Η οικονομική κρίση και γιατί είναι αναγκαία η διαγραφή του χρέους

του Θεμιστοκλή Δελβιζόπουλου

Σήμερα, κανένας πια δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι η οικονομική κρίση που πλήττει την ευρωζώνη, αλλά και όλες τις χώρες και τους λαούς του πλανήτη, είναι προϊόν μιας νέας δομικής κρίσης του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος. 

Παρά τη σύγχυση που επικρατεί στα μυαλά αστών και «μαρξιστών» οικονομολόγων το σήμα που εκπέμπεται από παντού είναι πανομοιότυπο. Το σύστημα καταρρέει

Ογδόντα χρόνια μετά την κρίση του 29-30 είναι πια φανερό ότι η τωρινή κρίση-ύφεση αποτελεί κάτι παραπάνω από ένα υφεσιακό κύκλο. Αυτό που είναι σημαντικό είναι το γεγονός ότι αντιστοιχεί σε μια νέα, τρομακτικά μεγαλύτερη φάση από του 29-30, διαρθρωτικής αλλαγής στη συγκεντροποίηση και κυριαρχία του πλασματικού χρηματιστικού κεφαλαίου.

Η κρίση αυτή είναι αποτέλεσμα, συνέχεια, και ολοκλήρωση της κρίσης του 70-73 και των μέτρων που πάρθηκαν τότε για το ξεπέρασμα της. Αλλά πάνω απ όλα χρειάζεται να κατανοήσουμε ότι η κρίση του70-73 σηματοδοτεί την αλλαγή μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου. Σηματοδοτεί το πέρασμα από ένα μακρύ κύμα ανάπτυξης, το οποίο ξεκινάει από το τέλος του 2ου παγκόσμιου πόλεμου, στη μετάβαση ενός πολύ μακρού κύματος ύφεσης που κρατάει μέχρι σήμερα. 

Οι δυο αυτές περίοδοι χαρακτηρίζονται από μια ουσιώδη διαφορά.

Η πρώτη περίοδος μετά από κάθε εξάχρονο η δεκάχρονο υφεσιακό κύκλο, παρουσίαζε μια αύξηση, η τουλάχιστον ισόποση επένδυση κεφαλαίων με τον προηγούμενο κύκλο. Μια μείωση ανεργίας η απορρόφηση μεγάλου τμήματος της που δημιουργούσε ο προηγούμενος κύκλος, (κρατώντας ένα στάνταρτ ασφαλείας 3% με 5 %, για τον εσωτερικό ανταγωνισμό στους κόλπους της εργατικής τάξης). Μια αύξηση η έστω σταθεροποίηση της κατανάλωσης.

Η δεύτερη περίοδος η οποία ξεκίνησε μετά το 73, παρουσίαζε τελείως διαφορετικά συμπτώματα. Μετά από κάθε υφεσιακό κύκλο, η φάση ανάπτυξης χαρακτηριζόταν από μείωση των επενδύσεων του προηγούμενου κύκλου, μη απορρόφησης και κατ' επέκταση αύξησης της ανεργίας. Σαν συνέπεια, μαζί με μια σειρά περιοριστικά μέτρα που άρχισαν να επιβάλλονται ενάντια στην εργασία, επέφεραν μια συνεχή μείωση της κατανάλωσης.

Από τότε κιόλας άρχισαν να εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα της κόπωσης του συστήματος για την όλο ένα και μεγαλύτερη επέκταση του, την όλο ένα και μεγαλύτερη αδυναμία της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Από τότε κιόλας άρχισε να φαίνεται η αδυναμία εξισορρόπησης της πτωτικής τάσης του ποσοστού του κέρδους. Η εμφάνιση πλεονασματικού κεφαλαίου μη δυνάμενου να επενδυθεί άρχισε από τότε να καθορίζει την πορεία της παραγωγής. 

Έτσι, όλη η συσσώρευση της προηγούμενης ανάπτυξης άρχισε να δένει τη θηλιά γύρο απ' το λαιμό του συστήματος.

Με την κατάργηση του «χρυσού κανόνα» η αλλιώς της συμφωνίας του Μπρέτον Γουντς, (της σταθερής ισοτιμίας χρυσού-δολαρίου στα 33 δολάρια η ουγκιά ποσό που αντιστοιχούσε στο αποθεματικό των ΗΠΑ,) μαζί με την κατάργηση των περιοριστικών νόμων για την ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων, το χρηματιστικό κεφάλαιο άρχισε για άλλη μια φορά να παίζει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία της παραγωγής. Η ισορροπία του βιομηχανικού με το χρηματιστικό κεφάλαιο που καθόριζε την μέχρι τότε ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων έπαψε να υφίσταται. Ταυτόχρονα, ξεκίνησε και η ανισορροπία μεταξύ σταθερού και μεταβλητού κεφαλαίου που καθόριζε την παραγωγή υπεραξίας. 

