του Παναγιώτη Σωτήρη
Ένας κυνικός παρατηρητής μπορεί να έβλεπε ακόμη και χαιρέκακα τον πανικό της πολιτικής τάξης του κράτους – οικοπέδου (και φορολογικού παραδείσου…) μπροστά στις αποφάσεις του Eurogroup για τη φορολόγηση των καταθέσεων. Όμως, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά και πάνω από όλα πιο επικίνδυνα.
Είναι σαφές ότι δεν έχουμε να κάνουμε ούτε με απερισκεψία ούτε με έλλειψη εκτίμησης κινδύνου από τη μεριά των Ευρωπαίων. Επέλεξαν, συνειδητά, να ανοίξουν τις «Πύλες της Κόλασης» και να βάλουν στο τραπέζι το ενδεχόμενο της βίαιης κατάσχεσης καταθέσεων - και της συνακόλουθης κατάρρευσης επιμέρους τραπεζικών συστημάτων - ως αναγκαία ένδειξη πυγμής. Το μήνυμα σαφές: όποιος δεν είναι έτοιμος να αποδεχτεί όλο το πακέτο της λιτότητας και της μειωμένης κυριαρχίας στο πλαίσιο της νέας αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης, θα κινδυνεύει να ζήσει το υπαρκτό ενδεχόμενο ακραίων τιμωρητικών πρακτικών. Προφανώς και ο στόχος δεν είναι η Κύπρος, ακόμη και εάν συμπεριλάβουμε στην πολιτική εξίσωση την ενόχληση που προκαλούσε η λειτουργία της ως ανταγωνιστικού πλυντηρίου χρήματος. Ο στόχος είναι το σύνολο της Ευρωζώνης και το ενδεχόμενο αμφισβήτησης της τρέχουσας πολιτικής. Είναι τυχαίο ότι όλα αυτά συμβαίνουν λίγες εβδομάδες μετά από τον Ιταλικό εκλογικό σεισμό;
Ακόμη και εάν υπάρξουν διορθωτικές παρεμβάσεις, συμβιβασμοί ή εναλλακτικές προτάσεις, ξέρουν καλά ότι αυτό που μετράει σε τέτοια μέτρα είναι πάνω από όλα να «σπάσουν τα ταμπού»: το ταμπού των μειώσεων μισθών, το ταμπού των μαζικών απολύσεων, το ταμπού του κουρέματος των μικροομολογιούχων, το ταμπού της κατάσχεσης πρώτης κατοικίας και τώρα το ταμπού της βίαιης αφαίρεσης καταθέσεων. Ξέρουν ότι τέτοια μέτρα λειτουργούν και ως φόβητρα: για να αποφύγουν τέτοια «ακραία μέτρα» οι εργαζόμενοι στην Ευρώπη θα κληθούν να υποστούν όλα τα υπόλοιπα.
Απέναντι σε όλα αυτά η απλή καταγγελία της Γερμανικής πολιτικής μικρή σημασία έχει. Άλλωστε, το κάνουν ακόμη και τα περισσότερα αγγλοσαξωνικά διεθνή ΜΜΕ που ποτέ δεν χάνουν μια ευκαιρία να υπερπροβάλλουν τις αντιφάσεις της Ευρωζώνης.
Ούτε δίνει προοπτική η στάση της εν δυνάμει κυβερνώσας Αριστεράς να καταγγέλλει τη στάση του Eurogroup αλλά επί της ουσίας να επιμένει στην εθελοτυφλική θέση ότι μπορεί θα μπορούσε αυτή η ΕΕ και αυτό το ΔΝΤ να «αυτομεταρρυθμιστούν» στην κατεύθυνση της αναδιανομής και της δικαιοσύνης. Είναι θέση που αδυνατεί να καταλάβει τη «θεσμοποιημένη» λιτότητα ως πυρήνα της λογικής του ευρώ, που σπέρνει αυταπάτες, που ενισχύει τον κυρίαρχο λόγο στον πιο κρίσιμο κόμβο: στη θέση, δηλαδή, ότι δεν υπάρχει λύση εκτός ευρώ.
