Μπορεί η Αργεντινή να παραδίδει μαθήματα στην Ευρώπη;

Οι αποπληρωμές ομολόγων είναι ίσως ένα από τα πιο βαρετά κομμάτια του finance. Κανείς δεν ασχολείται μαζί τους. Εκτός και εάν πρόκειται για την πανηγυρική τελική αποπληρωμή των ομολόγων που είχαν δοθεί στους Αργεντινούς που έχασαν τις αποταμιεύσεις τους, πριν από μία δεκαετία.

Η πρόεδρος της χώρας, Cristina Fernandez de Kirchner, μετέτρεψε το γεγονός σε μια πραγματική φιέστα, και δεν έχασε την ευκαιρία να το χαρακτηρίσει σαν ένα «μάθημα» για τις ευρωπαϊκές χώρες, που τώρα βουλιάζουν στην κρίση χρέους.

Το 2002, όταν η κυβέρνηση της Αργεντινής προχώρησε στην κατάσχεση όλων των καταθέσεων σε δολάρια, σε μία προσπάθεια να σταματήσει τον τραπεζικό πανικό και τις μαζικές αναλήψεις, οι πολίτες της χώρας είχαν να διαλέξουν ανάμεσα σε δύο μάλλον κακές επιλογές. Μπορούσαν να μετατρέψουν τις αποταμιεύσεις τους σε πέσο και να πάρουν στα χέρια τους ό,τι είχε απομείνει από αυτές, μετά την υποτίμηση, ή να δεχτούν ένα ομόλογο, μία κόλλα χαρτί, που τους έλεγε ότι θα έπαιρναν τα χρήματά τους πίσω, σε δολάρια, σε δέκα χρόνια…

Ασφαλώς, ελάχιστοι ήταν εκείνοι που εμπιστεύονταν μια χρεοκοπημένη κυβέρνηση. 

Η Αργεντινή είχε μόλις κηρύξει στάση πληρωμών σε χρέος άνω των 100 δισ. δολαρίων, οι τράπεζες είχαν κλείσει, η οικονομία είχε καταρρεύσει και οι Αργεντινοί διαδήλωναν στους δρόμους, χτυπώντας κατσαρόλες και φωνάζοντας ρυθμικά «πετάξτε τους όλους έξω». Πέντε πρόεδροι είδαν την πόρτα της εξόδου.

Και όμως, μία δεκαετία αργότερα, η Αργεντινή έχει αποπληρώσει το 92,4% του χρέους στο οποίο είχε τώρα κηρύξει στάση πληρωμών. Ανάμεσα σε αυτές τις αποπληρωμές ήταν και τα 19,6 δισ. δολάρια των λεγόμενων ομολόγων Boden, λήξης 2012. Αυτών που είχαν δοθεί στους πιο… αισιόδοξους καταθέτες. Η πληρωμή των 2,3 δισ. δολαρίων, την περασμένη Παρασκευή, ήταν η τελευταία.

Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι από τους καταθέτες που είχαν λάβει τα ομόλογα αυτά, τα είχαν ήδη πουλήσει εδώ και καιρό, με ζημιά. Όμως, όταν η κυβέρνηση της Αργεντινής έκανε την τελευταία πληρωμή της, οι λίγοι που είχαν εμπιστευτεί τα ομόλογα ως το τέλος, κατέληξαν με ένα σχετικά καλό κέρδος, της τάξης του 28%.

Ήταν ένα καλό deal για εκείνους που απέκτησαν τα ομόλογα από νωρίς και τα κράτησαν έως το τέλος, εξηγεί ο Jorge Oteiza, trader ομολόγων της Banco Comafi, στην Αργεντινή. «Το να έχει κανείς την ίδια αγοραστική δύναμη που είχε και τότε, δεν είναι και άσχημο».

Η πρόεδρος Kirchner, εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να επαινέσει την κυβέρνησή της που τήρησε τις δεσμεύσεις της, και να κατηγορήσει τους διεθνείς χρηματοοικονομικούς οργανισμούς που προκαλούν τις κρίσεις -τότε της Αργεντινής, σήμερα της Ευρώπης.

«Αυτά είναι χρήματα τα οποία οι τράπεζες έπρεπε να είχαν επιστρέψει στους Αργεντινούς πολίτες», είπε κατά τη διάρκεια εθνικού διαγγέλματός της, από το χρηματιστήριο του Μπουένος Άιρες. 

Επιδεικνύοντας διαγράμματα και αριθμούς, ισχυρίστηκε ότι η κυβέρνησή της έδειξε σε όλο τον κόσμο πώς μια χώρα μπορεί να βγει από τη χρεοκοπία χωρίς να επιβάλει μέτρα λιτότητας, μέσω της ανάπτυξης και με ένα δίχτυ κοινωνικής προστασίας.

Η απαλλαγή της Αργεντινής από το χρέος της, έδωσε στη χώρα μια τεράστια ανεξαρτησία από τις διαθέσεις των αγορών, είπε, καθώς εκατοντάδες τη χειροκροτούσαν, από την αίθουσα του χρηματιστηρίου.

