Ο πόλεμος ευρώ – δολαρίου κι οι παράπλευρες απώλειες: Ελλάδα

του Λεωνίδα Βατικιώτη
 

Αντίθετα με το τι συμβαίνει στην ευρωζώνη, όπου η μια κρίση υποδέχεται την άλλη κι η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα του κοινού νομίσματος συνεχώς αυξάνεται, στη διεθνή αρένα το ευρώ αντέχει! Αυτό είναι σε γενικές γραμμές το συμπέρασμα μελέτης που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τον Ιούλιο με τίτλο «Ο διεθνής ρόλος του ευρώ». Στην μελέτη εξετάζεται η θέση που κατέχει το κοινό νόμισμα στη διεθνή αγορά υπό το πρίσμα φυσικά των πρόσφατων αναταράξεων και αβεβαιοτήτων που τις περισσότερες φορές ως σημείο εκκίνησης έχουν το ίδιο το Βερολίνο, όπως συμβαίνει με τις αλλεπάλληλες δηλώσεις Γερμανών πολιτικών κι οικονομικών αξιωματούχων που ως κοινό παρανομαστή έχουν την διάσπαση της ευρωζώνης ή την ανάγκη αποπομπής των «απείθαρχων» κρατών μελών.

Έξω πάμε καλά

Εκτός όμως πάμε …καλά. Ειδικότερα, εξετάζοντας τις επιμέρους αγορές, παρατηρούμε πως το μερίδιο του ευρώ στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα στο τέλος του 2011 παρέμεινε στο 25%, σχεδόν αμετάβλητο με το μερίδιο που κατείχε ένα χρόνο πριν (25,4%).

Στις διεθνείς αγορές ομολόγων (η αξία των οποίων έφτασε τα 98 τρισ. δολ. σε μια παγκόσμια οικονομία που το ΑΕΠ της ανέρχεται σε 70 τρισ.) το μερίδιο των τίτλων σε ευρώ στο τέλος του 2011 παρέμεινε ακριβώς το ίδιο με τον προηγούμενο χρόνο, στο 25,7%, αν και μείωση καταγράφτηκε στο μερίδιο που κατέχει το ευρώ στις ομολογιακές εκδόσεις που πραγματοποιήθηκαν εκτός ευρωζώνης. 

Σημαντική όμως αύξηση παρατηρήθηκε στη ζήτηση χαρτονομισμάτων ευρώ εκτός της γεωγραφικής ζώνης των 17 κρατών μελών που ανήκουν στη νομισματική ενοποίηση, όπου παρατηρήθηκε αισθητά μικρότερη αύξηση. Ως αποτέλεσμα των προηγουμένων, οι συντάκτες της έκθεσης υποστηρίζουν πως «η κρίση δημόσιου χρέους δεν έχει υπονομεύσει τη θέση του ευρώ». Συμπέρασμα ξεχωριστής βαρύτητας λόγω της προτεραιότητας που δίνει η Γερμανία στην επικράτηση του ευρώ στη διεθνή σκηνή, επιδιώκοντας με αυτό τον τρόπο να κερδίσει έδαφος από τον βασικό ανταγωνιστή της, τις ΗΠΑ.

Ακλόνητο το δολάριο

Κατά τ’ άλλα, το μερίδιο του δολαρίου στα συνολικά παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα στο τέλος του 2011 (που έφθασαν σε νέο ιστορικό ρεκόρ αγγίζοντας τα 10,2 τρισ. δολ.) παρέμεινε αμετάβλητο στο 62,1% (από 62,2% ένα χρόνο πριν) ενώ το μερίδιο του ιαπωνικού γεν μειώθηκε οριακά στο 3,7% από 3,9%. Το κινέζικο νόμισμα δεν έχει θέση στις διεθνείς συναλλαγές καθώς η κινέζικη πολιτική ηγεσία έχει αποφασίσει να μην αποτελεί αντικείμενο διεθνούς διαπραγμάτευσης και να μην είναι κατ’ επέκταση μετατρέψιμο έτσι ώστε η ίδια να αποφασίζει για την διεθνή ισοτιμία του κι όχι οι αγορές. 

Η ακλόνητη θέση του δολαρίου έδειξε ότι η ανέλπιστη υποβάθμιση της αμερικανικής οικονομίας στις 6 Αυγούστου του 2011 από τον οίκο αξιολόγησης Standard & Poor’s δεν σήμανε καμιά πρακτική συνέπεια για τις ΗΠΑ …προς μεγάλη απογοήτευση των αρχιτεκτόνων του ευρώ, μπορούμε να υποθέσουμε, οι οποίοι δεν έχουν πάψει να ελπίζουν ακόμη και τώρα ότι το κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα κάποια μέρα θα πάρει τη θέση του δολαρίου ως κυρίαρχου διεθνούς νομίσματος. Για να δείξουν ενδεχομένως ότι τα πάντα μπορούν να συμβούν εκεί που δεν το περιμένεις, στην ίδια έκθεση, ανατρέπεται εκ βάθρων η ευρέως διαδεδομένη αντίληψη για τον μακρύ χρόνο που απαιτήθηκε μέχρι το δολάριο να πάρει τη σκυτάλη από την βρετανική λίρα, αμέσως μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. 

Τοποθετώντας την μετάβαση στα μέσα της δεκαετίας του ’20, δηλαδή είκοσι χρόνια νωρίτερα, οι συντάκτες της έκθεσης συμπεραίνουν ότι «στον βαθμό που η ιστορία μπορεί να δώσει κατευθύνσεις, τα στοιχεία που παρουσιάζονται εδώ υποστηρίζουν ότι η μετάβαση από ένα πολυ-πολικό σύστημα μπορεί να συμβεί συντομότερα απ’ ότι μερικές φορές εικάζεται»…

Χωρίς τη δυνατότητα ακριβούς εκτίμησης παραμένει (για μια ακόμη χρονιά) η χρήση χαρτονομισμάτων ευρώ εκτός της ευρωζώνης. Με βάση τις κινήσεις που καταγράφονται από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα η αξία τους ανέρχεται στα 117 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 13% των νομισμάτων που ήταν σε κυκλοφορία την αντίστοιχη περίοδο. Δεδομένης όμως της ύπαρξης κι άλλων, εξ ίσου σημαντικών διαύλων, όπως για παράδειγμα τα τουριστικά και τα μεταναστευτικά εμβάσματα, που δεν προσμετρούνται, εκτιμάται τελικά πως το 20-25% των ευρώ που είναι σε κυκλοφορία βρίσκονται εκτός της ευρωζώνης.

Τέλος, η έκθεση της ΕΚΤ εξετάζει τις επιπτώσεις που έχει η ανεπίσημη δολαριο-ποίηση και ευρω-ποίηση πολλών αναδυόμενων οικονομιών, όπως χαρακτηρίζεται η άτυπη χρήση των νομισμάτων αυτών από μικρότερα κράτη, υπό το πρίσμα των επιπτώσεων που προκάλεσε η αποκαλούμενη «μεγάλη ύφεση» της διετίας 2007-2009. Οι μελετητές της τράπεζας που έχει αναλάβει το ρόλο του θεματοφύλακα του ευρώ επισημαίνουν ότι, πράγματι, όπως ήταν εύκολο να υποθέσει κανείς, «η χρήση ξένων νομισμάτων σε αναδυόμενες οικονομίες μπορεί να δημιουργήσει κινδύνους στη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να περιορίσει το περιθώριο άσκησης αντι-κυκλικών πολιτικών».

Εντός …δυσανασχετούν

Παρότι η έκθεση θέτει κι απαντάει με εμπεριστατωμένο τρόπο κρίσιμα κι επίκαιρα ερωτήματα (για παράδειγμα, μεταξύ πολλών άλλων: η τρέχουσα κρίση οδήγησε τους ξένους επενδυτές να αποσυρθούν από τα χρεόγραφα όλης της ευρωζώνης ή μόνο μερικών κρατών που θεωρήθηκαν υψηλού ρίσκου) ελάχιστα ή καθόλου δεν αναλύει ορισμένα από τα συμπεράσματα που δημοσιεύει σε σχέση με την στάση απέναντι στο ευρώ των κατοίκων εκείνων των κρατών που ήδη το χρησιμοποιούν. 

Αναφέρει για παράδειγμα μία έρευνα μεταξύ νοικοκυριών (η οποία διεξάγεται σταθερά από το 2007) στην οποία όλο και λιγότεροι απαντούν καταφατικά στο ερώτημα αν «το ευρώ θα είναι ένα σταθερό και αξιόπιστο νόμισμα για τα επόμενα πέντε χρόνια». Εκ των πραγμάτων βέβαια, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ελάχιστα ενδιαφέρει το Βερολίνο η γνώμη των Ευρωπαίων για το ευρώ ή οι επιπτώσεις που έχει στη ζωή τους. (Αν το ενδιέφερε κάτι παραπάνω θα έκανε για να περιορίσει, για παράδειγμα, το κύμα ακρίβειας που προκάλεσε με την εισαγωγή του πριν δέκα χρόνια σε όλη σχεδόν την έκταση της ευρωζώνης). 

Αντιθέτως αυτό που εύκολα συμπεραίνεται ότι το Βερολίνο και η ΕΚΤ αντιμετωπίζουν το ευρώ, πριν απ’ οτιδήποτε άλλο, ως μέσο για την αναβάθμιση της Γερμανίας στον διεθνή ανταγωνισμό και την κεφαλαιοποίηση στην παγκόσμια οικονομική διαπάλη των κερδών που έχει ήδη εξασφαλίσει από τον πόλεμο που μαίνεται στο εσωτερικό της ευρωζώνης με ουκ ολίγα θύματα. Βλέπε Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία κι έπεται συνέχεια…

Ελλάδα: 34η παγκοσμίως με βάση το ΑΕΠ

Μελετώντας την κατάταξη των 192 επίσημα αναγνωρισμένων κρατών του πλανήτη με βάση το ΑΕΠ προκαλεί εντύπωση πως στο τέλος του 2011, παρότι η Ελλάδα έκλεινε τέσσερα συνεχή χρόνια βαθιάς ύφεσης, βρισκόταν στην 34η θέση, 2 θέσεις χαμηλότερα από την κατάταξη που είχε ένα χρόνο πριν, στο τέλος του 2010. Η θέση της Ελλάδας δηλαδή με βάση την αξία των αγαθών και υπηρεσιών που παράγει παραμένει πολύ πιο υψηλά από τη θέση των περισσότερων κατοίκων της…

πηγή: "Επίκαιρα"και "Αριστερό βήμα"