Στη σφαίρα της πτώχευσης

του Δημήτρη Καζάκη, οικονομολόγου-αναλυτή

Σε πρωτοφανή ιστορικά επί­πεδα ανέβηκαν τα ασφά­λιστρα κινδύνου για τα ελ­ληνικά κρατικά ομόλογα τη Δευτέρα. Το κόστος ασφάλισης για τα ελληνικά κρατικά ομόλογα έναντι αθέτησης πληρωμών (CDS) ξεπέρα­σαν τις 3.000 μονάδες βάσης. Ποτέ άλλοτε, από την εποχή που τα συγκε­κριμένα ασφάλιστρα κινδύνου επινο­ήθηκαν στη χρηματαγορά στις αρχές της δεκαετίας του '90, δεν έφτασαν σε τέτοιο επίπεδο για ομόλογα κρά­τους που επίσημα δεν έχει κηρύξει πτώχευση. Ακόμη.

Με λίγα λόγια, οι περίφημες «αγο­ρές», τις οποίες τόσο επίμονα προ­σπαθούν να εντυπωσιάσουν η κυ­βέρνηση και η τρόικα, έχουν βαθμο­λογήσει την κατάσταση της Ελλάδας πολύ χειρότερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα έχει πτωχεύσει επίσημα τις προηγούμενες δύο δεκαετίες. Και εις ανώτερα!

Την ίδια ημέρα η απόδοση (επιτόκιο) του διετούς ελληνικού ομολόγου χτύπησε νέα επίπεδα ρεκόρ. Έφτα­σε το 49,47%! Η Ανταρκτική σαν οι­κονομία θα είχε πετύχει καλύτερα επίπεδα. Βέβαια, η εκτίναξη των με­σοπρόθεσμων ομολόγων του ελλη­νικού Δημοσίου δεν οφείλεται μόνο στις τραγικές προοπτικές της ελληνι­κής οικονομίας, αλλά και στο άγριο «σορτάρισμα» που κάνουν κυρίως οι τράπεζες. Κάτι που πυροδότησε η απόφαση της 21ης Ιουλίου και η εθε­λοντική ανταλλαγή ομολόγων. 

Όσες τράπεζες έχουν συμφωνήσει σ' αυ­τήν την εθελοντική ανταλλαγή ομο­λόγων, έχουν επιδοθεί σε ένα άγριο παιχνίδι «σορταρίσματος» προκειμένου να κερδίσουν όσο περισσότερα μπορούν πριν γίνει αυτή η ανταλλα­γή.
Την ίδια πάλι ημέρα ο Ζόζεφ Άκερμαν δηλώνει κατά τη διάρκεια ομιλί­ας του στη Φρανκφούρτη ότι οι συν­θήκες στις αγορές μετοχών και ομο­λόγων θυμίζουν τη χρηματοπιστωτική κρίση του φθινοπώρου του 2008. 

Μέσα στον Αύγουστο εξανεμίστηκαν 7 τρισ. δολάρια σε αξία μετοχών, με τις τράπεζες να είναι οι περισσότε­ρο χαμένες. Τον προηγούμενο μήνα χάθηκαν άλλα 2 τρισ. δολάρια, χάρη κυρίως στην πτώση των τραπεζικών μετοχών, που πήρε χαρακτήρα χιονοστιβάδας μόλις κατακάθισε ο επι­κοινωνιακός κουρνιαχτός των απο­φάσεων της 21ης Ιουλίου.

Είναι σίγουρο ότι οι τράπεζες θα κά­νουν ό,τι μπορούν για να μετακυλίσουν το κόστος αυτής της χασούρας στην κοινωνία και την οικονομία. Πε­ρισσότερα ρευστά θα «παρκάρουν» στα ταμεία τους, χάρη και στη διαρ­κή επιδότηση των κρατών. Λιγότε­ρα δάνεια θα βρουν τον δρόμο τους προς την πραγματική οικονομία και με υψηλότερα επιτόκια. 

Όλα αυ­τά θα επιδεινώσουν το ήδη άσχημο επενδυτικό κλίμα διεθνώς. Η παρα­γωγή διεθνώς θα υποχωρήσει. Νέα συρρίκνωση μισθών και απασχόλη­σης θα επακολουθήσει και, όπως εί­ναι φυσικό, η κατανάλωση που ήδη βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά θα υποχωρήσει ακόμη περισσότερο. Απ' ό,τι φαίνεται, η παγκόσμια οικο­νομία δεν θα μπορέσει να αποφύγει ένα νέο παγκόσμιο κραχ.

