(Επίκαιρα, 10-16/2/2011)Σε αγώνα δρόμου έχουν επιδοθεί οι πολιτικές ελίτ του αραβικού κόσμου και της Δύσης για να προδιαγράψουν από τώρα, όσο ακόμη είναι καιρός, το σχήμα της νέας Μέσης Ανατολής που γεννιέται στην Πλατεία Ταχρίρ της αιγυπτιακής πρωτεύουσας. Η τελευταία φορά που έκανε την εμφάνισή του ο όρος της «νέας Μέσης Ανατολής» ήταν τον Ιούλιο του 2006, στο αποκορύφωμα της εισβολής του Ισραήλ στον μαρτυρικό Λίβανο. Ειπώθηκε δε από την προκάτοχο της Χίλαρι Κλίντον, την Κοντολίζα Ράις, στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ όταν τα υπόλοιπα μέλη του ζητούσαν από τις ΗΠΑ να βάλουν ένα φρένο στην βαρβαρότητα του Ισραήλ. Η ξεχειλίζουσα ειρωνείας απάντηση τότε της αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών ήταν πως αυτό που συνέβαινε στο νότιο Λίβανο ήταν οι οδύνες γέννησης της νέας Μέσης Ανατολής. Γιατί να τις διακόψουν; Σήμερα ωστόσο άπαντες κάνουν ότι περνάει από το χέρι τους ώστε το τζίνι που βγήκε από το λυχνάρι της Πλατείας Απελευθέρωσης (Ταχρίρ) να ξαναμπεί στη θέση του και να χειραγωγηθούν οι πολιτικές εξελίξεις πριν λάβουν ανεξέλεγκτο χαρακτήρα, τόσο εντός όσο και εκτός της Αιγύπτου.
Ορισμένες εξελίξεις είναι πράγματι εντυπωσιακές, σηματοδοτώντας μια μεγάλη στροφή στον πολιτικό χάρτη της Μέσης Ανατολής. Εκφράζουν δε με τον πιο ανάγλυφο τρόπο τον φόβο που νιώθουν οι πολιτικές ελίτ μπροστά στον κίνδυνο επέκτασης της Αιγυπτιακής επανάστασης.
Είναι πρώτο, η βιασύνη όλων των δικτατόρων να προβούν σε φιλολαϊκές οικονομικές παραχωρήσεις και δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις. Από τον βασιλιά Αμπντάλα της Ιορδανίας και τον πρόεδρο της Συρίας Μπασίρ αλ Άσαντ που κληρονόμησε τη χώρα από τον πατέρα του μέχρι τον εμίρη του Κατάρ και τον πρόεδρο της Υεμένης, όλοι οι άραβες ηγέτες, ανακοίνωσαν αυξήσεις στους μισθούς και μέτρα πιο γνήσιας πολιτικής αντιπροσώπευσης όλων των θρησκευτικών και πολιτικών δυνάμεων στο σύστημα εξουσίας.