Η υπέρ εκμετάλλευση της εργασίας που επέβαλαν οι νέες τεχνολογίες δεν κατόρθωναν να εξισορροπήσουν την αλματώδη πτωτική τάση του ποσοστού του κέρδους. Η Περίοδος της κρίσης είχε ξεκινήσει.
 

Η αδυναμία να κατανοηθεί αυτή η πραγματικότητα ακόμα και σήμερα από μαρξιστές αναλυτές βασίζεται στο γεγονός, ότι όλη αυτή η πορεία ήταν τρομακτικά μακρόχρονη και χωρίς απότομες αλλαγές. Όλη η προηγούμενη πορεία ανάπτυξης και η συσσώρευση που είχε δημιουργήσει, λειτουργούσε σαν μαξιλάρι σε κάθε υφεσιακό κύκλο, ρίχνοντας την κρίση στα μαλακά. 

Ταυτόχρονα η κερδοφορία του κεφαλαίου μέσω μιας σειράς μηχανισμών (χρηματιστήριο αύξηση παραγωγής και τιμής τίτλων κλπ) παράγοντες που πρόσθεταν πλασματικό κεφαλαίο στο ενεργητικό του, δημιουργούσαν την ψευδαίσθηση, ότι αφού υπάρχει κερδοφορία (του κεφαλαίου) υπάρχει και ανάπτυξη. Έτσι ενώ η κρίση είχε ξεκινήσει όλοι αυτοί οι παράγοντες την έκαναν δυσδιάκριτη.

Μια σειρά μέτρα που πάρθηκαν στην συνέχεια την έκαναν ακόμα πιο μακρόχρονη και ταυτόχρονα ακόμα πιο δυσδιάκριτη.

Τα μέτρα αυτά περιλάμβαναν:  
α) την αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας, με την εφαρμογή μιας σειράς νέων τεχνολογιών αλλά και την ένταση και εξοικονόμηση εργασίας. Αυτό μαζί με την επιστράτευση των παγκόσμιων πλεονασματικών χεριών, που επέτεινε τον ανταγωνισμό στους κόλπους της εργατικής τάξης, είχε σαν αποτέλεσμα μια παγκόσμια συμπίεση των μισθών με συνέπεια μια πιο αργή πτώση του ποσοστού του κέρδους
β) Υπονόμευση του προηγούμενου σταδίου του (εθνικού) μονοπωλιακού καπιταλισμού και το άνοιγμα του σε ένα ακόμα πιο άγριο διεθνή ανταγωνισμό, είχε σαν αποτέλεσμα την μεταφορά μεγάλου τμήματος της παραγόμενης παγκόσμιας υπεραξίας στο κέντρο μέσω του κλεισίματος μιας σειράς τομέων της παραγωγής και κατάρρευσης της περιφέρειας. Και ενώ αυτό φαινομενικά έδινε αύξηση των κερδών μέσω του χρηματιστηρίου, στην πραγματικότητα μείωνε την κερδοφορία, μείωνε της επενδύσεις και αύξανε την ανεργία. Το αποτέλεσμα όλης αυτής της καταλήστευσης της περιφέρειας όλα αυτά τα χρόνια σήμερα γίνεται δυναμίτιδα στα θεμέλια του παγκόσμιου καπιταλισμού
γ) Την μεταφορά και εγκατάσταση στην περιφέρεια, (Κίνα Ινδία και αλλού), μιας σειράς βιομηχανικών μονάδων του κέντρου (Αμερική Ευρώπη), για την εκμετάλλευση μιας εργατικής τάξης με στοιχειώδη μεροκάματα και ανύπαρκτη συνδικαλιστική δομή. Και ενώ έδειχνε και αυτό μια χρηματιστηριακή κερδοφορία, στην πραγματικότητα λειτουργούσε καταλυτικά στην πτωτική τάση του ποσοστού του κέρδους με δυο τρόπους. Ένα αύξανε την ανεργία στο εσωτερικό αργά αλλά σταθερά στην αρχή, και με αλματώδεις ρυθμούς σήμερα, η ανεργία πίεζε τους μισθούς και τα δύο μαζί μείωναν την κατανάλωση. Και δυο, αύξανε την πίεση στην εσωτερική βιομηχανία μέσω του ανταγωνισμού από τα φτηνότερα εισαγόμενα προϊόντα της περιφέρειας. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη συμπίεση των ημερομίσθιων, το κλείσιμο μιας σειράς βιομηχανιών και ξανά, την αύξηση της ανεργίας και την πτώση της κατανάλωσης . Τα αποτελέσματα αυτού του φαύλου κύκλου των μέτρων την εισπράττει σήμερα ο καπιταλισμός με μια ένταση των διεθνών εμπορικών ανταγωνισμών και με μια αλλαγή στην σκακιέρα των γεωστρατηγικών ισορροπιών.
δ) Με την κατάργηση των νόμων για την κίνηση κεφαλαίων και την ενίσχυση μέσω των ηλεκτρονικών αγορών της κίνησης του χρηματιστικού κεφαλαίου, και για να αντισταθμιστούν οι χαμηλές αποδόσεις στο ποσοστό του κέρδους στην παραγωγή, δημιούργησαν μια σειρά από φούσκες στην αγορά (παράδειγμα η φούσκα των ακινήτων). Η δημιουργία τους τροφοδοτήθηκε από το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και διευκολύνθηκε από μια σειρά εκτεταμένες χρηματοπιστωτικές καινοτομίες, όπως τα παράγωγα και οι τίτλοι εγγυημένων δανειακών υποχρεώσεων, ταυτόχρονα, για την απορρόφηση όλων αυτών των ρίσκων, δημιούργησαν μια καινοφανή αγορά, την αγορά εικονικού κεφαλαίου, τζογάριζαν δηλαδή στο χρηματιστήριο και στις διεθνείς κεφαλαιαγορές καταγράφοντας κέρδη με εικονικά κεφάλαια
ε) Και τέλος, ζώντας σε ένα συνεχώς αυξανόμενο πέλαγος πλασματικού κεφαλαίου, και ευτυχίας με την κερδοφορία των τίτλων, την τελευταία δεκαπενταετία, προσπαθώντας να ενισχύσουν την παραγωγή, πέρασαν σε ένα τεράστιο πρόγραμμα ενίσχυσης της ζήτησης με την ώθηση της οικονομίας του χρέους, κρατικού, εταιρικού και του χρέους των νοικοκυριών.

