Προσπάθεια πρότασης-θέσης από τα κινήματα στην Κρήτη

Θα πιάσουμε το μίτο της Αριάδνης;

Από το Λασίθι στην Κρήτη

του Μπάμπη Σαρίδη

Η Κύπρος ήταν το φύλλο συκής το οποίο έπεσε και άφησε ολόγυμνους την τρόικα τόσο του εξωτερικού όσο και του εσωτερικού.
Στόχος η δημιουργία γενικευμένης αστάθειας-ανασφάλειας.  Χτυπάμε όπως θέλουμε, όπου θέλουμε, όποτε θέλουμε. Σήμερα η  Κύπρος αύριο εσύ. Αυτό είναι το μήνυμα από τον κύριο Σόιμπλε και τα τσιράκια του και ως γνωστόν ο λύκος στην αντάρα χαίρεται.

Η τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου –Κουβέλη έχει μετατραπεί σε φοροεισπράκτορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Δ.Ν.Τ. Καθημερινά γίνεται πιο μισητή από το λαό.
 

Το 2012 και στην αρχή του 2013 αναπτύχθηκαν στο Λασίθι μια σειρά από αγώνες, κινητοποιήσεις, καταλήψεις. Οι κινητοποιήσεις αυτές είχαν σαν περιεχόμενο την υγεία και την παιδεία αλλά και τις υπηρεσίες π.χ. εφορίες. Μικρότερης κλίμακας και έντασης ήταν οι κινητοποιήσεις των αγροτών.

Πυλώνες αυτών των κινητοποιήσεων ήταν οι τρεις πόλεις του Λασιθίου: Άγιος Νικόλαος – Ιεράπετρα-Σητεία, καθεμιά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, με όμοια στην ουσία προβλήματα, με την Ιεράπετρα να αποτελεί την εμπροσθοφυλακή των κινητοποιήσεων. Θα μπορούσαμε λοιπόν να μιλήσουμε για κινήματα ή για κίνημα με την ευρύτερη έννοια του όρου στο Λασίθι στην προαναφερόμενη περίοδο 2012-2013.

Μερικά από τα χαρακτηριστικά αυτού του κινήματος είναι:

1) Η αυτονομία, η οποία εκφράστηκε οργανωτικά, χρονικά, τοπικά. Το ζήτημα της πολιτικής αυτονομίας ανάλογα με την ανάπτυξη,  εξέλιξη και δυναμική του κινήματος  θα αποτελέσει πιστεύω εκ των πραγμάτων αντικείμενο συζήτησης.

2) Η μικτή κοινωνική διαστρωμάτωση. Σε ότι αφορά την κοινωνική σύνθεση και με βάση την οικονομική ανάπτυξη του Λασιθίου (πρωτογενής τομέας-ελαφρά μεταποίηση-υπηρεσίες/τουρισμός), η συμμετοχή στα κινήματα παρά τις διαφορές από πόλη σε πόλη, ήταν μικτή. Τα έντονα πιεζόμενα προς τα κάτω από την οικονομική κρίση μικρά και μεσαία στρώματα συμβιβάστηκαν ή προσπάθησαν να πρωταγωνιστήσουν πολλές φορές μέσω των φορέων τους(βλέπε άρθρο «Το μετέωρο βήμα της Σητείας»). Η νεολαία κυρίως η φοιτητική έδωσε πολλές φορές χρώμα και αγωνιστικότητα(κατάληψη ΥΠΕ-πορεία στο Ηράκλειο). Η συμμετοχή του Εργατικού Κέντρου Λασιθίου υπήρξε μόνο σε επίπεδο κορυφής και χωρίς τη μαζική συμμετοχή των εργαζομένων.

3) Η αγωνιστική κατεύθυνση. Αυτή ήταν έντονη στα κινήματα και εκφράστηκε τόσο σε επίπεδο συζητήσεων-αποφάσεων-συνθημάτων-κινητοποιήσεων-παρεμβάσεων-καταλήψεων. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι αυτή αναπτύχθηκε παρά και ενάντια στην επικρατούσα άποψη στο Λασίθι της δια αντιπροσώπου και μέσω συνδιαλλαγής (βουλευτής , πολιτικός παράγοντας) λύσης των προβλημάτων με χειρισμούς και γνωριμίες του ειδήμονα. Συνολικά το κίνημα ήρθε σε ρήξη και αυτονομήθηκε από την κρατούσα νοοτροπία. Η επικράτηση της λογικής «παίρνω τη λύση των προβλημάτων και την τύχη μου στα χέρια μου» είναι η μεγαλύτερη κατάκτηση σε προσωπικό επίπεδο για όλους αυτούς που συμμετείχαν στο κίνημα. Χωρίς να έχουμε αυταπάτες για την κυριαρχία ή μη και τη μονιμότητα της παραπάνω λογικής, σίγουρα δημιούργησε νέα κοινωνικά πρότυπα τα οποία πρέπει να διαφυλάξουμε και να αναπτύξουμε.

