Κατεπείγον πραξικόπημα: Με ένα άρθρο το πολυν/διο έκτρωμα

Εν μέσω σκληρής αντιπαράθεσης μεταξύ αντιπολίτευσης και κυβέρνησης , άρχισε το πρωί του Σαββάτου η συζήτηση του πολυνομοσχεδίου «σκούπα» στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων. 

Η πρόταση από την πλευρά της κυβέρνησης να χαρακτηριστεί το πολυνομοσχέδιο ως κατεπείγον (ώστε να ψηφιστεί μέχρι το βράδυ της Κυριακής) και να κατατεθεί για ψήφιση σε ένα μόνο άρθρο, προκάλεσε την οργή της αντιπολίτευσης.

 

Π.Λαφαζάνης: "Έχετε επιβάλλει στη χώρα μια μνημονιακή τροϊκανή δικτατορία"

Ο Π. Λαφαζάνης, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Έχουμε μια Βουλή που με ευθύνη της κυβέρνησης λειτουργεί υπό έκτακτες συνθήκες, των επειγόντων, των κατεπειγόντων και των Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου. Έχετε επιβάλλει στη χώρα μια μνημονιακή τροϊκανή δικτατορία» και προσέθεσε πως το νομοσχέδιο – «έκτρωμα» έρχεται σε ένα άρθρο ώστε να μη δοθεί η δυνατότητα στους βουλευτές να αποφασίσουν για τις επιμέρους ρυθμίσεις με αποτέλεσμα να παραβιάζεται το Σύνταγμα.

Εκ μέρους του ΚΚΕ, Ο Νίκος Καραθανασόπουλος εξέφρασε την διαφωνία του ΚΚΕ και κατήγγειλε τη διαδικασία επισημαίνοντας ταυτοχρόνως πως «η ουσία πάει χέρι-χέρι με τη διαδικασία».

Ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας ,υπεραμύνθηκε της επιλογής αυτής προβάλλοντας ως "αιτιολογία" ότι το την Δευτέρα συνεδριάζει το Euroworking Group ώστε να αποδεσμευτούν οι δόσεις για την Ελλάδα.

Εν τέλει, ο χαρακτήρας του κατεπείγοντος εγκρίθηκε με ψήφους 26 υπέρ και 15 κατά.

Αντισυνταγματικό έκτρωμα

Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής των νόμων 4046/2012, 4093/2012 και 4127/2013» που κατατέθηκε στη Βουλή στις 26.4.2013 περιλαμβάνει 117 σελίδες με ρυθμίσεις για μαζικές απολύσεις στη δημόσια διοίκηση, για το χαράτσι της ΔΕΗ, για τις οφειλές προς τα ταμεία και την εφορία, για την επιβολή ειδικών φόρων στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα φωτοβολταϊκά, για τη δήθεν "απελευθέρωση" και στην ουσία διάλυση, σειράς επαγγελμάτων (αρτοποιοί, πωλητές λαϊκών αγορών, λογιστές, γεωτεχνικοί, κτηνίατροι κ.λπ.) και μια σειρά άλλων νομοθετικών πρωτοβουλιών.

Η σώρευση του συνόλου των παραπάνω ρυθμίσεων και μέτρων σε ένα και μόνον άρθρο, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή και εισάγεται για συζήτηση, επεξεργασία και ψήφιση με τη διαδικασία του κατεπείγοντος παραβιάζει τη συνταγματική νομιμότητα.

Σύμφωνα με το άρθρο 76 παρ. 1 του Συντάγματος: «Κάθε νομοσχέδιο και κάθε πρόταση νόμου συζητείται και ψηφίζεται μία μόνο φορά, καταρχήν, κατ’ άρθρο και στο σύνολο με την εξαίρεση των περιπτώσεων που προβλέπονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 72». Παρομοίως, και στο άρθρο 72 § 4 Συντ. ορίζεται: «Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που συζητήθηκε και ψηφίστηκε στην αρμόδια διαρκή κοινοβουλευτική επιτροπή εισάγεται στην Ολομέλεια σε μία συνεδρίαση, όπως ορίζει ο Κανονισμός της Βουλής, και συζητείται και ψηφίζεται ενιαία επί της αρχής, επί των άρθρων και στο σύνολο».