Οι μάγοι των αγορών πίστευαν ότι είχαν βρει το φάρμακο για όλες τις ασθένειες του συστήματος. Είχαν απόκτηση το κλειδί που τους οδηγούσε στον παράδεισο. Το σύστημα είχε σωθεί, κρίσεις τέλος. Τα παράγωγα οι τίτλοι και οι αγορές εικονικών κεφαλαίων ήταν η λύση. 

Η σαραντάχρονη αυτή πορεία δημιούργησε μια τόσο τρομακτικά μεγάλη συσσώρευση πλασματικού κεφαλαίου που παρόμοια της δεν δημιούργησε όλη μαζί η προηγούμενη καπιταλιστική ιστορία. Αστοί, αλλά και «μαρξιστές» οικονομολόγοι κολυμπώντας σ' αυτό το πέλαγος της πλασματικής κερδοφορίας αποδείχτηκαν ανίκανοι να προβλέψουν αυτό που ερχόταν.

Και όταν η καταιγίδα ξέσπασε με την κατάρρευση της φούσκας των ακίνητων στην Αμερική, σαρώνοντας όλο τον ανεπτυγμένο καπιταλισμό και οδηγώντας το σύνολο σχεδόν των τραπεζών στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, αστοί, μαρξιζοντες, αλλά και «μαρξιστές» οικονομολόγοι άνοιγαν κατάπληκτοι το στόμα τους μπροστά σ' αυτό το παράδοξο φαινόμενο. Πως μπορεί να συμβαίνει κάτι που η σοφία τους δεν μπόρεσε να προβλέψει? Και τότε άρχισαν κάτι να ψελλίζουν για την τοξικότητα των ομολόγων, κάτι για της λάθος ενέργειες των τραπεζών, κάτι για τον Μαρξ και τις αναλύσεις του στον τρίτο τόμο, κάτι για το Κέινς, και πάει λέγοντας.  

Ο τρόμος της επικράτησης του κομμουνισμού και της παγκόσμιας επανάστασης φώλιασε για τα καλά στους διαδρόμους και τα γραφεία της Γουόλτ στρήτ και του Σιτι. Σε αυτούς τους πρώτους μήνες του πανικού, τρομοκρατημένες κυβερνήσεις, ανέσυραν μια σειρά μέτρα από την φαρέτρα του Κέινς. Μπροστά στον κίνδυνο γενικής κατάρρευσης μια σειρά τράπεζες και ασφαλιστικοί οργανισμοί κρατικοποιήθηκαν και τα κράτη ανέλαβαν με την παροχή εγγυήσεων την ομαλή λειτουργία των τραπεζών. 

Οι τοκογλύφοι και οι τραπεζίτες ανάσαναν, τα κράτη είχαν αναλάβει όλη την βρώμικη δουλειά. Με μοχλό την αύξηση του δημόσιου χρέους ένας πακτωλός χρήματος μπήκε στης τράπεζες και μεγάλη μερίδα τοξικών τίτλων ξεπλύθηκαν στο καθαρτήριο μιας αλόγιστης κρατικής παρέμβασης.  

Υπολογίζεται ότι μόνο το αμερικανικό δημόσιο, τους πρώτους μήνες της κρίσης, παρείχε εγγυήσεις για πάνω από 200 τρισεκατομμύρια δολάρια. Παρόλο που σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ οι απώλειες στις αξίες των τίτλων το 2009 ανήλθε σε περίπου 55 τρισεκατομμύρια δολάρια και άλλο τόσο το 2010, (ποσό που ισοδυναμεί με δυο χρόνων παραγόμενο παγκόσμιο ακαθάριστο προϊόν), ένας ωκεανός χρήματος ψάχνει εναγωνίως αποδόσεις σε μια όλο ένα και περισσότερο συρρικνούμενη παραγωγική βάση. Υπολογίζεται ότι πάνω από το ένα τρίτο της παγκόσμιας παραγωγής είναι σήμερα εκτός λειτουργίας. 

Μια τεράστια υπερσυσσώρευση χρηματιστικού παρασιτικού κεφαλαίου, που υπολογίζεται ότι φθάνει τα 700 τρις δολάρια, προσπαθεί να βρει διέξοδο σε ένα παγκόσμιο ακαθάριστο προϊόν κατ' έτος που μόλις ανέρχεται στα 55 τρις δολάρια. 

Όλος αυτός ο ωκεανός πληθωριστικού χρήματος ο οποίος τείνει να μην εκφράζει πια ούτε την αξία του χαρτιού που είναι τυπωμένος, σπρώχνει μέσω του χρηματιστηρίου τις τιμές των πρώτων υλών και των τροφίμων σε αστρονομικά ύψη, οδηγώντας εκατομμύρια καταναλωτές στην φτώχια και την πείνα.  

Η ανάλυση του Μαρξ για την μεταβολή της αξίας των προϊόντων αντιστρόφως ανάλογα με την αξία του γενικού τους ανταλλάξιμου, του χρήματος, παίρνει σήμερα ένα δραματικό χαρακτήρα. Ένα χωρίς αξία γενικό ανταλλάξιμο σπρώχνει στα ύψη τις αξίες όλων των υπόλοιπων εμπορευμάτων εκτός του εμπορεύματος της εργασίας, αυτή πρέπει να πέσει θυσία στο βωμό της πτωτικής τάσης του ποσοστού του κέρδους.

Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον? Εάν επιστρέψουμε ξανά σε ένα ρυθμό ανάπτυξης της τάξεως του 3% παγκόσμια, αυτό σημαίνει δυνατότητα επικερδών επενδυτικών ευκαιριών σε μόνο 1,6 έως 2 τρις δολάρια, τα υπόλοιπα?

Σήμερα, μετά το πρώτο σοκ, το τέρας του νεοφιλελευθερισμού είναι πάλι εδώ. Η μόχλευση (υπερβολική χρήση δανειακού χρήματος) που μας οδήγησε στην προηγούμενη κρίση επαναλαμβάνεται και σήμερα σε ακραίο βαθμό, καινούργιοι τρόποι αγοράς και πώλησης εικονικών κεφαλαιακών χρεών εφευρίσκονται. Οι εικονικές άξιες είναι πάλι εδώ! Όμως η κατάσταση έχει αλλάξει, οι συνθήκες δεν είναι πια ίδιες. 

Η προηγούμενη αυταπάτη που στήριζε την αύξηση της κατανάλωσης και με αυτό τον τρόπο την αύξηση της παραγωγής μέσω του χρέους, έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Ο φόβος των επισφαλειών έχει γίνει κυρίαρχος, τα ρίσκα λιγοστεύουν μαζί με το κλείσιμο της στρόφιγγας των δανείων με αποπληρωμή ένα αβέβαιο μέλλον. Οι τίτλοι, τα ομόλογα και η χαρτούρα δεν βοηθάει στην καταγραφή πραγματικών κερδών στο ενεργητικό των τραπεζών, αλλά πάνω απ΄ όλα είναι δυναμίτης έτοιμος να σκάσει στα χέρια των διεθνών τζογαδόρων του χρηματιστηρίου και των παραγώγων. Τα ρίσκα πρέπει να λιγοστέψουν, και τα χαρτιά να μετατραπούν σε πραγματικές αξίες. 

Έτσι η κρίση παίρνει σήμερα ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα, τα χαρτιά πρέπει να μετατραπούν σε εμπράγματες η έστω ενυπόθηκες αξίες. Η ΚΡΙΣΗ ΠΙΑ ΜΕΤΑΤΡΑΠΗΚΕ ΣΕ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ

Έτσι στο βωμό της εξυπηρέτησης αυτού του τεράστιου πλεονάσματος, και με αιτιολογία την εξυπηρέτηση του χρέους πνίγεται η ανάπτυξη της παραγωγής και λειτουργεί ο ακραίος ιμπεριαλισμός των «αγορών». Οι προηγούμενες δυνατότητες αναπαραγωγής του κεφαλαίου μέσω της τεχνολογικής επανάστασης και της υπερεκμετάλλευσης της εργασίας που αυτή επέφερε έχουν πια εξαντληθεί. 