Διάλυση της χώρας

Όμως για τους κυβερνώντες στην Ελ­λάδα όλα αυτά συμβαίνουν κάπου πολύ μακριά. Ίσως σε άλλο πλανήτη. Γι' αυτούς υπάρχουν μόνο οι δεσμεύ­σεις που έχουν αναλάβει τυφλά και υποτακτικά απέναντι στην τρόικα. Κι έτσι, ύστερα από μια ακόμη άθλια παράσταση με αφορμή την 6η δόση, ο κ. Βενιζέλος βγήκε και εξήγγει­λε τη χαριστική βολή στην ελληνική κοινωνία και οικονομία: «Θα ειση­γηθώ στο Υπουργικό Συμβούλιο μια σειρά από πρωτοβουλίες για όλη τη δέσμη των διαρθρωτικών αλλαγών. Οι ιδιωτικοποιήσεις, οι ποσοτικοί στόχοι του 2011 θα καλυφθούν. Θα μεταφερθούν όλα τα περιουσιακά στοιχεία στο Ταμείο Αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου. Θα προ­χωρήσουμε με πάρα πολύ γρήγορο ρυθμό, θα υπάρξουν αποτελέσμα­τα μέσα στον Σεπτέμβριο, μέσα στη χρονιά».

Εξήγγειλε δηλαδή ότι η ύφεση θα σημειώσει ρεκόρ αυτή τη χρονιά. Ήδη κινείται σε ποσοστά άνω του 7%. Η ανεργία θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, δημιουργώντας έναν στρατό εφεδρείας που ξεπερνά το σύνολο της απασχόλησης του δημό­σιου τομέα. Χωρίς να προσθέσουμε σ' αυτόν και τον στρατό εφεδρείας που θα δημιουργηθεί στο ίδιο το Δη­μόσιο.

Οι κυβερνώντες, και φυσικά η τρόικα, βιάζονται να τελειώσουν με τη διάλυ­ση της χώρας πριν η επίσημη πτώχευ­ση γίνει ξαφνικά αναπότρεπτη. Είτε πριν τους προλάβει ένα νέο παγκό­σμιο κραχ. Ο λόγος είναι απλός. Η επίσημη πτώχευση είτε το νέο κραχ επιδεινώνουν δραματικά τους αστάθ­μητους παράγοντες των εξελίξεων μέσα κυρίως στην κοινωνία. Με εξα­γριωμένες μάζες στους δρόμους για­τί έχουν χάσει τα πάντα, δεν μπορούν να γίνουν καλές μπίζνες.

«Παντοτινή» πτώχευση

Το έχουμε πει και θα το ξαναπούμε: Με την απόφαση της Ευρωπαϊκής Συ­νόδου Κορυφής της 21ης Ιουλίου, η Ελλάδα τελεσίδικα μπήκε στη σφαί­ρα της επίσημης πτώχευσης. Δεν εί­ναι πια μια οικονομία σε κατάσταση αφερεγγυότητας, δηλαδή αδυναμίας συνέχισης των πληρωμών της, αλλά μια οικονομία που πλέον οδηγείται σε στάση πληρωμών. Μόνο που επί­σημα η κυβέρνηση μας λέει ότι δεν θα είναι πλήρης, ολική πτώχευση, αλλά μόνο «επιλεκτική πτώχευση», και δεν πρέπει να μας νοιάζει ιδιαί­τερα. Γιατί; Διότι υπάρχει το νέο «πα­κέτο στήριξης». Όμως το πακέτο αυ­τό μόνο με τις εγγυήσεις που ζητούν οι «εταίροι» θα οδηγήσει στην εκτί­ναξη του δημόσιου χρέους ήδη από το 2011.