Και όμως σήμερα αυτό ακριβώς είναι που χρειάζεται: να ακουστεί και να προβληθεί ότι απέναντι στο διαρκή μιθριδατισμό ολόκληρων κοινωνιών στα αλλεπάλληλα μέτρα λιτότητας που κάθε φορά θα είναι ακόμη χειρότερα, ακόμη και εάν παρεμβάλλονται κοινωνικές εκρήξεις ενδιάμεσά τους, υπάρχει εναλλακτική λύση. Σήμερα η επιστροφή σε εθνικά νομίσματα και η ανάκτηση της νομισματικής κυριαρχίας, ως πολιτική δημοκρατικού κοινωνικού ελέγχου της οικονομίας δεν είναι ούτε «εθνικισμός» ούτε «αναδίπλωση», αλλά αυτό που πραγματικά φοβούνται οι ηγετικές δυνάμεις στην ΕΕ. Είναι η πραγματική ρήξη με τον «υπαρκτό νεοφιλελευθερισμό». Είναι ο κρίσιμος κρίκος για να ξεδιπλωθεί μια πολιτική εθνικοποιήσεων, ριζικής αναδιανομής, δημιουργίας θέσεων εργασίας, εργατικού ελέγχου και αυτοδιαχείρισης. Είναι ο μόνος δρόμος για να υπάρξει επιτέλους μια εναλλακτική αφήγηση απέναντι στο φαύλο κύκλο της λιτότητας, της ύφεσης, της ανεργίας και της απόγνωσης, μια αφήγηση δύσκολη αλλά σίγουρα όχι τόσο καταστροφική όσο η υπόσχεση άλλης μιας δεκαετίας λιτότητας, εκποίησης και περιβαλλοντικής καταστροφής.
Η συσπείρωση των δυνάμεων που επιμένουν στον άλλο δρόμο χωρίς ευρώ, ΕΕ και χρέος, είναι τώρα περισσότερο παρά ποτέ επιτακτική. Όχι ως «εσωτερική υπόθεση», αλλά ως ευθύνη για να πάρει επιτέλους σχήμα η ελπίδα.
Ένας κυνικός παρατηρητής μπορεί να έβλεπε ακόμη και χαιρέκακα τον πανικό της πολιτικής τάξης του κράτους – οικοπέδου (και φορολογικού παραδείσου…) μπροστά στις αποφάσεις του Eurogroup για τη φορολόγηση των καταθέσεων. Όμως, τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά και πάνω από όλα πιο επικίνδυνα.
Είναι σαφές ότι δεν έχουμε να κάνουμε ούτε με απερισκεψία ούτε με έλλειψη εκτίμησης κινδύνου από τη μεριά των Ευρωπαίων. Επέλεξαν, συνειδητά, να ανοίξουν τις «Πύλες της Κόλασης» και να βάλουν στο τραπέζι το ενδεχόμενο της βίαιης κατάσχεσης καταθέσεων - και της συνακόλουθης κατάρρευσης επιμέρους τραπεζικών συστημάτων - ως αναγκαία ένδειξη πυγμής. Το μήνυμα σαφές: όποιος δεν είναι έτοιμος να αποδεχτεί όλο το πακέτο της λιτότητας και της μειωμένης κυριαρχίας στο πλαίσιο της νέας αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης, θα κινδυνεύει να ζήσει το υπαρκτό ενδεχόμενο ακραίων τιμωρητικών πρακτικών. Προφανώς και ο στόχος δεν είναι η Κύπρος, ακόμη και εάν συμπεριλάβουμε στην πολιτική εξίσωση την ενόχληση που προκαλούσε η λειτουργία της ως ανταγωνιστικού πλυντηρίου χρήματος. Ο στόχος είναι το σύνολο της Ευρωζώνης και το ενδεχόμενο αμφισβήτησης της τρέχουσας πολιτικής. Είναι τυχαίο ότι όλα αυτά συμβαίνουν λίγες εβδομάδες μετά από τον Ιταλικό εκλογικό σεισμό;
Ακόμη και εάν υπάρξουν διορθωτικές παρεμβάσεις, συμβιβασμοί ή εναλλακτικές προτάσεις, ξέρουν καλά ότι αυτό που μετράει σε τέτοια μέτρα είναι πάνω από όλα να «σπάσουν τα ταμπού»: το ταμπού των μειώσεων μισθών, το ταμπού των μαζικών απολύσεων, το ταμπού του κουρέματος των μικροομολογιούχων, το ταμπού της κατάσχεσης πρώτης κατοικίας και τώρα το ταμπού της βίαιης αφαίρεσης καταθέσεων. Ξέρουν ότι τέτοια μέτρα λειτουργούν και ως φόβητρα: για να αποφύγουν τέτοια «ακραία μέτρα» οι εργαζόμενοι στην Ευρώπη θα κληθούν να υποστούν όλα τα υπόλοιπα.
