Επικίνδυνος «προκλητικός» αυταρχισμός

"Δεύτερη φύση της κυβέρνησης η παραβίαση του Συντάγματος"
 

της Βάνας Φωτοπούλου
 

Το άρθρο 22 του Συντάγματος απαγορεύει κατηγορηματικά οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας.

Κατ' εξαίρεση μόνο επιτρέπεται η επιβολή επίταξης προσωπικού υπηρεσιών (πολιτική επιστράτευση) σε περιπτώσεις πολέμου ή στρατιωτικής επιστράτευσης ή για την αντιμετώπιση των αναγκών της άμυνας της χώρας ή επείγουσας κοινωνικής ανάγκης από θεομηνία ή ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.
Η αόριστη επίκληση στην απόφαση του πρωθυπουργού για την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών των εκπαιδευτικών της μέσης εκπαίδευσης «κινδύνων για την υγεία των υποψηφίων» των επικείμενων πανελλαδικών εξετάσεων από την ενδεχόμενη αναβολή τους δεν υπάγεται σε καμία από τις περιπτώσεις αυτές.

«Προκλητική παραβίαση του Συντάγματος»
 

Στην ενεργοποίηση του μηχανισμού της πολιτικής επιστράτευσης προσφεύγουν οι εκάστοτε κυβερνώντες, κάθε φορά που θέλουν να σπάσουν το μέτωπο των απεργιακών κινητοποιήσεων των εργαζομένων. 

Αυτή τη φορά, όμως, οι οξύτατες αντιδράσεις των κομμάτων της αντιπολίτευσης για την ακραία, αυταρχική επιλογή της κυβέρνησης να επιστρατεύσει τους απεργούς του Μετρό διασταυρώνονται με την κάθετη αντίθεση συνταγματολόγων, οι οποίοι διαπιστώνουν κατάφωρη παραβίαση του Συντάγματος.

Όπως εξηγεί στην «Κ.Ε.» ο συνταγματολόγος Κ. Χρυσόγονος, Καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο ΑΠΘ, «η πρωθυπουργική απόφαση επίταξης των απεργών επικαλείται στην αιτιολογία της τη διατάραξη της κοινωνικής ζωής, πράγμα όμως που δεν αποτελεί σύμφωνα με το άρθρο 22 παρ. 4 του Συντάγματος δικαιολογητικό λόγο για τη λήψη παρόμοιου μέτρου. Αντίθετα, η διάταξη αυτή προβλέπει τη δυνατότητα επίταξης σε περίπτωση κινδύνου για τη δημόσια υγεία, πράγμα που αποτελεί τη δεύτερη αιτιολογική βάση της απόφασης. 

Ωστόσο, στην πραγματικότητα κανένας τέτοιος κίνδυνος δεν υφίσταται, αφού είναι προφανές ότι η απεργία όλων των κοινωνικών ομάδων μέχρι στιγμής, κατά κανέναν τρόπο δεν εγκυμονεί κινδύνους διάδοσης λοιμωδών ή άλλων μεταδοτικών νοσημάτων».

Κατά τον κ. Χρυσόγονο, πρόκειται για «προκλητική παραβίαση του Συντάγματος».

Ανάλογες ενστάσεις προβάλλουν ο συνταγματολόγος Γ. Κατρούγκαλος 

Η επιχειρηματολογία και οι αιτιάσεις των νομικών εστιάζονται στα εξής:

* Δεν τηρήθηκαν οι επιταγές του άρθρου 22 παρ.4 του Συντάγματος που επιτρέπει την επίταξη μόνον όταν υπάρχει επείγουσα κοινωνική ανάγκη από θεομηνία ή ανάγκη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

* Παραβιάζεται ο νόμος 3536/2007, ο οποίος θέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση την ύπαρξη άμεσης κοινωνικής ανάγκης που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια τάξη ή υγεία, κάτι που δεν συντρέχει στη συγκεκριμένη περίπτωση.

* Παραβιάζεται η αρχή της αναλογικότητας δεδομένου ότι η απόφαση για την επίταξη δεν υπαγορεύθηκε από λόγους δημοσίου συμφέροντος, αλλά από την ανάγκη της κυβέρνησης να βάλει τέλος στις απεργιακές κινητοποιήσεις, περιορίζοντας υπέρμετρα το δικαίωμα στην απεργία.