Το «πακέτο στήριξης» που αποφα­σίστηκε όχι μόνο δεν μετατρέπει το δημόσιο χρέος της Ελλάδας σε βιώ­σιμο, αλλά επιδεινώνει τους συνο­λικούς όρους διαχείρισής του. Εκτι­μάται ότι οι δανειακές ανάγκες μό­νο για τον επόμενο χρόνο θα εκτινα­χθούν κατά 14% επί του ΑΕΠ, οδηγώ­ντας το δημόσιο χρέος στο 179% του ΑΕΠ στα τέλη του 2012. Όμως αυτό το γνωρίζουν τα επιτελεία της ευρωζώνης. Άλλος είναι ο βασικός στό­χος του «νέου πακέτου». Η εξαγορά του απαραίτητου χρόνου για να απε­γκλωβιστούν οι μεγάλες ευρωπαϊ­κές τράπεζες από το δημόσιο χρέος της Ελλάδας, αλλά και να αποτραπεί ένα άμεσο «πιστωτικό γεγονός», δη­λαδή μια κατάρρευση του εγχώριου τραπεζικού συστήματος λόγω έλλει­ψης ρευστότητας.

Με την πρακτική αυτή όχι μόνο δεν ελαφραίνει το βάρος του δημόσιου χρέους, αλλά καταδικάζεται η ελλη­νική κοινωνία και οικονομία σε μια διαδικασία εσαεί πτώχευσης «τρι­τοκοσμικού» χαρακτήρα. Όχι μόνο το λαϊκό νοικοκυριό και το κράτος θα πρέπει να εξασφαλίζουν την πληρωμή των δυσβάσταχτων χρε­ών και να υποστηρίζουν την κερδο­σκοπία των τραπεζών με το ελληνι­κό χρέος για τα επόμενα 30 χρόνια, αλλά ολόκληρη η περιουσία της χώ­ρας έχει ήδη τεθεί στη διάθεση των δανειστών.

Πολύ γρήγορα η επιδείνωση όλων των ζωτικών δεικτών της ελληνικής οικονομίας θα αποδείξει ακόμη και στον πιο αφελή ότι η πτώχευση της χώρας έχει ήδη συντελεστεί και ότι η συμφωνία της Συνόδου Κορυφής αποτελεί μόνο τον τρόπο διαχείρισής της υπέρ των δανειστών και της ευρωζώνης.

Επομένως το ερώτημα δεν είναι ευρώ ή δραχμή. Άλλωστε σήμερα η μεγά­λη πλειονότητα του πληθυσμού έχει καταλάβει ότι ακόμη και οι καταθέ­σεις που έχουν απομείνει στο τραπε­ζικό σύστημα είναι απλώς μια «μαγι­κή εικόνα» δίχως αντίκρισμα. Οι επι­τελείς της ευρωζώνης προτιμούν να δουν την Ελλάδα να φλέγεται παρά να της επιτρέψουν να εγκαταλείψει το ευρώ. Κι επομένως θα πρέπει να αναρωτηθεί πολύ σοβαρά τι άλλο μπορεί να γίνει για να αποφευχθεί μια τόσο σίγουρη καταστροφή. 

Θα πρέπει εδώ και τώρα να μετρήσει τι επιθυμεί να ρισκάρει.

♦ Να δοκιμαστεί με τις δυσκολίες και τις απειλές μιας ριζικά διαφορετικής πορείας που ξεκινά με τη μη αναγνώ­ριση του χρέους και την έξοδο από το ευρώ, η οποία είναι σίγουρο ότι μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερες εποχές τη χώρα και την εργαζόμενη πλειονότητα του πληθυσμού της;

♦ Ή να αφεθεί στη βεβαιότητα ενός κοινωνικού και οικονομικού ολοκαυ­τώματος μέσα στο ευρώ;

Άρνηση χρέους το στοιχειώδες μέτρο άμυνας

Η επίσημη προπαγάνδα αγωνίζεται να πείσει ότι καλύτερα νεκρός με ευρώ, παρά ζωντα­νός και με εθνικό νόμισμα. Πολύ σύντομα ο ελληνικός λαός θα αναγκαστεί εκ των πραγ­μάτων να επιλέξει. Θα τον αναγκάσει η ίδια η κατάσταση. Ό,τι κι αν λένε οι παπαγάλοι των διαπλεκομένων.