Εξαίρεση δεν αποτέλεσε ούτε η Παλαιστινιακή Αρχή που – χωρίς καμιά δημοκρατική νομιμοποίηση – έχει επιβάλλει μια ιδιότυπη δικτατορία στη Δυτική Όχθη, με τις πλάτες φυσικά των Ισραηλινών που ανταμείβουν την ενδοτικότητά της με την εκχώρηση μεριδίων από το μονοπώλιο της βίας που διατηρούν. Είναι άλλωστε τόσο δεσπόζουσα και καταχρηστική η θέση του που περισσεύουν πολλά ψίχουλα βίας για να παραχωρηθούν. Αρκεί να στρέφονται κατά των ίδιων των Παλαιστινίων… Οι αλλαγές που συντελούνται στο Παλαιστινιακό είναι τόσο σοβαρές που ουδέποτε άλλοτε είχαν παρατηρηθεί την τελευταία δεκαετία. Κι αυτή είναι η δεύτερη σοβαρή επίπτωση της αιγυπτιακής επανάστασης. Κοινή τους συνισταμένη είναι η στήριξη της Παλαιστινιακής Αρχής, έτσι ώστε η αφύπνιση των Αράβων να μην οδηγήσει τον Αμπάς και τους συνεργάτες του στην ίδια θέση που βρίσκεται ο Μπεν Αλί της Τυνησίας και πολύ σύντομα ο Μουμπάρακ, με αποτέλεσμα η Χαμάς και άλλες ριζοσπαστικές παλαιστινιακές οργανώσεις, όπως το Λαϊκό Μέτωπο, να καλύψουν το κενό τους. Μόλις την προηγούμενη Παρασκευή ο Σαλάμ Φαγιάντ, διορισμένος πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής επισκέφθηκε το Παρίσι, όπου συνομίλησε με τον γάλλο πρόεδρο και πρωθυπουργό, Νικολά Σαρκοζύ και Φρανσουά Φιγιόν. Η επίσκεψη αυτή και η πρωτίστως η πρόσκληση σηματοδοτούν αναβάθμιση της Αρχής, δεδομένου ότι μέχρι τώρα (όταν η σιωπή των Αράβων ήταν δεδομένη όπως και η εθελοτυφλία των Δυτικών στα εγκλήματα των αγαπημένων τους δικτατόρων) ποτέ άλλοτε δεν είχε προσκληθεί ξανά παλαιστίνιος ηγέτης στη γαλλική πρωτεύουσα για επίσημες συνομιλίες. Ο Σαλάμ Φαγιάντ, στο ίδιο κλίμα κι αυτός με τους άλλους άραβες ηγέτες, ανακοίνωσε από το Παρίσι την πρόθεση της Αρχής να ορίσει ημερομηνία διεξαγωγής δημοτικών εκλογών.
Εξ ίσου σημαντικές όμως είναι ακόμη δύο εξελίξεις στο μέτωπο του Παλαιστινιακού. Η πρώτη αφορά την ανακοίνωση του γάλλου πρωθυπουργού να φιλοξενήσει η Γαλλία τον Ιούνη διεθνή διάσκεψη για την Μέση Ανατολή, με σκοπό να αποφασιστούν συγκεκριμένα «πολιτικά βήματα» για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Η Γαλλία έτσι παίρνει τη σκυτάλη από τις ΗΠΑ που λάμβαναν παραδοσιακά αντίστοιχες πρωτοβουλίες, δημιουργώντας ελπίδες για την επίλυση του Παλαιστινιακού. Η δεύτερη, εξ ίσου απρόσμενη, εξέλιξη προήλθε από τον σιωνιστή ισραηλινό πρωθυπουργό, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος την ίδια ώρα που πίεζε τις δυτικές κυβερνήσεις να στηρίξουν τον αιγύπτιο δικτάτορα Χόζνι Μουμπάρακ (αφήνοντάς μας με την απορία πώς μπορεί να υπέπεσε σε ένα τέτοιο ολίσθημα «η μοναδική δημοκρατία της Μέσης Ανατολής»…) την ίδια ώρα ανακοίνωσε μια σειρά από οικονομικά μέτρα βελτίωσης της ζωής των Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη. Όσο κι αν ειπώθηκε πως ήταν πρωτοβουλίες που συζητιόνταν εδώ και μήνες, είναι εμφανές ότι ανακοινώθηκαν κατεπειγόντως για να λειτουργήσουν ως ανάχωμα και το ντόμινο να μην φτάσει στα κατεχόμενα Παλαιστινιακά εδάφη.
