Το φινάλε της Ευρωζώνης θα παιχτεί στην Ελλάδα

του Κώστα Λαπαβίτσα

Η διάσκεψη κορυφής της Ευρωζώνης, τον Ιούνιο, αρχικά εξαγγέλθηκε ως ένα αποφασιστικό βήμα προς την επίλυση της κρίσης. 

Η Ιταλία και η Ισπανία πέτυχαν μια συμφωνία που θα επέτρεπε στον ευρωπαϊκό  μηχανισμό την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την απευθείας αγορά κρατικών ομολόγων. 

Αλλά μόλις οι χρηματοπιστωτικές αγορές έριξαν  μια προσεκτικότερη ματιά, έγινε  φανερό  ότι ελάχιστα  επί της ουσίας, είχαν επιτευχθεί, και το κόστος δανεισμού της Ιταλίας και της Ισπανίας  πλησίασε και πάλι, σε  απαγορευτικά ύψη. 

Εν τω μεταξύ, η ισπανική κυβέρνηση επέβαλε νέα μέτρα λιτότητας, αθετώντας τις υποσχέσεις της προς το εκλογικό σώμα. Και η ανεργία στην Ευρωζώνη συνεχίζει να αυξάνεται, υπερβαίνοντας το 11% κατά μέσο όρο.  Έχει πλέον επιβεβαιωθεί  η  εικασία, ότι η Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση (ή η Ευρωζώνη) έχει διαβεί τον Ρουβίκωνα και οδεύει προς τη ρήξη ή την κατάρρευση.

Στις χώρες της  περιφέρειας, την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ιρλανδία και την Ισπανία, υπάρχει απόγνωση για την συνεχή επιδεινούμενη ύφεση. Στη Γαλλία και την Ιταλία υπάρχει έκρηξη αντιδράσεων  για τη μακροχρόνια  λιτότητα. Στη Γερμανία υπάρχει απογοήτευση  για τους ανίκανους και ανεύθυνους  νότιους.

Η αποσάθρωση είναι πιθανό να επιδεινωθεί  το 2013, καθώς μια παγκόσμια ύφεση είναι προ των πυλών. Οι μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, μπαίνουν σε ύφεση και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις πολιτικές λιτότητας. Η οικονομία των ΗΠΑ εμφανίζει αρνητικά πρόσημα, καθώς  οι  επεκτατικές πολιτικές του Μπαράκ Ομπάμα δεν ήταν αρκετά δυναμικές. Η Κίνα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ανώμαλη προσγείωση που θα την αναγκάσει να επανεξετάσει την στρατηγική της για την ανάπτυξη. Το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, εν τω μεταξύ, παραμένει αδύναμο, ενώ δεν έχουν υπάρξει  μεταρρυθμίσεις .

Μετά από τρία χρόνια αποσύνθεσης, απαιτούνται σήμερα αληθινά δραστικά μέτρα. Οι περιφερειακές χώρες πρέπει να εγκαταλείψουν τις  πολιτικές της λιτότητας που αποτελούν μέρος   του πανευρωπαϊκού προγράμματος για την αύξηση της παραγωγικότητας, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα πρέπει να τεθούν υπό δημόσια ιδιοκτησία, και το χρέος να διαγραφεί. Αλλά είναι αδιανόητο ότι μπορεί οι σημερινοί πολιτικοί ηγέτες  να υιοθετήσουν τις αλλαγές αυτές. 

Η στενόμυαλη νεοφιλελεύθερη οικονομία, θα συνεχιστεί με λιτότητα, ιδιωτικοποιήσεις και απελευθέρωση. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές το έχουν διαισθανθεί και  προετοιμάζονται  για την καταστροφή.

Η καταστροφή είναι πιθανό να ξεκινήσει από την Ελλάδα. Η χώρα βρίσκεται εν μέσω μιας άνευ προηγουμένου ύφεσης, που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις Βρυξέλλες. Το 2012 η παραγωγή είναι πιθανό να συρρικνωθεί κατά 7% έως 9%, πάνω από το 14% περίπου του 2008-11. Όπως ήταν αναμενόμενο, το πρόγραμμα διάσωσης χάνει πάλι τους στόχους του δεδομένου ότι η ύφεση έχει μειώσει τα φορολογικά έσοδα.

Ωστόσο, η ΕΕ επιμένει ότι η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει με αυτό το αποτυχημένο πρόγραμμα επιβάλλοντας τεράστιες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες στο 2012-14. Ο στόχος είναι η επίτευξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος, το συντομότερο δυνατό. Αν οι περικοπές υλοποιηθούν και περάσουμε σε μια παγκόσμια ύφεση, η ελληνική οικονομία θα συρρικνωθεί ανελέητα το 2013, ακόμη και κατά 10%. Θα ήταν μια οικονομική και κοινωνική καταστροφή, δεδομένου ότι η ανεργία είναι ήδη στο 23%, με το 52% να αφορά στους νέους.

Η σημερινή ελληνική κυβέρνηση, που σχηματίστηκε από τα καθεστωτικά κόμματα, τη Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, με την προσχώρηση του ιδιαίτερα φιλοευρωπαϊκού κόμματος της ΔΗΜΑΡ, είναι ανίκανη να αντιμετωπίσει την κρίση. Κέρδισαν τις εκλογές του Ιουνίου, παίζοντας με τους φόβους της μεσαίας τάξη για την επιστροφή στη δραχμή και την απώλεια των αποταμιεύσεων.

Επίσης, υποσχέθηκαν με κυνικό τρόπο, ότι θα επαναδιαπραγματευτούν τους όρους διάσωσης, ενώ γνώριζαν  πολύ καλά ότι η επαναδιαπραγμάτευση ήταν αδύνατη εφόσον είχε εγκριθεί το πρόγραμμα διάσωσης. Στην πράξη, είναι έτοιμοι να επιβάλουν τις περικοπές των δαπανών που απαιτούνται από την ΕΕ, ενώ η απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και η πώληση περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου αποτελούν παράλογη ελπίδα για την προώθηση της ανάπτυξης.

Η κυβέρνηση είναι μάλλον απίθανο να επιβιώσει για πολύ. Καθώς  η ύφεση θα  επιδεινώνεται μέσα στους επόμενους έξι μήνες έως ένα χρόνο, η Ελλάδα θα βρεθεί και πάλι αντιμέτωπη με την ανικανότητα να τηρήσει  τις πολιτικές του σχεδίου διάσωσης.

Αυτή τη φορά η  έκβαση  μπορεί να είναι οριστική και αμετάκλητη, με σοβαρές συνέπειες για την άρχουσα τάξη που πήρε το ρίσκο να βάλει τη  χώρα στην ΟΝΕ. Η ελίτ παρακολουθεί τώρα με τρόμο τη στρατηγική της να  καταρρέει, και μοιάζει ανίκανη να χαράξει  μια εναλλακτική πορεία.

Αλλά η Ελλάδα είναι απίθανο να καταλήξει στην αυτοκτονία: κάποια στιγμή θα κάνει στάση πληρωμών  του χρέους της και θα βγει από την ΟΝΕ. Θα υπάρξει τότε μια πραγματικά νέα κυβέρνηση, που ενδεχομένως θα σχηματιστεί  από την Αριστερά, η οποία θα παραλάβει το χάος και θα καθοδηγήσει την ανασυγκρότηση της οικονομίας και της κοινωνίας. 

Από τη στιγμή που η Ελλάδα θα κάνει την αποφασιστική  κίνηση, η διάλυση της ΟΝΕ είναι πιθανό να είναι ολοκληρωτική.

Πηγή: Guardian