Η μόνη πραγματική εναλλακτική λύση είναι η άρνηση της πληρωμής του χρέους, η οποία δεν είναι ένα επαναστατικό μέτρο, αλλά ένα βαθιά λαϊκό δημοκρατικό μέτρο που απαντά όχι μόνο στην αδυναμία της αποπληρωμής του σημερινού δημόσιου χρέους της χώρας, αλλά και στον χαρακτήρα αυτού του χρέους. Είναι ένα στοιχειώδες μέτρο άμυνας μπροστά στη δρομολογημένη καταστροφή.

Η πράξη απέδειξε ότι κανένας άλλος τρόπος δεν υπάρχει για να αντιμετωπιστεί το δημόσιο χρέος της χώρας και να αποφευχθεί η χρεο­κοπία. Η κυβέρνηση Παπανδρέου ξεκίνησε με το «θα πληρώσουμε μέχρι και το τελευ­ταίο σεντ» και οδήγησε τη χώρα στην «επιλε­κτική πτώχευση». Είναι αποφασισμένη να τη φτάσει έως και στην επίσημη πτώχευση, προ­κειμένου να διασωθούν οι τράπεζες και οι το­κογλύφοι. Αρκεί να τα βγάλει όλα στο σφυρί.

Οι θιασώτες της αναδιάρθρωσης μπορεί να συνεχίζουν τον χαβά τους, αλλά η πράξη έχει αποδείξει ότι κάθε σχέδιο αναδιάρθρωσης του χρέους δεν είναι παρά ένα βήμα πριν από την επίσημη πτώχευση της χώρας. Ιδίως αν αυτό επιχειρηθεί εντός του ευρώ.

Μόνο η μη αναγνώριση – με βάση τις αρχές και τις προτροπές του διεθνούς δικαίου – του δημόσιου χρέους έχει μείνει για να γλιτώσου­με τη χρεοκοπία. Τέλος, η άρνηση πληρωμής του χρέους είναι μόνο η αρχή, η αναγκαία αφετηρία για μια άλλη, ριζικά διαφορετική πορεία, που απαιτεί εδώ και τώρα:

1. Απαλλαγή της χώρας από το καθεστώς της νέας κατοχής από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ με την κατάργηση του συνόλου των δε­σμεύσεων που έχει υπογράψει, αποδεχθεί και νομοθετήσει η κυβέρνηση. Το σύνολο των μέτρων και παρεμβάσεων που έχουν παρθεί από την εποχή που ψηφίστηκε το μνημόνιο τον Μάιο του 2010, πρέπει να κα­ταργηθεί.

2. Άνοιγμα όλων των δημόσιων λογαρια­σμών του κράτους, ώστε να δούμε τι έγι­ναν τα λεφτά, τι κρύβουν οι συμβάσεις δανει­σμού και ποιος επωφελήθηκε από αυτές.

3. Κατάργηση κάθε έννοιας παραγραφής και ασυλίας για όλους όσοι διαχειρίστη­καν και διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα. Και μάλιστα με αναδρομική ισχύ. Όποιος, πολι­τικός ή επιχειρηματίας, κόμμα ή επιχείρηση, έβαλε χέρι ή συνέργησε στη λεηλασία του δημόσιου πλούτου θα πρέπει να τιμωρηθεί και η περιουσία του να δημευθεί.

4. Έξοδος από τη ζώνη του ευρώ και επα­ναφορά εθνικού νομίσματος. Όσο η χώ­ρα βρίσκεται μέσα στην ΟΝΕ είναι σαν τον μελλοθάνατο που περιμένει τη θανατηφόρα ένεση. Είναι εκτεθειμένη σε κάθε είδους πιέσεις, εκβιασμούς και επιδρομές της διεθνούς κερδοσκοπίας. Ενώ λειτουργεί ως αναλώσιμο είδος για τα διευθυντήρια της ευρωζώνης και τους αποικιοκράτες «εταίρους» της.

5. Εθνικοποίηση των μεγάλων τραπεζών, με πρώτη την Τράπεζα της Ελλάδος, για να αποκτήσει ο λαός τον έλεγχο της οικονομίας, να ξεριζώσουμε τον σαράφικο και τοκογλυ­φικό χαρακτήρα του τραπεζικού συστήματος και να επιβάλουμε αυστηρούς ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων.