4) Η αμεσοδημοκρατική συγκρότηση. Τα κινήματα συγκροτήθηκαν και λειτούργησαν σε όλες τις πόλεις με ανοιχτές επιτροπές αγώνα και με ανοιχτές συνελεύσεις. Οι ανοιχτές επιτροπές έσπασαν τη στεγανότητα και εξασφάλισαν  την άμεση, εύκολη και γρήγορη πρόσβαση σε μια συλλογικότητα που αναγνωρίστηκε από τον καθένα σα δική του. Οι ανοιχτές γενικές συνελεύσεις έλυσαν το πρόβλημα της κινητικότητας, τοποθέτησαν το άτομο στο κέντρο των αποφάσεων, το έκαναν υπεύθυνο όχι μόνο για τη λήψη αλλά και την εκτέλεση των αποφάσεων. Ο αμεσοδημοκρατικός χαρακτήρας λείανε τις περισσότερες φορές τη διαφορετικότητα των απόψεων, δημιούργησε συνθήκες ανοχής στη διαφορετική άποψη και οδήγησε στην έκφραση κοινών πρακτικών αγωνιστικής κατεύθυνσης παρά τις διαφορετικές θέσεις.

5) Δημιουργία συνθηκών ενότητας σε επίπεδο Λασιθίου-ρήξη με τη λογική του «διαίρει και βασίλευε». Η δημιουργία και ανάπτυξη των κινημάτων πόλεων κοινού περιεχομένου, αυτόνομα σε αγωνιστική κατεύθυνση με αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες και μεικτή διαστρωμάτωση δημιούργησε συνθήκες ενότητας, αφαίρεσε τις τεχνικές και ψευδείς αντιθέσεις μεταξύ των πόλεων, ανέδειξε τα κοινά προβλήματα, έδειξε ποιες είναι οι πραγματικές διαφορές, πειραματίστηκε επανειλημμένα (κοινές πορείες Σεληνάρι-κατάληψη ΥΠΕ) σε κινητοποιήσεις για άμεσους και πρακτικούς στόχους. Αυτοί οι πειραματισμοί ρήξης με το «διαίρει και βασίλευε» που χρόνια καλλιέργησαν τα διάφορα τοπικά οικονομικοπολιτικά επιτελεία προκειμένω να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους και την προστασία των συμφερόντων τους, πρέπει να συνεχιστούν και να διατηρηθούν σαν κόρη οφθαλμού. Μια παλινδρόμηση σε θέσεις στείρας αντιπαράθεσης μεταξύ πόλεων θα αποτελούσε την πέμπτη φάλαγγα στην ενότητα και την προοπτική λύσης των προβλημάτων του λαού του Λασιθίου.

6) Ρήξη με τους κοινοβουλευτικούς-δημοτικούς εκπροσώπους. Τα κινήματα αυτά , άλλα από την αρχή και άλλα στην πορεία και ανάλογα με το βαθμό συνειδητοποίησης και αγωνιστικότητας, ήρθαν σε ρήξη με τους τοπικούς κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους. Σε ότι αφορά τους δημοτικούς εκπροσώπους, αυτοί προσπάθησαν να μην απομονωθούν από τον κόσμο χωρίς τελικά να τα καταφέρουν κατά τη γνώμη μας.

Το κάθε κίνημα πόλης ξεχωριστά ή όλα μαζί συγκροτήθηκαν και ανέδειξαν ζητήματα (υγεία, παιδεία) κινητοποιήθηκαν, πάλεψαν με αντιλήψεις καθιερωμένες. Δεν μπορούμε όμως να πούμε ότι ήρθαν σε τελική ρήξη ή σύγκρουση με τις δυνάμεις καταστολής είτε επειδή δεν οξύνθηκαν τόσο πολύ οι αντιθέσεις είτε γιατί επιδόθηκαν σε ένα παιχνίδι γάτας-ποντικιού με αμοιβαίες υποχωρήσεις κάθε φορά που τα πράγματα οδηγήθηκαν στα άκρα (κατάληψη ΥΠΕ).

Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα κίνημα αμυντικό στις διεκδικήσεις σε αγωνιστική κατεύθυνση. Τα αιτήματα αφορούν την διατήρηση και επαναφορά κεκτημένων (ΤΕΙ, Νοσοκομεία, εφορίες) στην προ του μνημονίου θέση.
Πολιτικά λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι έχουν αντιμνημονιακό  χαρακτήρα και αυτό έγινε φανερό από το πόσο εύκολα και γρήγορα συνδέθηκαν τα επιμέρους αιτήματα με τα γενικότερα πολιτικά αιτήματα ενάντια στην τρόικα και το μνημόνιο.
 

Από πλευράς κατάκτησης στόχων δεν μπορούμε να πούμε ότι υπήρξαν άμεσα αποτελέσματα τουλάχιστον προς το παρόν. Αυτό που έγινε σίγουρα είναι μια επιτυχημένη καμπάνια ανάδειξης των προβλημάτων, και η συγκρότηση υποδειγματικού διεκδικητικού κινήματος σε αγωνιστική βάση.

Οι κυβερνητικές δυνάμεις σε τοπικό αλλά και γενικότερο επίπεδο (Υπουργείο Υγείας-ΥΠΕ-Υπουργείο Παιδείας-Διοικήσεις ΤΕΙ-Περιφέρεια Κρήτης –Δήμοι-Βουλευτές) υιοθέτησαν την τακτική του «βλέποντας και κάνοντας», της διάβρωσης  των κινημάτων από μέσα (κυρίως μέσω Δήμων)  και της τακτικής μη χτυπημάτων που θα προκαλούσαν μεγαλύτερη συσπείρωση.

Κοντολογίς μπορούμε να πούμε ότι τίποτα δεν τέλειωσε, ότι όλα παίζονται και το ζήτημα είναι το πως θα συνεχίσουμε από εδώ και μπρος ως κίνημα. Αυτό που έγινε είναι η δημιουργία, πορεία και εμπειρία ενός κινήματος πρωτόγνωρου για τις τελευταίες δεκαετίες στο Λασίθι που κλείνει τον κύκλο του ή ολοκληρώνεται ή αλλάζει επίπεδο ή όπως αλλιώς θέλετε.

Στο βαθμό που τα προβλήματα-αιτήματα όχι μόνο δε λύθηκαν αλλά παραμένουν, αυξάνονται και οξύνονται, επιβάλλουν τον κριτικό απολογισμό του κινήματος όλης αυτής της περιόδου. Ο απολογισμός αυτός δεν μπορεί να γίνει από άτομα ή ομάδες ή οργανώσεις ή κόμματα. Μπορεί και πρέπει να γίνει από το σύνολο του κινήματος.

Ο κριτικός απολογισμός δεν μπορεί και δεν πρέπει να έχει τη μορφή της στροφής προς τα μέσα ή του ενός βήματος προς τα πίσω. Πρέπει να αποτελέσει τη βάση για την έναρξη ενός νέου κύκλου ή ενός νέου επιπέδου αγώνα. Το περιεχόμενο αυτών των αγώνων θα πρέπει να εμπλουτιστεί και με άλλα αιτήματα όπως αυτά των υποδομών, των υπηρεσιών και με άλλα κινήματα όπως π.χ. το κίνημα για τις ΑΠΕ. 

Τα κινήματα πόλης δε σημαίνει ότι σταματούν ή είναι σε θέση ημιανάπαυσης. Συνεχίζουν τους αγώνες τους σε τοπικό επίπεδο όπως π.χ. οι καταλήψεις των γραφείων κίνησης στα νοσοκομεία για τη μη είσπραξη του πεντάευρου ή οι καταλήψεις Δήμων. Πρέπει μα αυξήσουν το βαθμό συντονισμού και δράσης σε πανλασιθιώτικο επίπεδο. Πρέπει να δούμε σε επίπεδο Λασιθίου μορφές αγώνα και στόχους που να αυξάνουν τη μαζικότητα, τη συνειδητότητα, να δημιουργούν αυξανόμενη πίεση, ένταση, κόστος στο σύστημα (π.χ. ενεργειακοί χώροι, δημόσιοι χώροι στο Λασίθι)

Στο βαθμό που το περιεχόμενο των αγώνων δημιουργεί συνθήκες συμμαχιών σε επίπεδο Κρήτης, θα πρέπει να έρθουμε σε επαφή με άλλα κινήματα (π.χ. Ρέθυμνο).