Μέτρα όπως το πάγωμα των μισθών και η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων δεν είναι πια αρκετά. Για να μετατραπούν τα άχρηστα χαρτιά σε πραγματικές αξίες πρέπει να παρθούν δραστικά μέτρα.

Βασικό εργαλείο για αυτό το σκοπό είναι να βρεθούν υπάκουες και ελεγχόμενες κυβερνήσεις, οι οποίες χρησιμοποιώντας το δόγμα του «σοκ και δέος» και αφαιρώντας βασικά δημοκρατικά δικαιώματα οπό τους λαούς τους, να προσπαθήσουν να μετατρέψουν το χρέος σε υλικό κέρδος. Χρειάζεται έλεγχος όχι μόνο πια των αδύναμων και ανίσχυρων κρατών και λαών αλλά του συνόλου των κρατών τα οποία μέσω του δανεισμού των, έφθασαν στο σημείο, να μη μπορούν να εξασφαλίσουν πια τα ληστρικά τοκοχρεολύσια. 

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, πρέπει να θυσιαστούν στο μολοχ του κέρδους των διεθνών τοκογλύφων τα πάντα. Δεν έχουν άλλη λύση παρά να περάσουν σε μια νέα φάση. Πρέπει να εξαγοράσουν δημόσιες και ιδιωτικές περιουσίες και εκμεταλλεύσεις με εξευτελιστικά τιμήματα.

Ακόμα και με δικαιολογία τα δημοσιονομικά ελλείμματα, οι κοινωνικές παροχές που κατακτήθηκαν με αίμα την προηγούμενη περίοδο πρέπει να καταργηθούν. Οι υπηρεσίες του κράτους (υγεία, παιδεία, συγκοινωνίες κλπ) πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν. Το μερίδιο της υπεραξίας που παρεχόταν στην κοινωνία μέσω του «κοινωνικού κράτους, πρέπει να μπει στην υπηρεσία της κερδοφορίας του κεφαλαίου. 

Τα δικαιώματα, οι συνθήκες εργασίας και οι αμοιβές των εργαζομένων, πρέπει να καταργηθούν για να μεταφερθεί ένα όλο και μεγαλύτερο τμήμα της παραγόμενης υπεραξίας στην εξυπηρέτηση του κέρδους. Ένας ανελέητος και ολοκληρωτικός πόλεμος, όχι μόνο ενάντια στην εργατική τάξη αλλά στο σύνολο της κοινωνίας έχει ξεσπάσει.

Έτσι στην προσπάθεια τους οι αγορές να γίνουν απόλυτα κυρίαρχες του συνόλου της παγκόσμιας περιουσίας μιας σειράς κρατών και λαών και να καρπωθούν το μέγιστο μέρος του παραγόμενου πλούτου, δεν λογαριάζουν αν η υποχρεωτική ροή χρήματος στην εξυπηρέτηση τόκων, αποστερεί τα κράτη από αναγκαίους πόρους.  

Σε όλο τον κόσμο παρακολουθούμε μια διελκυστίνδα αύξησης των φόρων, αύξηση στις τιμές αγαθών και υπηρεσιών, μείωσης των μισθών. Ενέργειες που το μόνο που κάνουν είναι να τροφοδοτούν την ύφεση. Η ύφεση σαν συνέπεια, δημιουργεί ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, και αυτοί με τη σειρά τους νέους φόρους νέες περικοπές και επιδείνωση της ύφεσης. 

Μέσα σ' αυτό, το φαύλο κύκλο είναι φανερό ότι η παραγόμενη πίττα διαρκώς μικραίνει, επομένως θα αφαιρεθεί η δυνατότητα έλεγχου της παραγωγής από μια μεγάλη μερίδα μικρού και μεσαίου κεφαλαίου, ενώ ακόμη μέσω καταστροφής θα χαθεί και ένα μέρος του μεγάλου και μεσαίου παραγωγικού κεφαλαίου. 

Στρατιές ανέργων προερχόμενες από τη μεσαία τάξη θα προστεθούν στον κατάλογο των ήδη υπαρχόντων.

Η εξέλιξη αυτή σαν φυσικό επακόλουθο, οδηγεί τις διεθνείς ισορροπίες σε νέες ανακατατάξεις. Η ανάγκη για έλεγχο ή ξαναμοίρασμα των αγορών σπρώχνει τους ιμπεριαλιστικούς κύκλους σε απίστευτης αγριότητας καταστροφές και τους λαούς σε αριθμούς «ασύμμετρων απωλειών». 

Ένας διεθνής εμπορικός πόλεμος είναι ήδη σε εξέλιξη, με απρόβλεπτο μέλλον για μια σειρά χώρες.