Απέναντι σε όλα αυτά η απλή καταγγελία της Γερμανικής πολιτικής μικρή σημασία έχει. Άλλωστε, το κάνουν ακόμη και τα περισσότερα αγγλοσαξωνικά διεθνή ΜΜΕ που ποτέ δεν χάνουν μια ευκαιρία να υπερπροβάλλουν τις αντιφάσεις της Ευρωζώνης.
Ούτε δίνει προοπτική η στάση της εν δυνάμει κυβερνώσας Αριστεράς να καταγγέλλει τη στάση του Eurogroup αλλά επί της ουσίας να επιμένει στην εθελοτυφλική θέση ότι μπορεί θα μπορούσε αυτή η ΕΕ και αυτό το ΔΝΤ να «αυτομεταρρυθμιστούν» στην κατεύθυνση της αναδιανομής και της δικαιοσύνης. Είναι θέση που αδυνατεί να καταλάβει τη «θεσμοποιημένη» λιτότητα ως πυρήνα της λογικής του ευρώ, που σπέρνει αυταπάτες, που ενισχύει τον κυρίαρχο λόγο στον πιο κρίσιμο κόμβο: στη θέση, δηλαδή, ότι δεν υπάρχει λύση εκτός ευρώ.
Και όμως σήμερα αυτό ακριβώς είναι που χρειάζεται: να ακουστεί και να προβληθεί ότι απέναντι στο διαρκή μιθριδατισμό ολόκληρων κοινωνιών στα αλλεπάλληλα μέτρα λιτότητας που κάθε φορά θα είναι ακόμη χειρότερα, ακόμη και εάν παρεμβάλλονται κοινωνικές εκρήξεις ενδιάμεσά τους, υπάρχει εναλλακτική λύση. Σήμερα η επιστροφή σε εθνικά νομίσματα και η ανάκτηση της νομισματικής κυριαρχίας, ως πολιτική δημοκρατικού κοινωνικού ελέγχου της οικονομίας δεν είναι ούτε «εθνικισμός» ούτε «αναδίπλωση», αλλά αυτό που πραγματικά φοβούνται οι ηγετικές δυνάμεις στην ΕΕ. Είναι η πραγματική ρήξη με τον «υπαρκτό νεοφιλελευθερισμό». Είναι ο κρίσιμος κρίκος για να ξεδιπλωθεί μια πολιτική εθνικοποιήσεων, ριζικής αναδιανομής, δημιουργίας θέσεων εργασίας, εργατικού ελέγχου και αυτοδιαχείρισης. Είναι ο μόνος δρόμος για να υπάρξει επιτέλους μια εναλλακτική αφήγηση απέναντι στο φαύλο κύκλο της λιτότητας, της ύφεσης, της ανεργίας και της απόγνωσης, μια αφήγηση δύσκολη αλλά σίγουρα όχι τόσο καταστροφική όσο η υπόσχεση άλλης μιας δεκαετίας λιτότητας, εκποίησης και περιβαλλοντικής καταστροφής.
Η συσπείρωση των δυνάμεων που επιμένουν στον άλλο δρόμο χωρίς ευρώ, ΕΕ και χρέος, είναι τώρα περισσότερο παρά ποτέ επιτακτική. Όχι ως «εσωτερική υπόθεση», αλλά ως ευθύνη για να πάρει επιτέλους σχήμα η ελπίδα.
Πηγή: Αριστερό Βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου