Ο «Κανένας», η Αριστερά και το μέλλον

του Ρούντι Ρινάλντι

Το μεγάλο ξέσπασμα του κοινωνικού ριζοσπαστισμού, που εκφράστηκε με τις πλατείες πριν από τρεις μήνες και φόβισε τις συστημικές δυνάμεις, έχει αφήσει έντονα ίχνη και παρακαταθήκες - και δεν εννοούμε τα μη μαζικά καλέσματα (π.χ. 3 Σεπτέμβρη κ.λπ.) που έγιναν και γίνονται. Γιατί είναι φανερό πως έκλεισε ένας κύκλος με την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου και ανοίγει ένας άλλος, σε συνθήκες διαφορετικές: σε συνθήκες εσωτερικής χρεοκοπίας, βίαιης επίθεσης -με τα χαράτσια, τους φόρους, τις απολύσεις, την «εφεδρεία», τη φτώχεια, την εκποίηση δημόσιας περιουσίας- τεράστιας κρίσης στην Ευρωζώνη και έντονων διεργασιών για το μέλλον του ευρώ, ανοίγματος ενός νέου γεωπολιτικού ρήγματος στη Ν.Α. Μεσόγειο με άμεση εμπλοκή της χώρας.

Ο «Κανένας», που έκανε έντονη την παρουσία του στις πλατείες, δεν εξαφανίστηκε, αλλά υπάρχει μέσα από μια τρομερή οργή και ένα πάγωμα συνάμα. Προσπαθεί να δει τι δυνατότητες έχει, πώς θα επιβιώσει, πώς θα τα μπαλώσει και πώς θα αγωνιστεί. Ψάχνει να βρει από πού να κρατηθεί.

Αναζητεί ελπίδα.

Ένα μεγάλο μέρος του δίνει τις πρώτες μάχες σε επιμέρους μέτωπα (χώρους εργασίας, κατοικίας, σπουδών) μέσα από επιτροπές, καταλήψεις, συγκεντρώσεις, διαμαρτυρίες, συλλαλητήρια, γιουχαΐσματα, και ήδη αντιμετωπίζει τον εκφοβισμό του κρατικού κατασταλτικού μηχανισμού. Με μια έννοια, νέες κοινωνικές δυνάμεις μπαίνουν στο στίβο της αντίστασης και κινητοποίησης και άλλες, που πήραν δραστήρια μέρος στις πλατείες, είναι σκεπτικές, αμήχανες, απογοητευμένες και ψάχνονται.

Oι όροι για ένα μεγάλο ξέσπασμα υπάρχουν και μεγεθύνονται, αλλά…

Φαίνεται ότι βρισκόμαστε μπροστά στο άνοιγμα ενός νέου γύρου κινητοποιήσεων, μέσα σε πολύ πιο δύσκολες συνθήκες και πολύ πιο ωμούς εκβιασμούς και πιέσεις.

Οι καταλήψεις υπουργείων, σχολείων, πανεπιστημίων, εφοριών, δημοτικών μεγάρων κ.λπ. οι συνελεύσεις, οι επιτροπές, οι αποκλεισμοί τραπεζών, η δραστηριοποίηση σωματείων και συλλόγων καθώς και η διαφοροποίηση της στάσης κομμάτων της Αριστεράς, η μεγαλύτερη διείσδυση των ιδεών της ανυπακοής και του «Δεν πληρώνω» σε ευρύτατα ακροατήρια, όλα αυτά δείχνουν πως οι όροι για ένα μεγάλο ξέσπασμα υπάρχουν και μεγεθύνονται.

Η διπλή εικόνα

Υπάρχει μια «παραξενιά» της κατάστασης, που πρέπει να την παραδεχτούμε. Όταν οι ελίτ π.χ. της Ευρώπης συζητούν περί Ελλάδας, υπολογίζουν πάντα τον παράγοντα της λαϊκής αντίστασης ή ακόμα εκτιμούν πως αυτός είναι αυξημένος σε σχέση με άλλες χώρες της Γηραιάς Ηπείρου. Αντίστοιχα, για τους προοδευτικούς και αριστερούς ανθρώπους, όχι μόνο της Ευρώπης, ο ελληνικός λαός είναι ένα σύμβολο αντίστασης και πάλης και θεωρείται σαν μια πρωτοπορία ή και ελπίδα για μεγάλες εξελίξεις και ανατροπές. Οι γενικές απεργίες, οι πλατείες, η εξέγερση του Δεκέμβρη, η αντίσταση στην τρόικα κ.λπ. έχουν κάνει το γύρο του κόσμου και δίνουν μια εικόνα για την εξέλιξη της ταξικής πάλης στη χώρα μας.
Η «παραξενιά» έγκειται πως, όταν εμείς εδώ, στο εσωτερικό της χώρας, αναλογιζόμαστε την κατάσταση του κινήματος ή της Αριστεράς, τα θεωρούμε -και δικαίως- αρκετά καθυστερημένα ή αναντίστοιχα με την επίθεση που έχουμε δεχτεί ή δεχόμαστε.