Ο πόλεμος αυτός εκφράζεται πλέον μέσω των έντονων νομισματικών διαταραχών. Οι πιέσεις της Αμερικής για ανατίμηση του γουαν και η άρνηση της Κίνας να το κάνει. Η πρόταση της Ρωσίας να δημιουργηθεί μια ενιαία ευρωπαϊκή αγορά μέχρι τα Ουράλια στην προσπάθεια της να στηρίξει το Ρούβλι σε μια μεγαλύτερη αγορά. 

Η αδυναμία του ευρώ, ενός καθαρά τραπεζικού και όχι κρατικού, η διακρατικού νομίσματος, χωρίς πολιτική, και πάνω απ' όλα στρατιωτική κάλυψη, βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Για να αντέξει στην τρικυμία, προσκολλάται στο άρμα του δολαρίου ακολουθώντας την υποτίμηση του με μια σημαντική διαφορά οι ΗΠΑ τυπώνουν δολάρια ενώ η ΕΚΤ δεν τυπώνει ευρώ.

Η Ευρώπη μπαίνει ξανά σε μια νέα φάση αβεβαιότητας και αναταραχής. Όλες οι μεγαλοστομίες για ενωμένη Ευρώπη κάτω απ' το άρμα του καπιταλισμού τινάζονται στον αέρα. Οι χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης, πληρώνουν με ένα πολύπλευρο τρόπο το τίμημα. Με κατεστραμμένες παραγωγικές βάσεις, σαν αποτέλεσμα του δεσίματος τους στο άρμα του εύρο, με ελλειμματικό ισοζύγιο συναλλαγών, με ελλειμματικούς προϋπολογισμούς και με τεράστια χρέη και δυσβάσταχτα επιτόκια δανειακών υποχρεώσεων. 

Όλες οι εφαρμοσθείσες πολιτικές των μηχανισμών στήριξης δεν κατάφεραν να κατευνάσουν τις περιβόητες «αγορές» και τα επιτόκια δανεισμού τινάζονται συνεχώς στα ουράνια. Η συζητούμενη έκδοση ευρωομολόγων δεν εγγυάται άλλη εξέλιξη, παρά μόνον μια προσωρινή ρύθμιση. Με πολιορκητικό κριό την Γερμανία, τη χώρα με τα μεγαλύτερα πλεονάσματα, οδηγούν το σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών μέσω του συμφώνου σταθερότητας, στη φτώχεια και την εξαθλίωση. 

Οι περικοπές μισθών, το κοινωνικό κράτος, το σύνολο των κατακτήσεων της προηγούμενης πεντηκονταετίας μπαίνουν πια στην κλίνη του Προκρούστη για να εξασφαλιστεί ότι η χαρτουρα των τραπεζών θα ποτιστεί με το αίμα των εργαζόμενων ώστε να ανθοφορήσει το κέρδος των τοκογλύφων.

Η ίδια κατάσταση επικρατεί παντού. Οι χώρες της λεκάνης της μεσογείου, της Ασίας, της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής αλλά και των ΗΠΑ μη εξαιρουμένων, βρίσκονται στην ίδια μοίρα.

Ο κατήφορος αυτός έχει τέλος? Οι αστικές τάξεις έχουν απάντηση? Αυτή η θηλιά που έχει δέσει στο λαιμό τους το τεράστιο πλεόνασμα κεφαλαίου και τους οδηγεί, μαζί με το σύνολο της κοινωνίας στον όλεθρο, έχει απάντηση? Παρόλο που όλες οι πολιτικές ανάσχεσης της κρίσης, αντί να μειώνουν, αντίθετα μεγαλώνουν τον όλεθρο και μαζί τη θηλιά για να κρεμαστεί το σύστημα, η απάντηση δεν είναι εύκολη. Οι εξελίξεις και μαζί και οι αγώνες που ξεκινούν σε αυτή τη νέα φάση, θα καθορίσουν το μέλλον .

Και η εργατική τάξη? Πως αντιμετωπίζει η εργατική τάξη τη δυναμική αυτής της κρίσης? Πως αντιμετωπίζει ιδιαίτερα η ευρωπαϊκή εργατική τάξη, η φορτωμένη με τόση ιστορική πείρα, αυτή την κατάσταση?

Και η αριστερά? Πως απαντούν τα κόμματα της εργατικής τάξης σ' αυτή τη κρίση? Σε καιρούς κρίσης ο παραλογισμός του καπιταλισμού είναι εξόφθαλμα φανερός. Σε μια εποχή που το πλεονάζον κεφάλαιο και η πλεονάζουσα εργασία είναι το κυρίαρχο και δεν υπάρχει πια πιθανότητα να συνδυαστούν ξανά στην παραγωγική διαδικασία. 