Ειδικότερα είναι εμφανές ότι το υποθετικό ενδεχόμενο να υποστούν νευρικό κλονισμό μεμονωμένοι υποψήφιοι δεν αποτελεί κίνδυνο για τη δημόσια υγεία κατά την έννοια του Συντάγματος.

Πρέπει να επισημανθεί εξάλλου ότι πρόκειται τουλάχιστον για κατ' επανάληψη κήρυξη πολιτικής επιστράτευσης εντός του 2013, χωρίς τη συνδρομή των συνταγματικών προϋποθέσεων.

Μετέωρη νομικά η απόφαση   

 

Κινδυνεύουμε με εθισμό στην αντισυνταγματική εκτροπή, τονίζει στην «Ε» ο καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου Κ. Χρυσόγονος για το μέτρο της προληπτικής επιστράτευσης που εγκαινίασε η κυβέρνηση κατά των εκπαιδευτικών. Μιλά για κυβερνητικό αυταρχισμό και αφήνει αιχμές για το τάιμινγκ της εξαγγελίας των δυσμενών μέτρων για τους καθηγητές, παραμονές των πανελλαδικών εξετάσεων. Η κατάσταση μεγάλου άγχους και στρες των υποψηφίων δεν έχουν καμία σχέση με την αυστηρή προϋπόθεση που θέτει ο νόμος, επισημαίνει και ο καθηγητής Εργατικού Δικαίου Α. Καζάκος. Το κράτος θα έπρεπε να ενεργεί με βάση την αρχή της αναλογικότητας και να επιδιώκει τη συνεννόηση.
  

ΑΡΗΣ ΚΑΖΑΚΟΣ: «Δεν υπάρχει έκτακτη ανάγκη»

Το καινούργιο σε αυτή την πολιτική επιστράτευση είναι ότι τώρα έχουμε και προληπτική πολιτική επιστράτευση. Και μάλιστα προληπτική με δυο έννοιες. Με την έννοια ότι δεν έχει ακόμη εκδηλωθεί, ούτε καν αποφασιστεί, απεργία και με την έννοια επίσης ότι δεν έχει προλάβει καν να δημιουργηθεί η έκτακτη ανάγκη που, υπό προϋποθέσεις, θα μπορούσε να δικαιολογήσει την πολιτική επιστράτευση. 

Το Σύνταγμα, στο άρθρο 22 παρ. 4, απαγορεύει οποιαδήποτε μορφή αναγκαστικής εργασίας και μόνο κατ' εξαίρεση επιτρέπει την επίταξη προσωπικών υπηρεσιών. Για την περίπτωση που μας ενδιαφέρει, μόνο για επείγουσα κοινωνική ανάγκη που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Η κατάσταση μεγάλου, ανυπόφορου στρες και άγχους και οι συναφείς επιβαρύνσεις στην ψυχολογική και σωματική κατάσταση των υποψηφίων και των οικογενειών τους δεν έχουν καμία σχέση με την αυστηρή προϋπόθεση του νόμου. Αν θα ήθελε κανείς να ξεχειλώσει τις έννοιες, τότε για να είναι συνεπής θα έπρεπε να ανατρέξει στο αρχικό αίτιο: την κυβερνητική απόφαση και τη ρύθμιση για τους εκπαιδευτικούς της Μέσης Εκπαίδευσης που ψήφισε η Βουλή. 

Ωστόσο ακόμη και με αυτή τη συνθήκη το κράτος θα έπρεπε να ενεργήσει και πάλι με βάση την αρχή της αναλογικότητας και να επιδιώξει μεταξύ άλλων μια διαλλακτικότερη προσέγγιση του ζητήματος. Να έρθει σε συνεννόηση και να επιδιώξει μια καταλλαγή στη σχέση με τους καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης.

Η παραβίαση του Συντάγματος από έξη φαίνεται πως κινδυνεύει να καταστεί δεύτερη φύση της μνημονιακής εξουσίας.

Πηγή: enet.gr