Και οι δύο πλευρές της εικόνας είναι πραγματικές.
Τα τελευταία δύο χρόνια, είχαμε την επανεμφάνιση του μαζικού λαϊκού κινήματος, όχι με τις μορφές που γνωρίζαμε, και παράλληλα δεν ανατρέψαμε τη νέα καθεστωτική φάση που εγκαινίασε το Μνημόνιο και η τρόικα. Οι «μάχες» και τα επεισόδια αυτού του «πολέμου» συνεχίζονται – άλλωστε, είναι παρατεταμένος.
Ο «Κανένας», μέσα στο δίχρονο, έκανε πολλά βήματα σε επίπεδο συνείδησης και πράξης, τέτοια που ορίζουν το χρόνο αυτόν σαν συμπυκνωμένο ιστορικά χρόνο.

Αντίθετα, η Αριστερά δεν μπόρεσε ούτε να δείξει πως είχε κάποια στοιχειώδη προετοιμασία για όσα συνέβησαν ή έστω να προβάλει μια πειστική πρόταση, ένα ρεαλιστικό σχέδιο– κάλεσμα για το λαό. Δεν έκανε προχωρήματα για να δείξει ότι ξεπερνά το πρόβλημα της αναξιοπιστίας της.
Οι μικρές διαφοροποιήσεις της τελευταίας στιγμής (συμπεριφορά στο «Δεν πληρώνω τα χαράτσια») σχετίζονται με την πίεση που νιώθουν από τα μέλη τους και την κοινωνική βάση τους (με όποια σχέση έχουν με αυτή, γιατί κι αυτό είναι συζητήσιμο) και δεν αποτελούν δείγματα υπερκάλυψης κραυγαλέων κενών.

Κάθε δύναμη φτιάχνει ή μετέχει σε μια επιτροπή ή πρωτοβουλία, καλεί σε διαφορετική συγκέντρωση ή ημερομηνία, πρέπει να διαχωριστεί από άλλες κινήσεις κ.λπ. Συνηθισμένα πράγματα. Ακόμα περισσότερο, χρεώνεται πως, εδώ και δύο περίπου χρόνια, δεν πάρθηκε μια μεγάλη πρωτοβουλία δημιουργίας και στήριξης ενός παλλαϊκού μετώπου για την απαλλαγή της χώρας από τα μνημόνια και την τρόικα, για να ανοίξει ένας άλλος δρόμος, για να φύγουν και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι. Αυτά όμως τέθηκαν σαν στόχοι με τον πιο μαζικό και μαχητικό τρόπο από το κίνημα των πλατειών, ξαφνιάζοντας ή ακόμα και ξινίζοντας την Αριστερά. Γιατί;

Ο «Κανένας» είναι εκεί γύρω, εδώ γύρω… 

Τα πρόσφατα γκάλοπ δίνουν σε ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. τα πιο χαμηλά ποσοστά της ιστορίας τους. Συγκεντρώνουν ένα 35% μαζί. Το ΠΑΣΟΚ είναι φανερά δεύτερο κόμμα με πτωτικές τάσεις, η Ν.Δ. πρώτο, χωρίς ρεύμα και χωρίς αξιοπιστία. Την ίδια στιγμή, κανένα από τα αντιπολιτευόμενα κόμματα δεν «εκτοξεύεται» προς τα πάνω, δεν εισπράττει μια γερή φέτα από τους δυσαρεστημένους πολίτες. 