Το μεγαλύτερο πολιτικό παζάρι όμως, με διακύβευμα την επιβολή μιας «βελούδινης μετάβασης» ανάλογης αυτή που πραγματοποιήθηκε στην Ελλάδα, τη Χιλή και την Τουρκία πιο πρόσφατα – όπου οι ΗΠΑ συνέχισαν να διατηρούν τις προσβάσεις τους – πραγματοποιείται στο εσωτερικό της ίδιας της Αιγύπτου. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές και ο χρόνος τρέχει με ιλιγγιώδεις και πρωτοφανείς ρυθμούς – πολύ περισσότερο αν συγκρίνουμε με ό,τι συνέβαινε τα προηγούμενα τριάντα χρόνια – το καθεστώς προωθεί ένα σχέδιο μετάβασης που θα συμφωνηθεί από τη διαβούλευση 50 προσωπικοτήτων, μεταξύ των οποίων και οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι. Η πρώτη συνεδρίαση έγινε την προηγούμενη Παρασκευή, υπό την προεδρία ενός ανθρώπου του Μουμπάρακ, του αντιπροέδρου Ομάρ Σουλεϊμάν. Με βάση δηλώσεις του, εξετάσθηκε η διαμόρφωση ενός οδικού χάρτη για τις μεταρρυθμίσεις που θα περιλαμβάνει την κατάργηση των Τυπο-κτόνων νόμων, την αποφυλάκιση των αγωνιστών και την κατάργηση σταδιακά όλων των νόμων που ορίζουν το καθεστώς έκτακτης ανάγκης. Πάνω απ’ όλα όμως οι προτάσεις του καθεστώτος Μουμπάρακ αφορούσαν την παραμονή του ίδιου του δικτάτορα στην εξουσία για αρκετούς μήνες ακόμη. Και στη συνέχεια την απόσυρση του ίδιου και της οικογένειάς του από τα πολιτικά πράγματα.
Η αντιπολίτευση από την άλλη μεριά απέρριψε την ατζέντα. Ο Μοχάμεντ ελ Μπαραντέι, επικεφαλής της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας του ΟΗΕ και κάτοχος του Νόμπελ Ειρήνης, αντιπρότεινε την άμεση αποχώρηση του δικτάτορα και την ταχύτατη διενέργεια εκλογών που θα οργανωθούν από ένα συμβούλιο το οποίο θα αποτελείται από 2 έως 5 άτομα, όπου ο Μουμπάρακ θα έχει 1 μόνο αντιπρόσωπο. Την ίδια στάση υιοθέτησαν επίσης οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι και η Αριστερά. Ενδεικτικό στοιχείο για την συνεργασία που έχει αναπτυχθεί μεταξύ τους – για όσο καιρό τουλάχιστον τους ενώνει ο στόχος ανατροπής του δικτάτορα – είναι η κοινή πορεία, έμπλεη συμβολισμών και υπό τις επευφημίες των χιλιάδων συγκεντρωμένων, που πραγματοποίησαν στην πλατεία Ταχρίρ εκπρόσωποι της ηγεσίας του κινήματος του Ελ Μπαραντέι, των κομμουνιστών και των Αδελφών Μουσουλμάνων, όπως μεταφέρθηκε από τις στήλες των New York Times του σαββατοκύριακου. Εν είδει παρενθέσεως και ως απάντηση στις κατηγορίες της ισραηλινής ηγεσίας ότι στην Πλατεία Απελευθέρωσης εκκολάπτεται η εμφάνιση ενός σκοταδιστικού καθεστώτος ανάλογο αυτού που ξεπήδησε από την επανάσταση του Ιράν το 1979, να αναφερθεί ότι η Αλ Κάιντα επανειλημμένες φορές έχει κατηγορήσει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους για προδοσία του Ισλάμ, κρίνοντας τους πιθανά ως πολύ «σοφτ».