Από τις παραπάνω διατάξεις συνάγεται ότι κάθε νομοσχέδιο (ή πρόταση νόμου) που περιλαμβάνει περισσότερες σχετικά αυτοτελείς μεταξύ τους ρυθμίσεις οφείλει κατά συνταγματική επιταγή να διαιρείται σε άρθρα, προκειμένου η συζήτηση, επεξεργασία και ψήφισή του, δηλαδή η νομοθετική διαδικασία στη Βουλή να διέλθει οπωσδήποτε τρία στάδια: πρώτα επί της αρχής του νομοσχεδίου, ακολούθως για κάθε άρθρο του ξεχωριστά και τελικά στο σύνολο. Η απαίτηση αυτή αποτελεί απόρροια και έκφραση τόσο της δικαιοκρατικής όσο και της δημοκρατικής αρχής. Αφενός, διασφαλίζει τη διαφάνεια της νομοθετικής διαδικασίας και μάλιστα αμφίπλευρα, τόσο απέναντι στους πολίτες όσο και στους ίδιους τους βουλευτές, προκειμένου να είναι σαφές και γνωστό πρωτίστους στους ίδιους τί ακριβώς συζητούν και ψηφίζουν κάθε φορά. Αφετέρου, διασφαλίζει το δημοκρατικό δικαίωμα των βουλευτών να παρέχουν κατά συνείδηση και ενδεχομένως να διαφοροποιούν την ψήφο τους σε επιμέρους άρθρα σε σχέση με την ψήφο τους επί της αρχής ορισμένου νομοσχεδίου.

Η κατ’ άρθρο συζήτηση και επεξεργασία των νομοσχεδίων αποτελεί επομένως εκ του Συντάγματος επιβεβλημένο και υποχρεωτικό στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας στη Βουλή, από την οποία κατά λογική και συνταγματική αναγκαιότητα απορρέει η υποχρέωση, τα νομοσχέδια να κατατίθενται και να εισάγονται προς συζήτηση στη Βουλή διαρθρωμένα σε άρθρα. Είναι αυτονόητο ότι η σχετική υποχρέωση δεν υφίσταται στην περίπτωση όπου το νομοσχέδιο περιλαμβάνει μία και μόνη αυτοτελή ρύθμιση, οπότε και εισάγεται στη Βουλή το «άρθρο μόνο» του νομοσχεδίου. Στην περίπτωση αυτή, η νομοθετική διαδικασία συντέμνεται σε δύο μόνο στάδια, επί της αρχής και στο σύνολο. Σε κάθε άλλη περίπτωση και, πάντως, σε περίπτωση αμφιβολίας το νομοσχέδιο οφείλει να διαρθρώνεται σε άρθρα, ώστε να διέλθει και τα τρία στάδια της νομοθετικής διαδικασίας.

Όπως επισήμανε και στην έκθεσή της επί του νομοσχεδίου, το οποίο ψηφίσθηκε από τη Βουλή τον Νοέμβριο του 2012 και έγινε ο νόμος 4093/2012, η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής, «η νομοτεχνική αρχή της εξειδίκευσης, η οποία κατοχυρώνεται ρητώς στο άρθρο 74 παρ. 5 του Συντάγματος, συμφώνως προς την οποία οι νόμοι πρέπει να αποτελούνται από ομοιογενείς, σχετικές προς το αντικείμενο του νόμου διατάξεις, διέπει και την κατάρτιση κάθε επί μέρους άρθρου νομοσχεδίου, ώστε να μην είναι επιτρεπτή η σώρευση σε ένα μόνον άρθρο διατάξεων που αφορούν σε διαφορετικά, ευχερώς διακριτά, θέματα.