Ο «Κανένας» δείχνει να είναι πρώτο κόμμα και με διαφορά. Τα κόμματα της Αριστεράς κάτι τσιμπούν, δηλαδή μία ή δύο μονάδες πάνω, και αυτό γεμίζει με τεράστια χαρά τα επιτελεία, αλλά αφήνει αδιάφορο τον κόσμο, που έχει τεράστια προβλήματα.

Επομένως τα συμπεράσματα είναι προφανή:

Πρώτο, ο «Κανένας» είναι αρκετά μόνος του και ψάχνει να βρει τρόπους επιβίωσης και συλλογικής αγωνιστικής έκφρασης. Δεν κατατρώγεται από «δογματισμούς». Όταν είδε πως οι πλατείες έκαναν ό,τι μπορούσαν να κάνουν, δεν έμεινε προσκολλημένος σε αυτές. Όταν βλέπει το ίδιο βιολί σε ελαφρές παραλλαγές από την Αριστερά, κρατά μικρό καλάθι και αποστάσεις. Στις μάχες της επιβίωσης και στους μεγάλους αγώνες θα είναι εκεί, είναι εδώ, ακούει, σκέφτεται, αξιολογεί. Παράλληλα, είναι οργισμένος όσο ποτέ άλλοτε.
 

Δεύτερο, δεν μπορούν να γίνουν αποτελεσματικοί αγώνες χωρίς τη συμμετοχή της λαϊκής μάζας, του «Κανένα». Για να εξηγηθούμε στο σημείο αυτό: Στις πλατείες, ο κόσμος που συμμετείχε κατά 47% ανήκε στην Αριστερά, πιο συγκεκριμένα στην κοινωνική Αριστερά. Η πολιτική Αριστερά συμπεριφέρθηκε αλλιώς. Η Αριστερά πλησιάζει σε ψηφοφόρους περίπου το 1 εκατομμύριο ανθρώπους. Όχι και λίγο. Όμως, ούτε νοιάζεται να χρησιμοποιήσει αυτή την επιρροή ούτε να την κινητοποιήσει. Ούτε και μπορεί. Θα έπρεπε να σπάσει πολλά αβγά για να το πετύχει.

Ερώτημα: Τι κάνει όλος αυτός ο κόσμος απέναντι στα μέτρα και τα χαράτσια; Πώς αντιδρά, πώς οργανώνεται, πώς συμπεριφέρεται; Τι προοπτική τού δίνεται;
 

Τρίτο, βασικά η λαϊκή μάζα έχει αφεθεί μόνη της. Πρέπει, μέσα από την πείρα της, τους αγώνες που δίνει και θα δώσει, μέσα από τις συναντήσεις που θα υπάρξουν με κομμάτια της Αριστεράς, πολιτικής και κοινωνικής, μέσα από προχωρήματα σε επίπεδο συνείδησης (αλληλεγγύης, προγράμματος, θεωρίας κ.λπ.) να ανοιχτούν νέοι δρόμοι σε εντελώς σκληροτράχηλο και δύσκολο περιβάλλον. Οι δουλείες του παρελθόντος δεν ανοίγουν δρόμους, αλλά τους φράζουν, όπως και οι προχειρότητες και τα επιφανειακά κόλπα.

Έξω από τον «Κανένα» η Αριστερά δεν έχει μέλλον και προοπτική. Πρέπει να το κατανοήσει. Όπως πρέπει να κατανοήσει τις προϋποθέσεις της συνάντησης αυτής, οι οποίες δεν είναι ζήτημα επιμέρους επιλογών ή μιας γραμμής που εύκολα μπορεί να αλλάξει. Παραπέμπει σε βαθιές επαναθεμελιωτικές, καταστατικές αλλαγές, τις οποίες η Αριστερά πρέπει να αποδεχθεί και να κάνει, και μάλιστα κάτω από πίεση χρόνου.

Στο μεταξύ, ο «Κανένας» θα είναι σε αποκλίνουσα τροχιά απέναντί της. Αυτή είναι η δυσάρεστη αλήθεια που οι επιμέρους συγκλίσεις (όταν αυτές συμβαίνουν, γιατί δεν συμβαίνουν πάντα) γύρω από διεκδικήσεις δεν καταφέρνουν να συγκαλύψουν.
Τα πράγματα δεν είναι εύκολα και κυρίως δεν θα προχωρήσουν κατά τρόπο τυχαίο και αυθόρμητο, αλλά μόνον με αγώνες.

Πηγή: "Δρόμος" 1/10/2011