Πραγματικά, το χρέος της Αργεντινής σε ξένο νόμισμα έπεσε από το τρομακτικό  166% του ΑΕΠ που ήταν στα τέλη του 2002, στο απολύτως διαχειρίσιμο 42% του ΑΕΠ, στα τέλη του 2011. «Εάν πριν ήταν ένα μεγάλο βάρος στις πλάτες όλων, σήμερα είναι μια τσαντούλα, που πρέπει κάποιος να κρατήσει. Δεν λειτουργεί περιοριστικά για την οικονομία, όπως παλιά», εξηγεί ο Ramiro Castineira, της συμβουλευτικής εταιρείας Econometrica.

Ωστόσο, η ονομαστική αξία του χρέους έχει αυξηθεί, στο διάστημα αυτό, από τα 137 δισ. δολάρια στα 179 δισ. δολάρια.

Την ίδια στιγμή, πολλοί οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι μόνο τα νούμερα δεν λένε όλη την αλήθεια για την Αργεντινή. Η κυβέρνηση μπορεί να μειώνει το εξωτερικό χρέος, όμως, δανείζεται τεράστια ποσά μέσα στη χώρα. Παίρνει χρήματα από τα συνταξιοδοτικά ταμεία, από τις περιφέρειες, από τις κρατικές τράπεζες και τα αποθεματικά, προκειμένου να μην  εμφανίζει εξωτερικό δανεισμό αλλά και να τονώνει την οικονομική δραστηριότητα.

Οι επικριτές της λένε ότι στην προσπάθειά της να κάνει την Αργεντινή οικονομικά ανεξάρτητη, η Kirchner απλά μετέφερε το οικονομικό βάρος στους πολίτες της, επιβάλλοντας όρους που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν τη μελλοντική ανάπτυξη της χώρας. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση πήρε 27,9 δισ. δολάρια από την κεντρική τράπεζα, για την αποπληρωμή χρεών, δίνοντας… αρνητικό επιτόκιο, -0,25%, για τα επόμενα 10 χρόνια.

«Είναι θαυμάσιο να βλέπουμε την Αργεντινή να αποπληρώνει τα χρέη της, όμως, για κάθε ένα δολάριο που επιστρέφει, δανείζεται δύο ή τρία μέσω άλλων οδών, και ολοένα και περισσότερο, από τους ίδιους τους πολίτες της», επισημαίνει ο Arturo Porzecanski, του American University της Ουάσιγκτον.

Όμως, ο υπουργός Οικονομίας της χώρας, Hernan Lorenzino, είναι υπερήφανος για τις πολιτικές του. Αυτή η χώρα είναι υπερήφανη που σπάει τους κανόνες, λέει. Μάλιστα, σε πρόσφατο άρθρο του, περιέγραφε τη συνταγή της «επιτυχίας» της Αργεντινής ως εξής:

1.      Απέρριψε τις απαιτήσεις του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας.

2.      Πίεσε τους λεγόμενους «γύπες» των αγορών, τα vulture funds, να δεχτούν χαμηλότερες αποδόσεις στις ριψοκίνδυνες επενδύσεις που είχαν κάνει στα ομόλογά της.

3.      Κρατικοποίησε τα ιδιωτικά συνταξιοδοτικά ταμεία, την αεροπορική εταιρεία και τώρα την πετρελαϊκή YPF, προκειμένου να συμμετάσχουν περισσότερο στην προσπάθεια δημιουργίας θέσεων και εργασίας.

4.      Χρησιμοποίησε τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας για την αποπληρωμή των χρεών.

«Αρχικά, μας χαρακτήρισαν αιρετικούς και η διεθνής κοινότητα μας γύρισε την πλάτη. Όμως, αυτή η κυβέρνηση χαράσσει σήμερα την πολιτική της χωρίς να υποκύπτει στις διεθνείς πιέσεις, σκεφτόμενη πρώτα αυτούς που βρίσκονται μέσα στη χώρα, και μετά αυτούς που βρίσκονται έξω», λέει ο Lorenzino.

Ο υπουργός Οικονομίας διαβεβαιώνει ότι η Αργεντινή δεν θα αναλάβει περισσότερα εξωτερικά χρέη. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε. Παρά τις αποπληρωμές χρεών, η χώρα χρωστά ακόμα 7,5 δισ. δολάρια στο Paris Club, άλλα 11,2 δισ. δολάρια σε διάφορους ομολογιούχους που αρνήθηκαν το haircut καθώς και πολλά σε αμερικανικές επιχειρήσεις που στράφηκαν εναντίον της, δικαστικά. Εάν η κυβέρνηση επιχειρούσε να δανειστεί χρήματα μέσω των διεθνών αγορών ομολόγων, θα κινδύνευε να δει τα ποσά αυτά να κατάσχονται από τους πιστωτές της, πριν καν φτάσουν στο Μπουένος Άιρες.

Πηγή: sofokleous10.gr και aformi.gr