Σε μια εποχή που το σύνολο της κοινωνίας πέφτει όλο ένα και πιο βαθιά στην εξαθλίωση και οι απαντήσεις θα έπρεπε να είναι αυτονόητες, η σύγχυση και η αδράνεια είναι ο κανόνας. Το δικαίωμα στην τεμπελιά, η καταπληκτική μπροσούρα που εκατόν είκοσι τόσα χρόνια είναι γραμμένη από τον Λαφάργκ, φαντάζει αδιανόητο ότι μπορεί να εφαρμοστεί σήμερα. 

Το σύνολο σχεδόν της αριστεράς προτιμά να παπαγαλίζει τις αρλούμπες των αστών οικονομολόγων παρά να στύψουν το κεφάλι τους για πρακτικές απαντήσεις στη σημερινή ιστορική συγκυρία.

Μια προσέγγιση του παρελθόντος για την προσπάθεια να δοθούν όσο το δυνατόν το δυνατόν «σωστές» απαντήσεις στο παρόν, είναι εδώ απαραίτητη. Ξέρουμε βέβαια ότι στο πεδίο των κοινωνικών αγώνων δίνονται όλες οι απαντήσεις. Το μάκρος και η δυσκολία των αγώνων όμως, εξαρτώνται από την κατανόηση αυτού του παρελθόντος.

Η μεταπολεμική περίοδος χαρακτηρίζεται από μια άνευ προηγουμένου ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, που παρόμοια της δεν είχε υπάρξει ποτέ στο παρελθόν. 

Ορισμένα αλλά βασικά στοιχεία που καθόρισαν αυτή την ανάπτυξη είναι:

α) Αμέσως μετά το τέλος του 2ου παγκοσμίου πολέμου, η εξάπλωση της ευρωπαϊκής, και κατ' επέκταση της παγκόσμιας επανάστασης, χτυπούσε την πόρτα για άλλη μια φορά στον καπιταλισμό. Το φάντασμα του κομμουνισμού και παρά της συμφωνίες της Γιάλτας, είχε αρχίσει να πλανάται ξανά πάνω απ' την Ευρώπη. Αυτό οδήγησε τον καπιταλισμό σε αναδίπλωση.

β) Η ανασυγκρότηση της κατεστραμμένης βιομηχανικής βάσης της Ευρώπης λειτούργησε σαν μοχλός ανάπτυξης όλου του συστήματος, απορροφώντας μεγάλα ποσά αργούντος κεφαλαίου.

γ) οι τεχνολογικές ανακαλύψεις του πόλεμου αλλά και όλης της προηγούμενης περιόδου μπήκαν με ένα επαναστατικό τρόπο στην παραγωγή. Μια σειρά νέοι βιομηχανικοί κλάδοι ξεπήδησαν, όπως η βιομηχανία πλαστικών, η ηλεκτρονική βιομηχανία, η χημική βιομηχανία και άλλες. Αυτά ήταν τα άλογα κούρσας που άρχισαν να σέρνουν το άρμα της ανάπτυξης.

δ) Μια σειρά αλλαγές στην οργάνωση της λειτουργίας της παραγωγής πραγματοποιήθηκαν μετά την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών, πράγμα που έκανε την εκμετάλλευση της εργασίας και μαζί την αύξηση της κερδοφορίας να τιναχτεί στα ύψη.

ε) τέλος, με αφορμή και σε συνδυασμό όλων των παραπάνω, έγινε δυνατή η εφαρμογή μιας πολιτικής απορρόφησης της ανεργίας και αύξησης των μισθών. Οι βάσεις που μπορούσε επιτέλους να στηθούν οι θεωρίες του Κεινς είχαν μπει. Η αύξηση μιας τεράστιας εσωτερικής αγοράς μέσω της αύξησης της ζήτησης μπήκε σε κίνηση. Η «θεωρία» της καταναλωτικής κοινωνίας γεννήθηκε. Η ανεργία κρατήθηκε στο μέσο ανεκτό επίπεδο του 3%. 

Χρησιμοποιώντας την διακρατική μετανάστευση σαν μοχλό, έδινε ανάσα στις χώρες του περιφερειακού καπιταλισμού (όπως η Ελλάδα η Ιταλία και άλλες) με ένα διπλό τρόπο. Από τη μια τις ανακούφιζαν από το πλεονάζον εργατικό δυναμικό, ρίχνοντας την ανεργία σε ανεκτά επίπεδα, και από την άλλη τις βοηθούσαν μέσω των εμβασμάτων, στις επενδύσεις και την ανάπτυξη της παραγωγής τους. Ταυτόχρονα, επενδύσεις σε μια σειρά κλάδους πραγματοποιήθηκαν και στην περιφέρεια σαν αποτέλεσμα της ένταξης τους στον νέο παγκόσμιο καταμερισμό της εργασίας.
 

Να σημειώσουμε εδώ, ότι τίποτε από τα παραπάνω δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί, χωρίς την βοήθεια της Σταλινικής γραφειοκρατίας της Σοβιετικής Ένωσης και των πρακτορείων της των κομμουνιστικών κομμάτων της Ευρώπης. Μόνο με την δική τους συμβολή έγινε δυνατόν να πραγματοποιηθεί όλη η παραπάνω κίνηση.