Τρία προβλήματα που αναδείχθηκαν και πρέπει στον επόμενο κύκλο να προσεχθούν είναι:

Α) Συντονισμός. Τις περισσότερες φορές δεν προϋπήρχε διεργασία των τριών πόλεων κινημάτων αλλά υπήρχε η πρωτοβουλία σε μια από τις τρεις πόλεις και οι άλλες ακλουθούσαν (π.χ. πορεία στο Ηράκλειο μετά το Σεληνάρι και κατάληψη της ΥΠΕ).

Β) Συμμαχίες. Δεν εξασφαλίστηκαν στο Ηράκλειο-Κρήτη και αυτό δημιούργησε πρόβλημα απομόνωσης όταν σαν Λασιθιώτες πήγαμε να διαδηλώσουμε. Δεν είχαμε τη συμπαράσταση από πλευράς κινημάτων, οργανώσεων κινήσεων, πολιτών του
Ηρακλείου. Λειτουργήσαμε σαν ξένο σώμα λες και στο Ηράκλειο δεν υπάρχουν προβλήματα και κινήσεις πολιτών με τα οποία μπορεί να συγκροτηθεί κοινό μέτωπο.

Γ) Εφεδρείες. Έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην κατάληψη της ΥΠΕ. Σαν κινήματα που παίρνουμε πρωτοβουλίες αγώνων εκτός έδρας, είναι πολύ δύσκολο να λύσουμε το πρόβλημα των εφεδρειών για στόχους που απαιτούν παραμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Το ζήτημα των εφεδρειών είναι στενά συνδεδεμένο με τις συμμαχίες και τη διεύρυνση του διεκδικητικού περιεχομένου και τη δημιουργία δικτύου σε Παγκρήτιο επίπεδο. Αυτό θα μας έδινε τη δυνατότητα αποκλεισμού(κατάληψη) με διάρκεια στο χρόνο δημόσιου χρόνο με βαρύτητα-κόστος (π.χ. Περιφέρεια). Η Περιφέρεια κράτησε μεσοβέζικη θέση όλο το προηγούμενο διάστημα κατά τη διάρκεια τριών παρεμβάσεων μας στη λειτουργία της ίσως γιατί γνώριζε τις δυνατότητες μας ως κίνημα.

Δύο δρόμους μπορούμε να επιλέξουμε. Ο ένας είναι ο πεπατημένος, μοναχικός, επιστροφή δηλαδή προς τα πίσω στα κινήματα πόλης και βλέπουμε. Αυτός κατά την άποψη μας οδηγεί στη συντήρηση, το μαρασμό, τη ρίκνωση.  

Ο άλλος είναι ο δρόμος του κριτικού απολογισμού όχι από θέση ημιανάπαυσης ή βήματος προς τα πίσω αλλά απολογισμός δημιουργίας συνθηκών, εμπλουτισμού περιεχομένου, λύσης του προβλήματος των συμμαχιών σε επίπεδο Κρήτης, διεύρυνσης των κοινωνικών συμμαχιών, στόχων σε Παγκρήτιο επίπεδο.

Η Παγκρήτια συνάντηση κινημάτων ή δικτύου κινημάτων ή φόρουμ κινημάτων Κρήτης ίσως να αντιστοιχούσε στις σημερινές ανάγκες αν οι προϋποθέσεις υπάρχουν ή δημιουργηθούν. Σε μια τέτοια συνάντηση θα ήταν δυνατόν να τεθούν ζητήματα όπως του υγειονομικού χάρτη της Κρήτης, ζητήματα Παιδείας, ζητήματα δημοκρατίας,  και να αμφισβητηθεί το προτεινόμενο μοντέλο ανάπτυξης για την Κρήτη. 

Η Περιφέρεια θα αποτελούσε σε αυτήν την περίπτωση τον κύριο (όχι τον μόνο), και μόνιμο θεσμό με τον οποίο συνολικά η άλλη Κρήτη, η Κρήτη της αμφισβήτησης και των κινημάτων μπορεί και πρέπει να μετρηθεί σε μόνιμη βάση.

Το κείμενο αυτό ούτε τέλειο είναι ούτε τελείωσε. Είναι μια προσπάθεια πρότασης-θέσης και θέλει να αποτελέσει την πρόκληση και τη βάση για το ξεκίνημα μιας συζήτησης σε σχέση με το τι πρέπει να κάνουμε. Κατά την άποψή μας αυτό που δεν πρέπει να κάνουμε είναι να μην έχουμε ένα σχέδιο σαν κίνημα γιατί η κυβέρνηση και η τρόικα και στόχους έχουν και σχέδιο για την επίτευξη τους.

Σητεία, Απρίλης 2013

πηγή: vathikokkino.com