6. Ανάδειξη του κράτους σε βασικό μοχλό της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της χώρας, με πρώτη την εθνικοποίηση των παλιών ΔΕΚΟ, όλων των δημόσιων αγα­θών και υπηρεσιών που ιδιωτικοποιήθηκαν. Ένα κράτος που πρέπει να πάψει να αποτελεί φέουδο μιας παρασιτικής οικονομικής και πο­λιτικής ολιγαρχίας η οποία σήμερα κυβερνά τη χώρα.

7. Παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μέσα από μια γενναία αναδιανομή πλούτου και εισοδημάτων υπέρ των εργαζομένων, των ατομικών παραγωγών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Μόνο έτσι μπορεί να ανακάμψει γρήγορα η εσωτερική αγορά και να υπάρξουν σοβαρές επενδύσεις στην παραγωγή.

8. Απαλλαγή της χώρας από τα δεσμά που της έχουν επιβληθεί. Χρειάζεται επιτέ­λους η χώρα και ο λαός της να γλιτώσουν από την απομόνωση που βιώνουν εντός της ευρωζώνης και υπό καθεστώς δουλοπαροικίας του χρέους. Πρέπει να ανοιχτούν στη διεθνή ζωή, να αξιοποιήσουν όλες τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που υπάρχουν μέσα από την αναζή­τηση νέων διεθνών ερεισμάτων, επαφών και σχέσεων με όλους τους λαούς της Ευρώπης και του κόσμου, δίχως ανισοτιμίες, κατανα­γκασμούς, επιβολές και υποτέλειες.

Μεγάλη μάχη για την επιβίωση

Η μάχη που καλείται να δώσει σήμερα ο εργαζό­μενος, ο αγρότης, ο μικρομεσαίος, ο επαγγελμα­τίας, ο νέος δεν είναι μόνο ή απλώς της δικής του προσωπικής επιβίωσης. Κανείς δεν μπορεί να τη βγάλει καθαρή από μόνος του. Ειδικά στις σημερι­νές συνθήκες. Κανείς δεν μπορεί να γλιτώσει από αυτό που έρχεται. Σήμερα κανένας δεν μπορεί να διασώσει τον βιοπορισμό του δίχως να παλέψει για τη σωτηρία συνολικά της χώρας. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Δεν υπάρχουν πια άλλα περιθώρια για το «άσε πρώτα να δούμε τι θα γίνει και ύστερα βλέπουμε». Ή οι εργαζόμενοι και ολόκληρος ο λαός παίρνει την υπόθεση στα χέρια του και αναλαμβάνει δράση για τη διάσωση της χώρας ή θα ζήσουμε καταστάσεις που έχουμε γνωρίσει μόνο στις πιο σκοτεινές σελίδες της Ιστορίας μας. Ήδη η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Πόσα θύματα ακόμη πρέπει να συσσωρευτούν; Πόσοι ακόμη πρέπει να κλάψουν τη δουλειά τους, το μεροκάματο και τη σύνταξή τους, το μέλλον και τα νιάτα τους. Πού πρέπει να οδηγηθεί η χώρα για να αποφασίσουμε να κάνουμε κάτι; Κάθε ημέ­ρα που αφήνουμε να περνάει τόσο περισσότερο η χώρα βυθίζεται στο απόλυτο τέλμα.

Ο κ. Βενιζέλος, εξαγγέλλοντας τα τελευταία μέτρα, είπε ότι «έχουμε πόλεμο». Το είπε για να φοβίσει, για να επιδείξει την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να μη σταματήσει μπροστά σε τίποτε προκειμένου να υλοποιήσει τις εντολές - δεσμεύσεις που έχει αναλάβει. Ο κ. Βενιζέλος πιστεύει ότι δεν έχει να φοβηθεί τίποτε και έτσι μπορεί να ξεστομίζει οτιδήποτε. Το πρόβλημα με τον κ. υπουργό είναι ότι στην πραγματικότητα δεν γνωρίζει τι σημαίνει «έχουμε πόλεμο». Αν γνώριζε, δεν θα μιλούσε έτσι. 

Αν η εξουσία ξέρει να κάνει πόλεμο, η κοινωνία ξέρει να ανταπο­δίδει αυτόν τον πόλεμο στη νιοστή δύναμη. Και, δυστυχώς, η εξουσία φαίνεται αποφασισμένη να οδηγήσει την κοινωνία σ' αυτό το σημείο.

Πηγή: ''Το ποντίκι''