Έτσι, οι παράγοντες για να μπούμε σε ένα μακρύ κύμα ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων είχαν μπει ήδη σε κίνηση, και μαζί με αυτούς, οι συνθήκες που γενούν τις αυταπάτες φυτεύτηκαν. Να σημειώσουμε εδώ, ότι όλα αυτά πραγματοποιήθηκαν σε συνθήκες που η μισή σχεδόν παγκόσμια αγορά, μετά και την κινέζικη επανάσταση, είχε φύγει από τον έλεγχο του καπιταλισμού.

Οι παραχωρήσεις του καπιταλισμού, βασισμένες στο φόβο της επανάστασης, στην αρχή και στην ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων στη συνέχεια, τροφοδότησαν τον ρεφορμισμό, και καλλιέργησαν σε όλες τις επερχόμενες γενιές των εργατών, την αυταπάτη της δύναμης και του αδιαφιλονίκητου του συστήματος. Ο καταναλωτισμός και η πίστη ότι αυτός δεν θα τελειώσει ποτέ μπόλιασε τη συνείδηση πολλών γενεών εργαζομένων. 

Οι επαναστατικές παραδόσεις ξεχάστηκαν, ο μαρξισμός πετάχτηκε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας και ο εφησυχασμός για το απεριόριστο των δυνατοτήτων του συστήματος εδραιώθηκε στην συνείδηση τους. Οι συνδικαλιστικές ηγεσίες που αναδείχτηκαν εκείνη την περίοδο στόμωσαν τις επαναστατικές διεκδικήσεις του παρελθόντος και στην συνέχεια μετατράπηκαν σε πειθήνια όργανα των εργοδοτών με το αζημίωτο. 

Γενιές ολόκληρες συνδικαλιστών ηγετών διαφθάρηκαν χρηματιζόμενοι, παίζοντας τα παιχνίδια της εξουσίας στην καμαρίλα της γραφειοκρατίας και τους διαδρόμους της κυβερνητικής εξουσίας. 

Ο συνδικαλισμός έτσι μετατράπηκε σε σκαλοπάτι πλουτισμού και προσωπικής ανέλιξης στην κοινωνική ιεραρχία. Τα κόμματα αποστεώθηκαν. Η υπεράσπιση των στενών γραφειοκρατικών τους συμφερόντων έγινε κανόνας και η υπεράσπιση των εργατικών διεκδικήσεων, υπόθεση συναλλαγών με την εξουσία. 

Οι έτσι και αλλιώς κακές τους σχέσεις με το μαρξισμό ολοκληρώθηκαν. Νέες θεωρίες για την ικανότητα της μακροβιότητας του καπιταλισμού γεννήθηκαν. Θεωρίες όπως η «κατάργηση της πάλης των τάξεων» και των ελλείψεων στη θεωρία του Μαρξ για την αξία, έγιναν κυρίαρχες, και τα κόμματα ανέλαβαν εργολαβικά την υπεράσπιση τους. 

Ο ρεφορμισμός στο μεγαλείο του! Μια αλληλεξάρτηση του ρεφορμισμού της τάξης και των ηγετών της έγινε τόσο αξεδιάλυτη, που δεν μπορούσες να ξεχωρίσεις πια ποιος επηρέαζε ποιόν

Κομμάτια ανεξάρτητων αγωνιστών που προσπάθησαν να απεγκλωβιστούν από τη μέγγενη του ρεφορμισμού, πιεσμένα από το μέγεθος και την αποδοχή της εργατικής τάξης και των επισήμων κομμάτων της από τη μια, και αναμασώντας επαναστατικά τσιτάτα σε μια εργατική τάξη που ο ρεφορμισμός ήταν κυρίαρχος από την άλλη, χωρίς θεωρητική επεξεργασία και κατανόηση της εποχής, απομονώθηκαν στο περιθώριο και κατρακύλησαν στον σεκταρισμό. Οι διαφωνίες, οι διασπάσεις και οι προσωπικές έριδες μεταξύ τους, τροφοδοτούσε την καθημερινότητα τους

Αυτή η κατάσταση κυριαρχούσε όλη την προηγούμενη περίοδο μέχρι τις μέρες μας. Έτσι στην μεγάλη στροφή της νέας περιόδου, η εργατική τάξη βρέθηκε απροετοίμαστη και άοπλη. Τα συνδικάτα και τα κόμματα της αποδείχτηκαν ανίκανα να αντεπεξέλθουν στα καθήκοντα των νέων καιρών.

Η λαίλαπα της κρίσης που χτύπησε με ιδιαίτερη σφοδρότητα και για ιδιαίτερους λόγους την Ελλάδα, την βρήκε παντελώς απροετοίμαστη για τις νέες συνθήκες

Πηγή: http://iskra.gr/