Είναι ως εκ τούτου προφανές ότι με την σώρευση πλείστων και ποικίλων μέτρων τα οποία απλώς παρατέθηκαν ατάκτως ερριμμένα, χωρίς καμία συστηματικότητα και λογική, στο κατ’ ευφημισμόν «άρθρο μόνο» του νομοσχεδίου παραβιάζεται κατάφωρα το άρθρο 76 παρ. 1 του Συντάγματος, δεδομένου ότι, παρά την αυταπόδεικτη κανονιστική αυτοτέλεια των επιμέρους ρυθμίσεων, καταστρατηγείται η απαίτηση για κατ’ άρθρον συζήτηση, επεξεργασία και ψήφισή τους. 

Η παραβίαση είναι ακόμη βαρύτερη, αν ληφθεί υπόψη ότι το νομοσχέδιο εισάγεται με τη διαδικασία του κατεπείγοντος και επομένως συρρικνώνεται στο ελάχιστο συνταγματικά επιτρεπτό όριο η συζήτηση στη Βουλή. Ταυτόχρονα, η παραπάνω μεθόδευση προσβάλει επίσης το δικαίωμα της κατά συνείδηση ψήφου των βουλευτών κατά το άρθρο 60 παρ. 1 του Συντάγματος, δεδομένου ότι τους αποστερεί τη δυνατότητα να διαφοροποιήσουν, θετικά ή αρνητικά, εάν αυτό επιβάλει η συνείδησή τους, την ψήφο για ένα ή περισσότερα από τα επιμέρους μέτρα σε σχέση με την επί της αρχής ψήφο τους.

Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 74 παρ. 5 εδ. β΄ του Συντάγματος: «Νομοσχέδιο ή πρόταση νόμου που περιέχει διατάξεις άσχετες με το κύριο αντικείμενό τους δεν εισάγεται για συζήτηση». Εν προκειμένω, το κατατεθέν νομοσχέδιο και το «άρθρο μόνο» αυτού απαρτίζεται από ένα άθροισμα –δεν πρόκειται καν για σύνολο, πολλώ δε μάλλον για σύστημα κανόνων δικαίου– ή μάλλον σύμφυρμα άσχετων μεταξύ τους διατάξεων και στην πραγματικότητα δεν έχει καν «κύριο αντικείμενο», δεν μπορεί δηλαδή καν να αποτελέσει αντικείμενο ενιαίου νόμου, με αποτέλεσμα ότι εισάγεται για συζήτηση κατά παράβαση του άρθρου 74 παρ. 5 εδ. β΄ του Συντάγματος.

Την αντισυνταγματικότητα του όμοιου τρόπου ψήφισης του ν. 4093/2012 επεσήμαινε τόσο η από 6.11.2012 Έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής επί του Νομοσχεδίου «Έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου », ιδίως σ. 4-5, όσο και οι   Κ. Χρυσόγονος, Α. Καϊδατζής, Η μάταιη θυσία της Ιφιγένειας, Οριοθέτηση εισαγωγικών σκέψεων για την αντισυνταγματικότητα του ν. 4093/2012 για το Μεσοπρόθεσμο και τα μέτρα εφαρμογής του, ΝοΒ 2012.2740 και ο Γ. Κατρούγκαλος, Η ευθύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας έναντι του μνημονιακού «παρασυντάγματος», ΔτΑ 2013, υπό δημοσίευση.

Η αντισυνταγματικότητα της διαδικασίας ψήφισης του παρόντος νομοσχεδίου είναι ακόμη πιο ακραία, δεδομένου ότι δεν μπορεί να ισχυριστεί η κυβέρνηση –όπως έπραξε προκειμένου περί του ν. 4093/2012- ότι οι διατάξεις του αφορούν σε συνολική συμφωνία με τους δανειστές, η οποία μόνο στο σύνολο της ήταν δυνατό να επιψηφιστεί.

πηγή: ίσκρα