Η τακτική του καθεστώτος Μουμπάρακ, εξέχον μέλος κι αυτός μαζί με τον έκπτωτο δικτάτορα της Τυνησίας Μπεν Αλί της Σοσιαλιστικής Διεθνούς που ηγείται ο ηγέτης του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Παπανδρέου, δεν εξαντλήθηκε ωστόσο στις διαπραγματεύσεις και σε σημαντικές πολιτικές παραχωρήσεις όπως η ντε φάκτο αναγνώριση των Αδελφών Μουσουλμάνων. Περιλαμβάνει επίσης τις αιματηρές επιθέσεις και συνεχείς απειλές κατά των συγκεντρωμένων μέσω ανθρώπων του καθεστώτος και του υποκόσμου που ελέγχει η κυβέρνηση και επίσης τις πρωτοφανείς σε βιαιότητα οργανωμένες επιθέσεις εναντίον πολλών διεθνών ανταποκριτών. Μεταξύ αυτών και του εξαίρετου συνάδελφου και συγγραφέα Πέτρου Παπακωνσταντίνου, ειδικού σε θέματα Μέσης Ανατολής. Απώτερος στόχος των επιθέσεων η απομάκρυνσή τους από την Αίγυπτο ώστε να πάψει η διεθνής κατακραυγή κατά του καθεστώτος.
Σαφής ωστόσο παρά τη ρευστότητα είναι και η στάση των ΗΠΑ. Παρότι επί δεκαετίες ο Μουμπάρακ αποτέλεσε στρατηγικό σύμμαχο για την Ουάσινγκτον, η επανάσταση της 26ης Ιανουαρίου και οι 300 άνθρωποι που – επισήμως – έχουν χάσει μέχρι στιγμής τη ζωή τους ανάγκασαν τον Λευκό Οίκο να αποσύρει το χρίσμα του και να ζητήσει την άμεση απομάκρυνσή του από την εξουσία. Η πίεση που άσκησαν οι Αμερικάνοι στον εκλεκτό τους, φθάνοντας στο σημείο να τον απειλήσουν ακόμη και με διακοπή της γενναίας χρηματοδότησης των 1,3 δις. δολ. ετησίως, δεν ήταν αποτέλεσμα των «δημοκρατικών τους ευαισθησιών». Αντίθετα γνωρίζουν ότι όσο οι καταστάσεις κινδυνεύουν να οδηγηθούν στα άκρα, από μια ενδεχόμενη σφαγή στην Πλατεία Απελευθέρωσης για παράδειγμα, τόσο πιο μακρινά θα φαντάζουν τα σχέδια ομαλής και ελεγχόμενης μετάβασης σε ένα καθεστώς που θα συνεχίσει να είναι υποτελές στις ΗΠΑ, να συνεργάζεται με το εβραϊκό κράτος και να συμμετέχει στον αποκλεισμό των Παλαιστινίων της Γάζας. Παρόλα αυτά δεν έχουν αποκλείσει την ιδέα να συμβιβαστούν με την παραμονή του Μουμπάρακ στην εξουσία και το χρονοδιάγραμμα που προτείνει ο δικτάτορας. Φάνηκε από τη συνέντευξη Τύπου που έδωσε ο Μπαράκ Ομπάμα στο δίκτυο Fox όπου δήλωσε πως «μόνο ο Μουμπάρακ γνωρίζει τι πρέπει να πράξει». Φάνηκε επίσης και από τις δηλώσεις της Χίλαρι Κλίντον που έγιναν από το Μόναχο όπου παραβρέθηκε σε συνέδριο για την ασφάλεια, όπου έδειξε να κατανοεί ότι οι διαδικασίες της μετάβασης χρειάζονται… χρόνο.
Το μόνο που ξέχασε να πει η αμερικανίδα υπουργός, παρότι οι δηλώσεις της έγιναν πολύ κοντά από κει που γράφτηκε ο Γατόπαρδος, ήταν το ζητούμενο για την πίστωση χρόνου: να αλλάξουν ακόμη και όλα για να μείνουν τελικά ίδια. Μόνο που αυτή τη φορά η νέα Μέση Ανατολή δεν σχεδιάζεται στα υπόγεια του αμερικανικού Πενταγώνου, αλλά με το φως του ήλιου και τη θέληση εκατομμυρίων απλών ανθρώπων στην Πλατεία Απελευθέρωσης.
Πηγή: http://leonidasvatikiotis.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου