, η πραγματική δοκιμασία έπεται – ποια προτεραιότητα θα επικρατήσει: της κοινωνικής και ταξικής αλληλεγγύης ή της εθνοτικής επικυριαρχίας;
Το κράτος του Ισραήλ είναι αποικιακό και όλοι γνωρίζουν ότι έχει οικοδομηθεί πάνω στις κατεστραμμένες κοινότητες των Παλαιστινίων. Η επίκληση της ισότητας και της δικαιοσύνης εμπεριέχουν εκρηκτικό δυναμικό για την ισραηλινή κοινωνία που επί δεκαετίες οικοδομείται ως καθαρά εβραϊκή με αποκλεισμό των Αράβων πολιτών, συνεπώς μπορούν να υπονομεύσουν όλο το οικοδόμημα του “εβραϊκού κράτους” στο οποίο ανισότητα και αδικία αποτελούν εγγενή χαρακτηριστικά. Εξ αυτού απορρέει η βεβαιότητα πολλών ότι το κίνημα διαμαρτυρίας δεν μπορεί να θίξει, τουλάχιστον άμεσα, αυτόν τον πρωταρχικό πυρήνα κοινωνικής αδικίας. Οι περιορισμοί αυτοί είναι σοβαροί, αλλά δεν μπορεί κανείς να μη λάβει υπόψη του (Σ.Χ. ό.π.) την τεράστια αξία των διαδηλώσεων του φετινού καλοκαιριού ως προς το ότι έφεραν στην επιφάνεια την κοινωνική κρίση του Ισραήλ, αφού έγινε ευρέως αντιληπτό ότι η ισότητα και η δικαιοσύνη δεν αφορά μόνο τους Παλαιστίνιους, αλλά τον καθένα.
Ανεξάρτητα από τις προθέσεις των οργανωτών, τις αυταπάτες ή την ατολμία, όπως λέγεται , εν όψει μιας μετωπικής σύγκρουσης με την κυβέρνηση, είναι γεγονός ότι το καλοκαιρινό “κίνημα των σκηνών” φανερώνει πως ευρείες λαϊκές δυνάμεις της ισραηλινής κοινωνίας αφυπνίζονται και πως βασικό ρόλο έχουν παίξει οι λαϊκοδημοκρατικές εξεγέρσεις της Τυνησίας και της Αιγύπτου, καθώς και η συνολική πολιτική και κοινωνική αναταραχή στην περιοχή που έχει φέρει στο προσκήνιο τον παράγοντα λαό και εξαπλώνεται στη μία χώρα μετά την άλλη.
Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν σοβαροί αντιπερισπασμοί και εκβιασμοί εκ μέρους της κυβέρνησης και των αντιδραστικών δυνάμεων για έναν επιπλέον λόγο: Ο κυβερνητικός συνασπισμός αντιμετωπίζει αυξανόμενες δυσκολίες λόγω των μεταβολών στο περιφερειακό περιβάλλον αφ΄ ενός, αλλά και λόγω της αίτησης αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους που θα υποβληθεί από την Παλαιστινιακή Αρχή στη Γ.Σ. του ΟΗΕ και θα συζητηθεί στα τέλη του τρέχοντος μηνός/αρχές Οκτωβρίου, με προβλεπόμενο θετικό αποτέλεσμα, ανεξάρτητα από το αν θα έχει ουσιαστικές συνέπειες. Πολλοί Ισραηλινοί σχολιαστές του κυρίαρχου ρεύματος βλέπουν επιδείνωση των σχέσεων του Ισραήλ με τους παραδοσιακούς συμμάχους του στον αραβικό κόσμο (Ιορδανία, Αίγυπτο) και με την Τουρκία, με την οποία η τροπή των πραγμάτων όσον αφορά τη δολοφονία Τούρκων υπηκόων στο “Μαβί Μαρμαρά” πέρσι δεν είναι καθόλου ευοίωνη. Η Έκθεση Πάλμερ (έκθεση του ΟΗΕ για τα γεγονότα στο “Μαβί Μαρμαρά”) αθωώνει το Ισραήλ το οποίο αρνείται κατηγορηματικά να ζητήσει τη “συγνώμη” που απαιτούν οι Τούρκοι. Βεβαίως, πίσω από τις σχετικές τουρκικές αντιδράσεις, όπως η υποβάθμιση των διπλωματικών αντιπροσωπειών, η είδηση ότι θα συνοδεύσουν τουρκικά πολεμικά τα πλοία με τη βοήθεια προς τη Γάζα, η δηλωθείσα πρόθεση να παραπεμφθεί ο αποκλεισμός της Γάζας στο Διεθνές Δικαστήριο και η ενδεχόμενη επίσκεψη του Ερντογάν σ΄ αυτήν, κρύβονται γενικότερα γεωστρατηγικά παιχνίδια, όπως το σχετιζόμενο με το ενεργειακό ζήτημα. Ο ισραηλινός Τύπος ερμηνεύει αυτές τις εξελίξεις ως προοίμιο “απομόνωσης” και συνιστά ταχεία επιστροφή στις διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστίνιους, το γνωστό φύλλο συκής του Ισραήλ.
Οι εξαιρετικά δραματικοί τόνοι του ισραηλινού Τύπου μπορεί να μην συνάδουν απόλυτα με την πραγματικότητα, όμως δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι τα πράγματα στην ευρύτερη περιοχή αλλάζουν ταχύτατα καθώς και το ότι πιο ενεργό στρατιωτικό και πολιτικό ρόλο αρχίζει να παίζει η αντιδραστική συμμαχία των Αράβων εμίρηδων του Κόλπου, με το Κατάρ να διεκδικεί τα πρωτεία ως περιφερειακός παίκτης, κυρίως μέσω της κομβικής συμμετοχής του στη νατοϊκή επέμβαση στη Λιβύη.
(Πηγές: Haaretz, New left Project, World Socialist Web Site, Guardian, Inter Press Service)
Πηγή: Αριστερό Βήμα
Περίπου 430.000 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους των πόλεων του Ισραήλ το περασμένο Σάββατο διαδηλώνοντας κατά της τεράστιας αύξησης των ενοικίων και του κόστους ζωής. Οι συγκεντρώσεις ήταν οι μεγαλύτερες κοινωνικές διαμαρτυρίες στην ιστορία του Ισραήλ. Συμμετείχε πάνω από το 5,5% των 7,7 εκατομμυρίων Ισραηλινών. Οι διαδηλωτές διαμαρτύρονταν για τις υψηλές τιμές της στέγης και τα κυβερνητικά προγράμματα ιδιωτικοποίησης. Ζητούσαν να αυξηθούν οι φόροι των επιχειρήσεων και των πλουσίων και να μειωθεί ο ΦΠΑ και ο φόρος στα καύσιμα. Οι διαμαρτυρίες αφορούσαν επίσης τους χαμηλούς μισθούς πολλών επαγγελματιών, συμπεριλαμβανομένων των γιατρών και των καθηγητών.Η μεγαλύτερη συγκέντρωση έγινε στο Τελ Αβίβ: 300.000, νέοι, συνταξιούχοι και οικογένειες τόσο Ασκενάζι όσο και Μιζραχί Εβραίων διαδήλωσαν με το σύνθημα “Η κυβέρνηση καταλαβαίνει μόνο από αριθμούς” και ζητούσαν κοινωνική δικαιοσύνη. Στην Ιερουσαλήμ έγινε συγκέντρωση 50.000 ατόμων, διπλάσια από την αντίστοιχη του Αυγούστου. 40.000 κατέβηκαν στη Χάιφα, την τρίτη μεγαλύτερη πόλη του Ισραήλ με πληθυσμό αραβο-ισραηλινό, για να διαδηλώσουν κατά των διακρίσεων εις βάρος των Αράβων πολιτών. Στις φτωχές “αναπτυξιακές πόλεις” έγιναν επίσης μεγάλες διαδηλώσεις, 12.000 στην Αφούλα και από 7.000 στο Ρος Ρίνα και το Κιριάτ Σεμόνα. Χιλιάδες συμμετείχαν σε συγκεντρώσεις στις πόλεις της ερήμου Νεγκέβ. 3.000 Αμερικανο-εβραίοι διαδήλωσαν επίσης στη Νέα Υόρκη. Όπως και στα κινήματα της “αραβικής άνοιξης” χαρακτηριστική ήταν η συμμετοχή των νέων. Βασικό ρόλο έπαιξε η Εθνική Ένωση Φοιτητών.
Από τις διαδηλώσεις δεν έμειναν ανεπηρέαστα τα κατεστημένα κόμματα όπως το Καντίμα της πρώην υπουργού Εξωτερικών Τζίπι Λίβνι που κάλεσε τους οπαδούς του να συμμετάσχουν στις διαδηλώσεις, ενώ το κόμμα Meretz (σοσιαλδημοκρατικό) πραγματοποίησε συσκέψεις πριν και κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων και ζήτησε την αποκατάσταση του κοινωνικού κράτους. Η κυβέρνηση αντέδρασε με τη σύσταση ... επιτροπής που θα εξετάσει τα αιτήματα και θα αποφανθεί στα τέλη του Σεπτεμβρίου.
Οι ισραηλινές Αρχές κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες για να περιορίσουν το εύρος των διαμαρτυριών. Η περιφερειακή στρατιωτική διοίκηση των φτωχών νότιων πόλεων και κωμοπόλεων έσπειρε το φόβο για επιθέσεις από τη Λωρίδα της Γάζας. Οι ισραηλινοί σιδηρόδρομοι ανακοίνωσαν την περασμένη Τετάρτη ότι θα σταματήσουν τις γραμμές της Ιερουσαλήμ, του Τελ Αβίβ και της Βηθεσδά και χρειάστηκε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου, την Παρασκευή το απόγευμα, για να λειτουργήσουν περισσότερα τρένα και εφεδρικά λεωφορεία προκειμένου να διευκολύνουν τους διαδηλωτές να φτάσουν στο Τελ Αβίβ.
Στην Ιερουσαλήμ η στάση της αστυνομίας ήταν πιο σκληρή. Την Τρίτη (30/8) η αστυνομία παρέπεμψε σε δίκη τους δύο πρώτους πολίτες που έστησαν σκηνές για να διαμαρτυρηθούν για το υψηλό κόστος ζωής. Την Παρασκευή η αστυνομία συνέλαβε δύο διαδηλωτές που συμμετείχαν σε μια μικρή διαμαρτυρία έξω από την επίσημη κατοικία του πρωθυπουργού στην Ιερουσαλήμ, με την αιτιολογία ότι διακόπτουν την κυκλοφορία των αυτοκινήτων.
Οι διαδηλώσεις του Σαββάτου αποτέλεσαν την κορύφωση κοινωνικών διαμαρτυριών 50 ημερών, ενός πραγματικά καυτού καλοκαιριού στο Ισραήλ που ταρακούνησε τους πολιτικούς ηγέτες και έθεσε το ερώτημα αν γεννιέται ένα νέο κοινωνικό κίνημα. Οι καλοκαιρινές διακοπές τελείωσαν και οι κατασκηνώσεις πιθανώς να διαλυθούν. Όμως, θα είναι ίδια τα πράγματα; Το “κίνημα των σκηνών” κέρδισε την υποστήριξη του 90% του πληθυσμού , σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, και άρκεσε μια κίνηση λίγων ακτιβιστών στο Τελ Αβίβ για να εξαπλωθεί ταχύτατα σε όλη τη χώρα, βρίσκοντας έδαφος ήδη έτοιμο. Μάλλον όχι τυχαία.
Το Ισραήλ παραδοσιακά ήταν ένα ισχυρό κράτος πρόνοιας (τουλάχιστον για τους Εβραίους πολίτες του) με ελάχιστη εισοδηματική ανισότητα συγκρινόμενη με τη Δύση, τη δεκαετία του 1960, με χαμηλό επίπεδο φτώχειας και ανεργίας και ταχεία οικονομική μεγέθυνση που διαχεόταν σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Οι δραστικές οικονομικές μεταβολές που μεσολάβησαν δημιούργησαν ακραία ανισότητα, την υψηλότερη, μετά τις ΗΠΑ, στον δυτικό κόσμο μέσα στον εβραϊκό πληθυσμό. Αν συνυπολογιστούν και οι Παλαιστίνιοι που ζουν υπό κατοχή, τότε το Ισραήλ έχει το πιο υψηλό επίπεδο κοινωνικής ανισότητας στον κόσμο. Οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οι μεγάλες στρατιωτικές δαπάνες, οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων επιχειρήσεων και υπηρεσιών και οι περικοπές κοινωνικών δαπανών από κοινού με τις επιδοτήσεις στις αποικίες της Δυτικής Όχθης έχουν ανακατανείμει τον πλούτο εις βάρος των λαϊκών στρωμάτων. Οι επιδοτήσεις και το κόστος ασφαλείας των εβραϊκών οικισμών στα κατεχόμενα εδάφη αντιστοιχούν στο 9% του προϋπολογισμού. Παράλληλα η φούσκα στις τιμές των ακινήτων και οι ευκαιρίες απασχόλησης και εκπαίδευσης που περιορίζονται στο κεντρικό Ισραήλ όπου οι τιμές των σπιτιών είναι πολύ υψηλές θέτουν σοβαρά διλήμματα στους νέους: Είτε πρέπει να επιλέξουν να ζήσουν στην περιφέρεια όπου υπάρχουν ελάχιστες προοπτικές απασχόλησης, είτε στις αποικίες της Δυτικής Όχθης ή στο κεντρικό Ισραήλ όπου θα δίνουν το μέγιστο μέρος του εισοδήματός τους στο ενοίκιο (Shir Hever, New Left Project, 8/8).
Ποιες οι προοπτικές;
Εξ αριστερών ασκείται κριτική ότι στις διαδηλώσεις δεν θίχτηκαν θέματα όπως οι διακρίσεις εις βάρος των Ισραηλινών Αράβων και η κατοχή παλαιστινιακών εδαφών. Αναφέρεται ότι ο κύριος κίνδυνος που αντιμετωπίζει το κίνημα είναι η έλλειψη ανεξάρτητης πολιτικής ηγεσίας και αμφισβητείται ότι στην πρόθεση των οργανωτών είναι η σύγκρουση με την κυβέρνηση Νετανιάχου, στο βαθμό που ζητείται από την κυβέρνησή του να διορθωθούν τα πράγματα, κάνοντας στροφή 180 μοιρών, πράγμα που θα οδηγήσει το κίνημα σε αδιέξοδο. Ταυτόχρονα είναι αλήθεια πως ακούγονται αρκετές φωνές οι οποίες υποστηρίζουν ότι το κίνημα είναι “μη πολιτικό”.
Είναι σαφές ότι οι ισχυροί λόγοι που ωθούν σε κίνηση την ισραηλινή κοινωνία δεν εγγυώνται και τη νίκη των διαδηλωτών. Ένα πικρό άρθρο που εμφανίστηκε στην εφημερίδα Haaretz (4/9) με τίτλο “Ποιος λαός, ποια δικαιοσύνη;” επισημαίνει τις αντιφάσεις ανάμεσα στην επίκληση της κοινωνικής δικαιοσύνης και την αρνητική στάση πολλών Εβραίων όταν τίθεται π.χ. το θέμα να δοθεί γη σε αραβικούς οικισμούς του Ισραήλ που πάσχουν από υπερπληθυσμό. Στη βάση αυτή ο σχολιαστής υποστηρίζει ότι δεν υποκειμενοποιείται η έννοια “λαός” ως ενιαία οντότητα. Ο Σιρ Χεβέρ (ό.π.) υποστηρίζει επίσης ότι υπάρχει πλήθος συντηρητικών και αντιδραστικών δυνάμεων που προσπαθούν να εκτονώσουν τις διαδηλώσεις, είτε κατηγορώντας τους ακραίους ορθόδοξους Εβραίους ως αιτία της οικονομικής κρίσης είτε υποδεικνύοντας ότι η έλλειψη στέγης μπορεί να λυθεί με την κατάληψη κι άλλης παλαιστινιακής γης στη Δυτική Όχθη και στις μεικτές πληθυσμιακά περιοχές του Ισραήλ. Όμως, το πιο ευάλωτο σημείο του κινήματος διαμαρτυρίας εντοπίζεται στην παλιά και δοκιμασμένη μέθοδο της επίκλησης της ασφάλειας του Ισραήλ. Οι διαδηλωτές, επισημαίνει, έχουν μεγαλώσει σε μια κοινωνία αποκλεισμού και έχουν διαπαιδαγωγηθεί από το σιωνιστικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ο Νετανιάχου και ο Μπάρακ γνωρίζουν πολύ καλά ότι τίποτε δεν μπορεί να σπείρει τους σπόρους της διαίρεσης περισσότερο από έναν πόλεμο. Ήδη ένας ανώτατος στρατιωτικός διοικητής μίλησε για ολοκληρωτικό περιφερειακό πόλεμο με χρήση όπλων μαζικής καταστροφής (Haaretz 5/9).
Παρόλο που οι διαδηλωτές έχουν διακηρύξει ότι τέτοιοι εκβιασμοί συνιστούν μια προσπάθεια να τους φιμώσουν, η πραγματική δοκιμασία έπεται – ποια προτεραιότητα θα επικρατήσει: της κοινωνικής και ταξικής αλληλεγγύης ή της εθνοτικής επικυριαρχίας;
Το κράτος του Ισραήλ είναι αποικιακό και όλοι γνωρίζουν ότι έχει οικοδομηθεί πάνω στις κατεστραμμένες κοινότητες των Παλαιστινίων. Η επίκληση της ισότητας και της δικαιοσύνης εμπεριέχουν εκρηκτικό δυναμικό για την ισραηλινή κοινωνία που επί δεκαετίες οικοδομείται ως καθαρά εβραϊκή με αποκλεισμό των Αράβων πολιτών, συνεπώς μπορούν να υπονομεύσουν όλο το οικοδόμημα του “εβραϊκού κράτους” στο οποίο ανισότητα και αδικία αποτελούν εγγενή χαρακτηριστικά. Εξ αυτού απορρέει η βεβαιότητα πολλών ότι το κίνημα διαμαρτυρίας δεν μπορεί να θίξει, τουλάχιστον άμεσα, αυτόν τον πρωταρχικό πυρήνα κοινωνικής αδικίας. Οι περιορισμοί αυτοί είναι σοβαροί, αλλά δεν μπορεί κανείς να μη λάβει υπόψη του (Σ.Χ. ό.π.) την τεράστια αξία των διαδηλώσεων του φετινού καλοκαιριού ως προς το ότι έφεραν στην επιφάνεια την κοινωνική κρίση του Ισραήλ, αφού έγινε ευρέως αντιληπτό ότι η ισότητα και η δικαιοσύνη δεν αφορά μόνο τους Παλαιστίνιους, αλλά τον καθένα.
Ανεξάρτητα από τις προθέσεις των οργανωτών, τις αυταπάτες ή την ατολμία, όπως λέγεται , εν όψει μιας μετωπικής σύγκρουσης με την κυβέρνηση, είναι γεγονός ότι το καλοκαιρινό “κίνημα των σκηνών” φανερώνει πως ευρείες λαϊκές δυνάμεις της ισραηλινής κοινωνίας αφυπνίζονται και πως βασικό ρόλο έχουν παίξει οι λαϊκοδημοκρατικές εξεγέρσεις της Τυνησίας και της Αιγύπτου, καθώς και η συνολική πολιτική και κοινωνική αναταραχή στην περιοχή που έχει φέρει στο προσκήνιο τον παράγοντα λαό και εξαπλώνεται στη μία χώρα μετά την άλλη.
Είναι σίγουρο ότι θα υπάρξουν σοβαροί αντιπερισπασμοί και εκβιασμοί εκ μέρους της κυβέρνησης και των αντιδραστικών δυνάμεων για έναν επιπλέον λόγο: Ο κυβερνητικός συνασπισμός αντιμετωπίζει αυξανόμενες δυσκολίες λόγω των μεταβολών στο περιφερειακό περιβάλλον αφ΄ ενός, αλλά και λόγω της αίτησης αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους που θα υποβληθεί από την Παλαιστινιακή Αρχή στη Γ.Σ. του ΟΗΕ και θα συζητηθεί στα τέλη του τρέχοντος μηνός/αρχές Οκτωβρίου, με προβλεπόμενο θετικό αποτέλεσμα, ανεξάρτητα από το αν θα έχει ουσιαστικές συνέπειες. Πολλοί Ισραηλινοί σχολιαστές του κυρίαρχου ρεύματος βλέπουν επιδείνωση των σχέσεων του Ισραήλ με τους παραδοσιακούς συμμάχους του στον αραβικό κόσμο (Ιορδανία, Αίγυπτο) και με την Τουρκία, με την οποία η τροπή των πραγμάτων όσον αφορά τη δολοφονία Τούρκων υπηκόων στο “Μαβί Μαρμαρά” πέρσι δεν είναι καθόλου ευοίωνη. Η Έκθεση Πάλμερ (έκθεση του ΟΗΕ για τα γεγονότα στο “Μαβί Μαρμαρά”) αθωώνει το Ισραήλ το οποίο αρνείται κατηγορηματικά να ζητήσει τη “συγνώμη” που απαιτούν οι Τούρκοι. Βεβαίως, πίσω από τις σχετικές τουρκικές αντιδράσεις, όπως η υποβάθμιση των διπλωματικών αντιπροσωπειών, η είδηση ότι θα συνοδεύσουν τουρκικά πολεμικά τα πλοία με τη βοήθεια προς τη Γάζα, η δηλωθείσα πρόθεση να παραπεμφθεί ο αποκλεισμός της Γάζας στο Διεθνές Δικαστήριο και η ενδεχόμενη επίσκεψη του Ερντογάν σ΄ αυτήν, κρύβονται γενικότερα γεωστρατηγικά παιχνίδια, όπως το σχετιζόμενο με το ενεργειακό ζήτημα. Ο ισραηλινός Τύπος ερμηνεύει αυτές τις εξελίξεις ως προοίμιο “απομόνωσης” και συνιστά ταχεία επιστροφή στις διαπραγματεύσεις με τους Παλαιστίνιους, το γνωστό φύλλο συκής του Ισραήλ.
Οι εξαιρετικά δραματικοί τόνοι του ισραηλινού Τύπου μπορεί να μην συνάδουν απόλυτα με την πραγματικότητα, όμως δεν μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι τα πράγματα στην ευρύτερη περιοχή αλλάζουν ταχύτατα καθώς και το ότι πιο ενεργό στρατιωτικό και πολιτικό ρόλο αρχίζει να παίζει η αντιδραστική συμμαχία των Αράβων εμίρηδων του Κόλπου, με το Κατάρ να διεκδικεί τα πρωτεία ως περιφερειακός παίκτης, κυρίως μέσω της κομβικής συμμετοχής του στη νατοϊκή επέμβαση στη Λιβύη.
(Πηγές: Haaretz, New left Project, World Socialist Web Site, Guardian, Inter Press Service)
Πηγή: Αριστερό Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου